جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

عدالت، آزادی و دموکراسی از جمله مهم‌ترین مقوله هایی هستند که نه تنها در گذشته فیلسوفان سیاسی با آنها سروکار داشته اند، بلکه در تاریخ معاصر غرب نیز مورد مناقشه آنهاست. پوپر و هایک دو متفکر قرن بیستم اند که از منظر «معرفت شناسی»، مفاهیم فوق را به سمت مجادلات جدی در اندیشه سیاسی سوق داده اند. مقاله حاضر سعی دارد با تکیه بر معرفت شناسی پوپر و هایک، دغدغه های فکری این دو متفکر که عمدتاً در مقابله با ایدئولوژی توتالیتاریسم نمایان شده است، مورد بررسی مقایسه ای قرار دهد. نتایج حاصل از این پژوهش بیانگر آن است که هایک، به دلیل تکیه بر «نظم خودانگیخته» و «نقد عقل گرایی مدرن» در معرفت شناسی، هر گونه تلاش سازمان یافته و برنامه ریزی شده برای بازسازی عقلانی جامعه را بیهوده می داند. اما پوپر، به سبب تأکید بر «عقل گرایی انتقادی»، «لغزش پذیری» و «ابطال پذیری» در معرفت شناسی، معتقد به اصل «مهندسی اجتماعی تدریجی» است. با وجود این، هر دو متفکر مدافع اندیشه «آزادی»، «جامعه باز» و «دموکراسی» هستند. پژوهش حاضر از نوع توصیفی – تحلیلی با رویکرد مقایسه ای است و جمع آوری داده ها نیز از طریق کتابخانه ای و استفاده از منابع معتبر صورت گرفته است.

ترجمه ماشینی: این اولین کتابی است که کارل پوپر و فردریش هایک را به طور سیستماتیک مقایسه می کند و سهم آنها را در فلسفه سیاسی جامعه باز ارزیابی می کند. هیز نظرات آنها را در مورد سه حوزه کلیدی مرتبط با فلسفه سیاسی آنها مقایسه و مقایسه می کند. ابتدا دیدگاه آنها در مورد روش علمی، دیدگاه آنها در مورد فلسفه علوم اجتماعی و سپس فلسفه اخلاقی آنها از جمله دیدگاههای فرااخلاقی آنها. نویسنده بر مشارکت آنها در روش شناسی علوم اجتماعی، دیدگاه های اخلاقی آنها در مورد سودگرایی منفی و حقوق منفی، و دیدگاه های متضاد آنها در مورد آرمان شهر تمرکز می کند. او با این استدلال به پایان می‌رساند که نسخه‌های آن‌ها از فلسفه سیاسی لیبرال هم از نقد آلستر مک اینتایر از فردگرایی لیبرال مصون هستند و هم به چالش او با پروژه روشنگری پاسخ می‌دهند. موضع هیز به طور کلی بحث برانگیز است زیرا او از پوپر و هایک در زمینه هایی دفاع می کند که تقریباً به طور کلی مورد انتقاد قرار می گیرند، یعنی تصور هایک از بی معنی بودن عدالت اجتماعی و ادعای پوپر مبنی بر اینکه هیچ نیازی به استقرا در استدلال علمی یا استدلال عقل سلیم وجود ندارد. یکی از یافته‌های اصلی این کتاب مربوط به دو مشکل اصلی است که فلسفه مدرن را تحت تأثیر قرار می‌دهد: استقراء و مسئله باید. نویسنده یک راه حل اصلی برای مسئله باید و همچنین برای مسئله رگرسیون نامحدود پیشنهاد می کند.

