جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

نظریه سمانتیکی صدق تارسکی برای اولین بار در مقاله "مفهوم صدق در زبان‌های صوری شده" معرفی شد. در این مقاله نظریه صدق تارسکی را با جزییات آن، براساس مقاله مذکور، معرفی خواهیم کرد و موضع تارسکی را در مقابل پرسش‌های اساسی‌ای که با آن روبه‌رو بود را روشن خواهیم ساخت. همچنین استدلال خواهیم کرد که پذیرش نظریه صدق تارسکی منتج به افلاطون‌گرایی در ریاضیات خواهد شد.

فراهستی ­شناسی نوفرگه ­ای از بحث ­برانگیزترین فراهستی ­شناسی ­های دهه­ های اخیر است. یکی از رایج­ ترین تلقی ­ها از این فراهستی‌شناسی، لحاظ آن ذیل گونه ­های فراهستی­ شناسی‌های ساده­ نگر نظیر تنوع ­سورگرایی یا ماکسیمالیسم است. با این حال، اگر خود رویکرد فرگه و فراهستی­ شناسی قابل استنباط از این رویکرد را مدنظر قرار دهیم، نسبتی میان فراهستی­ شناسی فرگه ­ای و رویکردهای ساده­ نگر برقرار نخواهد شد. اگر فراهستی ­شناسی نوفرگه ­ای را در راستای فراهستی ­شناسی فرگه­ ای بخوانیم، خوانشی از این فراهستی­ شناسی خواهیم داشت که از مهم ­ترین ویژگی‌هایش جدی ­نگرانه‌بودن است. نکته بنیادی این فراهستی ­شناسی آن است که در بستر هسته منطقی زبان طبیعی شکل می­گیرد و نه زبان طبیعی صرف. با این حال، اگرچه استفاده از فراهستی ­شناسی فرگه ­ای برای خوانش نوفرگه­ ای ­ها، خوانشی ناسازگار به‌دست نمی­ دهد، الزام ­هایی را به‌ویژه در واضح‌ساختن روش­ شناسی تحمیل می­کند. نیز با این خوانش، کارکرد روش فراهستی­ شناسی­های نوفرگه ­ای، کارکردی متافیزیکی در راستای تعیین مقوله شیء انتزاعی و نیز کارکردی معرفت­ شناسانه در جهت نحوه توجیه آنهاست و نه کارکردی هستی­ شناختی.

تجربه‌های زمانی تجربه‌هایی هستند که جنبه‌های زمانیِ جهان را بازنمایی می‌کنند. به لحاظ پدیدارشناختی، تجربه‌های زمانیِ ما به‌طور مستقیم و بی‌واسطه به ویژگی‌های زمانی تعلق می‌گیرند. این حقیقت بدیهیِ پدیدارشناختی با مقدمات دیگری منجر به پارادکس می‌شود. برای حل این پارادکس مدل‌هایی برای تبیینِ امکانِ تجربه‌های ادراکی مستقیمِ ویژگی‌های زمانی ارایه شده است. سه مدل اصلی عبارتند از نمای ‌لحظه‌ای (اتم‌گرایی)، امتدادی و نگهداشتی. براساس مدل نمای ‌لحظه‌ای، تجربه‌های ادراکی چیزی بیش از رویدادهای آگاهانه‌ آنی یا کوتاه‌مدت که در توالیِ یکدیگر قرار گرفته‌اند نیستند و توالی آنها برای تجربه زمانی کفایت تبیینی دارد. ما در این مقاله نخست پارادکسِ تجربه زمانی و مدل‌های تجربه زمانی را معرفی می‌کنیم. سپس به شرحِ اساسی‌ترین نقد علیه اتم‌گرایی، یعنی عدمِ کفایتِ توالیِ صرفِ تجربه‌های اتمی برای توضیح تجربه‌های زمانی، و ردّ آن می‌پردازیم. در نهایت کفایت تبیینیِ توالیِ تجربه‌های اتمی برای تجربه زمانی را نشان می‌دهیم.

