جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

حمله فرانسه به مصر در آغاز قرن نوزدهم و حضور سه ساله فرانسویان در این کشور، آثار علمی و فرهنگی فراوانی را بر جای گذاشت که نمونه های آن در بخشهای مختلف اعم از نظامی، سیاسی، ادبی و فنی به چشم می خورد. از جمله در ادبیات و علوم انسانی، شاعر معروف مصری، احمد شوقی تحت تاثیر لافونتین، شاعر فرانسوی، قسمت زیادی از دیوان شعرش را به قصه و داستان از زبان حیوانات اختصاص داد، البته این داستانها موضوعات سیاسی و اجتماعی را شامل می شد اما در نزد احمد شوقی فقط برای بیان آنچه که در تربیت کودکان کاربرد دارد، مورد استفاده قرار گرفته است. شوقی می خواست از خلال این داستانها پایه های ادبیات کودکان و ویژگیها و صفات آنها را بیان کند؛ از جمله آن که ادبیات کودکان بی واسطه یا مستقیم است. صفت دوم ادبیات کودکان، ادبیات تعلیمی و آموزشی است. ویژگی سوم، ادبیاتی است با واژگان ساده که به طور واضح در شعر شوقی دیده می شود، و بالاخره ویژگی چهارم، که ادبیات به طور کلی بویژه ادبیات کودکان نزد احمد شوقی به آنها متمایز می شود، شیوع فکاهه و طنز در داستانهایی است که او روایت می کند. نوشتار حاضر می کوشد تا برخی از داستان جانوران را در دیوان احمد شوقی – شاعر معاصر کشور مصر – مورد بررسی قرار دهد.

نمادپردازی به عنوان یکی از جلوه های ادبی شعر شاعران سرکش و عصیان گر عرب نظیر امل دنقل جایگاه ویژه ای را به خود اختصاص داده است. او یکی از شاعران برجسته مصر در دوره معاصر است که از این شیوه برای بیان اعتراض و انتقاد خود استفاده می کند. وی به اندازه ای زبان نمادین را متناسب با موقعیت به کار می برد که شعرهای او، علاوه بر تفسیر رویدادهای سیاسی و اجتماعی، نوعی پیش بینی اوضاع جامعه نیز است. تنوع نمادهای او و کاربرد بجای آنها، نشان از آگاهی گسترده او از میراث عربی و دقت و توجه زیاد نسبت به مسائل روز جامعه دارد. امل دنقل، با یادآوری عزت و عظمت گذشته ملتهای عربی از طریق این نمادها، بر هویت ملی و میهنی خود تاکید می ورزد و تلاش می کند تا با بیدارسازی وجدان خفته آنها و دمیدن روح ایستادگی و پایداری در آنها، جهان عرب را به بازگرداندن این عزت و عظمت فرا خواند، زیرا به عقیده او گرفتاری های کنونی مردم عرب، ناشی از دور شدن آنها از سرچشمه های فرهنگ و ادب خویش است. او از نمادهای قطرالندی، کلیب، صلاح الدین ایوبی، عبدالرحمن داخل (صقر قریش)، سیف الدوله، ابوالهول و اسب برای اشاره به شکوه گذشته عربها بهره می گیرد.این مقاله برآن است تا جلوه های نمادین قدرت و عظمت گذشته عربها را در شعر امل دنقل مورد پژوهش و بررسی قرار دهد.