ترجمه ماشینی : رویکردهای انتقادی لیبرال، آزادیخواهانه و محافظه کار موجود به هایک از این آسیب رنج می برد یک جانبداری شدید در نحوه پرداختن به نظریه او. نارسایی آنها اما با مشکلات ذاتی اندیشه هایک گره خورده است. ابهامات موجود در رابطه هستی شناسی و معرفت شناسی و استقلال ادعایی روش از موضوع خود پایه های نظری یک ذهنیت گرایانه و محافظه کار را ایجاد می کند نظریه اجتماعی این آمیزه مبهم محافظه کاری و پوزیتیویسم خود را پیدا می کند بیان در فلسفه سیاسی در تنش بین طرفداری ایده آلیستی ارزش های لیبرال و دفاع کامل از تکامل گرایی بی قید و شرط. در هایک نظریه سیاسی بر ابهامات فوق تا حد زیادی تاکید شده است. بدین ترتیب، تنش بین موجود و مطلوب که از یک امر ذاتی ناشی می شود معرفت شناسی متناقض، وضعیتی از دور باطل دائمی ایجاد می کند. را موجود و مطلوب، در قالب توجیه گرایی تکاملی و ایده آلیستی هنجارگرایی لیبرال به ترتیب در عین حال به نظر می رسد پیش شرط ها و نتایج ناکامی هایک در دستیابی به خودسازگاری در سیاست نظریه از طریق بحث در مورد نگرش دوسوگرایانه او به دموکراسی نشان داده می شود. اقتدارگرایی، عدالت اجتماعی و دولت رفاه. نتیجه گیری می شود که با وجود تضادهای ذاتی در مقدمات و ساختار خود، نظریه هایک به گستردگی خود می رسد به دلیل تأیید عملی آن از الگوی روابط اجتماعی سرمایه داری تأثیر می گذارد که امروزه وجود دارد

ترجمه ماشینی: هایک (1899-1992) از مهم ترین اقتصاددانان و فیلسوفان سیاسی قرن بیستم بود. او را به‌عنوان نیروی فکری اصلی پشت پیروزی سرمایه‌داری جهانی، یک «ضد مارکس» می‌دانند که بیش از هر متفکر اخیر دیگری برای روشن کردن مبانی نظری اقتصاد بازار آزاد تلاش کرد. شرح او از نقش قیمت‌های بازار در انتقال دانش اقتصادی، نقدی ویرانگر بر ایده‌آل سوسیالیستی برنامه‌ریزی اقتصادی مرکزی بود، و کتاب معروف او راه بردگی بیانی پیش‌گویانه از خطراتی بود که سوسیالیسم برای یک جامعه آزاد و باز ایجاد می‌کرد. . او همچنین سهم قابل توجهی در زمینه های متنوعی مانند فلسفه حقوق، نظریه سیستم های پیچیده و علوم شناختی داشت. مقالات این جلد توسط یک تیم بین‌المللی از مشارکت‌کنندگان، مقدمه‌ای انتقادی بر تمام جنبه‌های اندیشه هایک ارائه می‌کند.

دیدگاه سوسیالیستی اقتصاد اشتراکی نیز مانند سایر نظریات اقتصادی و سیاسی که بر اساس مبانی فلسفی شکل گرفته‌اند، تاریخ مصرف نداشته و در هر شرایطی ممکن است به‌عنوان گزینه‌ای برای مدیریت جامعه مورد توجه قرار گیرد؛ چنانچه در وضعیت فعلی جهان با توجه به شیوع بیماری کرونا که موجب پدیدارشدن مشکلات اقتصادی شدید، از بین‌ رفتن بسیاری از کسب‌وکارها و بالارفتن آمار بیکاری شده، برخی از نظریه‌پردازان بازگشت به روایت‌هایی از سوسیالیسم را توصیه می‌کنند. با توجه به این مسئله، هدف ما در این مقاله این است که نظریۀ اقتصاد اشتراکی را از منظری اخلاقی مورد کندوکاو قرار دهیم و در نهایت، اعتبار آن را از نظرگاه اخلاقی بسنجیم. فردریش هایک و آین رند دو تن از اندیشمندانی هستند که به تحلیل سوسیالیسم و اقتصاد اشتراکی پرداخته‌اند و پیامدهای اخلاقی این نظریه را بررسی و نقد کرده‌اند. این دو متفکر در نقد اخلاقی اقتصاد اشتراکی به مؤلفه‌هایی چون نقض حقوق و آزادی فردی در سوسیالیسم و همچنین نابودی هویت فردی انسان در این نظریه می‌پردازند. در این پژوهش جمع‌آوری داده‌ها بر مبنای روش کتابخانه‌ای صورت گرفته و تلاش شده این داده‌ها تحلیل و ارزیابی شوند. یافته‌های این تحقیق نمایانگر این مطلب است که رند از منظری عمیق‌تر و فلسفی‌تر به نقد مبانی اخلاقی سوسیالیسم و نظریۀ اقتصاد اشتراکی می‌پردازد؛ حال آنکه هایک بیشتر به پیامدهای اخلاقی و اجتماعی این دیدگاه در جامعه توجه می‌کند.