مطابق استدلال مصالحه­ گرایان (تقلیل ­گرایان) در معرفت ­شناسی اختلاف نظر، اختلاف نظر با همتای معرفتی، به دلیل بروز تقارن معرفتی، منجر به کاهش (تقلیل) سطح اطمینان و توجیه باور مورد اختلاف­ می ­گردد. با این حال بسیاری از افراد مذهبی، منکر همتایی طرفین هستند. آنها به شواهد خصوصی و تجارب دینی­ ای ارجاع می ­دهند که به صورت شخصی در اختیار دارند و فرد مخالف شان آنها را در اختیار ندارد. بدین ترتیب، دینداران با اشاره به این شواهد و تجارب خصوصی، بروز تقارن معرفتی را انکار می­ کنند و چالشی را پیش­ روی مصالحه­ گرایان قرار می­ دهند. در این مقاله سعی می ­شود با اضافه‌کردن شرط ارایه «تبیین­ بدیل» به شروط متعارف همتای معرفتی، به این چالش پاسخ داده شود. ما ضمن اشاره به برخی از مزیت­ های پاسخ فوق، نشان خواهیم داد که تبیین بدیلِ مطلوبی که مورد انتظار مصالحه‌گرایان است، در اختلاف نظرهای دینی به راحتی قابل ارایه نیست.

نمونه­ای از تقابل رورتی با فلسفۀ تحلیلی، مخالفت او با کوشش دیویدسن برای طرح نظریه­ای معناشناختی بر اساس صدق است. رورتی، طبق رویکردی ضدمتافیزیکی به صدق، عقیده دارد عبارت «p صادق است» صرفاً تأیید ادعایی است که ما خود یا دیگران را در بیان آن موجه می­دانیم. اگرچه دیویدسن مخالف رویکرد متافیزیکی به صدق است، اما به تأسی از تعریفی تارسکیایی در باب صدق، تصوری قوی‌تر از آنچه رورتی دربارۀ صدق می­پذیرد را برای طرح نظریه­ای در باب معنا لازم می­داند. پاسخِ ویتگنشتاینیِ رورتی به دیویدسن این است که نه­تنها مراوادت گفتاریِ گوینده و مفسر، متوقف بر دانستن نظریه­ای معناشناختی بر اساس صدق نیست، بلکه کوشش برای گفتن چیزی بیشتر از آنچه در باب صدق می­توانیم بگوییم، ما را دچار سردرگمی­های سنت متافیزیکی می­کند. این مقاله، با استناد به نوشته­های دیویدسن، نشان می­دهد کوشش دیویدسن برای طرح نظریه­ای معناشناختی بر اساس صدق، او را ناگزیر به بیان تفاسیری متافیزیکی سوق می­دهد.

جان سرل در افعال گفتاری با تحلیل اظهارات معنادار حقیقی سروکار داشت اما در عبارت و معنا، نظریه خود را به معنا و استعمال تعمیم می‌دهد تا انجام و فهم اظهارات غیرحقیقی را که در آنجا منظور گوینده چیزی به جز آنچه که می‌گوید است، توجیه کند. بدین‌سان پرسش سرل درباره افعال غیرمستقیم گفتاری این است که چگونه ممکن است گوینده چیزی را بگوید و آن را منظور دارد اما چیز دیگری را نیز منظور دارد. بدین منظور، قلمرو افعال مقوله تحریکی از نظر سرل بسیار سودمند است. در واقع وجود نزاکت در افعال مقوله تحریکی، انگیزه اصلی سرل برای تحقیق در افعال غیرمستقیم گفتاری است اما بیشترین مثال‌ها در افعال مقوله التزامی وجود دارد نه در افعال مقوله تحریکی. در عین حال، رویکرد سرل با پارادایم‌های تبیینی معمول مطابقت ندارد؛ یعنی تا حدی مانند تحلیل معرفت‌شناختی ادراک است. بدین‌سان بررسی، تحلیل و نقد رویکرد سرل هدف این مقاله است.