جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

پایان نامه حاضر بر آن است تا با تأملی دقیق در اوضاع مذهبی دوران حکومت خوارزمشاهیان در گام نخست این اوضاع را به طور کامل از ابتدای شکل گیری دولت مذکور تا زمان سرنگونی آن مورد بحث و مداقه قرار دهد. در دومین گام نیز تأثیر و تأثرات این اوضاع را بر رویکرد سیاسی خوارزمشاهیان و روابط آنان با دولت های همجوارشان و به ویژه خلافت عباسی مورد تحلیل و تبیین قرار دهد. نگارنده، در فصل اول (کلیات) پس از بیان کلیات پژوهش، یعنی مواردی همچون طرح مسأله، فرضیه و اهمیت و هدف تحقیق، شرحی کامل در باب منابع تحقیق آورده است. در فصل دوم از جغرافیای تاریخی منطقه خوارزم سخن به میان آورده و مخاطب را با حدود و ثغور این سرزمین، وضعیت آب و هوا و ناهمواریهای آن و دولت هایی که طی تاریخ در این منطقه حاکمیت داشته‌اند آشنا می سازد.فصل سوم از چگونگی شکل گیری دولت خوارزمشاهیان سخن به میان آورده و حوادث مهم سیاسی دوران حاکمیت آنان را بیان می دارد. در فصل چهارم از اوضاع مذهبی سرزمین خوارزم قبل از روی کار آمدن دولت خوارزمشاهیان انوشتگینی در اواخر قرن پنجم ه.ق سخن به میان آمده و در فصل پنجم، این روند در دوران حاکمیت خوارزمشاهیان انوشتگینی به طور دقیق مورد بررسی قرار گرفته است. طی این فصل مشخص می گردد که سلاطین خوارزمشاهی اولاً جهت ایجاد یک دولت مستقل و قدرتمند و ثانیاً جهت مقابله با توطئه های روزافزون خلفای عباسی، بر آن شدند تا با حمایت از فرق مذهبی مورد تأیید خود یعنی معتزله و تشیع؛ و استقبال از بزرگان و دانشمندان این فرق مذهبی در دربار خویش، به یک دگرگونی چشمگیر مذهبی در قلمروشان اقدام کنند. از همین رو این سلسله، با توجه به سیاست حمایت از معتزله و شیعه فرصت تاریخی و بستر مناسبی برای مکتب اعتزال و علویان در خوارزم، خاصه برای نفوذ آنان در ساختار قدرت و مناصب اداری و تشکیلات دیوانی فراهم کرد. اما خلیفه عباسی نیز همین حربه را علیه دولت خوارزمشاهیان بکار گرفت و از فرق شیعه حمایت نمود. در ادامه همین فصل، پیامدهای کشاکش های مذهبی نیز به طور مفصل مورد بررسی قرار خواهد گرفت.