شاید هشیاری نیمه‌آگاهانه از محدودیت‌های فلسفه‌ی عقلی بوده است که تفکر عمیق تکاملی او را تجدید قوا می‌کرد. دفاع او از بازار آزاد باوری بود به آنچه او نظم خودجوش در جامعه می‌خواند. نظری که مدعی بود که تنها اگر انسان‌ها تحت تأثیر دولت‌های ستم‌پیشه نمی‌بودند به گونه‌ای رشد می‌کردند که می‌توانستند با آزادی و صلح با هم زندگی کنند.

از آنجا که علم اقتصاد منحصر به شناخت پدیده‌های عینی و واقعی نیست، و الگوهای اقتصادی تحت تأثیر جهان‌بینی‌های خاصی قرار دارند، لذا مقاله حاضر به ریشه‌ یابی معرفت شناسانه علم اقتصاد درجهان کنونی می‌پردازد؛ و نسبت معرفت‌شناسی علم اقتصاد امروزی را به تفکر اومانیستی حاکم بر نظریه‌های فلاسفه بعد از دوره رنسانس، تحقیق و بررسی می‌کند. برای رسیدن به این منظور: در بخش اول، تعریفی مختصر از اومانیسم ارائه می‌شود. سپس، به سیر معرفت‌شناسی اومانیستی با معرفی نظرات متفکران بارز نگرش مزبور پرداخته می‌شود. در بخش دوم، نومینالیسم و اندیویدوآلیسم، به عنوان شاخصه‌های اومانیستی اقتصاد در جهان امروز، نظریه آدام اسمیت، به عنوان یکی از بنیانگذاران اقتصاد کلاسیک،‌و نیز انگلس، به عنوان یکی از بنیانگذاران اقتصاد سوسیالیستی، به نحوی اجمالی بررسی می‌گردد.

این پژوهش با رویکرد شناسایی و بررسی چیستی مبانی انسان ‌شناختی مکاتب اقتصادی اسلام و لیبرالیسم با تأکید بر آرای محمد رضا حکیمی و فریدریش هایک سامان یافته و سپس برای شناخت تفاوت‌ها و تشابه‌های مبانی انسان‌شناختی مکاتب اقتصادی اسلام و لیبرالیسم به تحلیل تطبیقی مبانی انسان ‌شناختی آرای اقتصادی حکیمی و هایک پرداخته شده است. تطبیق مبانی انسان شناختی آرای اقتصادی حکیمی و هایک، با محوریت مسئله‌هایی مانند ماهیت انسان، مسئله شناخت‌ شناسی انسان، جایگاه و کرامت انسان،‌ غایت انسان در زندگی، جبر و اختیار انسان، هویت فردی و جمعی انسان، تکامل انسان و مسئله رابطه اخلاق و اقتصاد، وجود تفاوت‌های گسترده‌ای را میان این دو اندیشه روشن می‌سازد و نشان می‌دهد اندیشه حکیمی که بر مبنای معاضدت عقل و وحی و اعتقاد به دو بُعد معنوی و مادی انسان سامان یافته، با مبانی انسان‌ شناختی هایک که تنها با تکیه بر بُعد مادی انسان شکل گرفته است، به طور مبنایی تفاوت‌ها و تضادهای گسترده‌ای دارند. تفاوت‌ها و تضادهایی که آثار و پیامدهای خود را بر آراء و نظریه‌های اقتصادی، و چگونگی اِعمال سیاست‌های اقتصادی خواهد گذاشت و نتایج متفاوتی بر فرد و جامعه خواهد داشت.