جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

(فرآیند تفسیر وحی) کتاب «هرمنوتیک، کتاب و سنت » توسط حجه الاسلام والمسلمین محمد مجتهد شبستری در سال ۱۳۷۵ به رشته تحریر در آمده است. ناشر آن طرح نو می باشد و در همان سال به چاپ دوم رسید. کتاب از دو بخش و دو پیوست تشکیل شده است. بخش اول کتاب، « پیش فهم ها، علائق، انتظارات مفسران وحی » نام دارد و بخش دوم به « نقد، اصلاح و بازسازی اندیشه دینی » می پردازد. البته عمده مضامین و مطالب آن، قبلا تحت عناوین مختلف در مجلات به چاپ رسیده بود. در پیشگفتار می خوانیم: «موضوع کتاب این است که مفسران وحی اسلامی همیشه بر اساس پیش فهم ها، علائق و انتظارات خود از کتاب و نت به تفسیر آن پرداخته اند». پشت جلد کتاب نیز موضوع آن را چنین معرفی کرده است: «موضوع کتاب این است که مفسران وحی اسلامی همیشه بر اساس پیش فهم ها، علائق و انتظارات خود از کتاب و نت به تفسیر آن پرداخته اند. بدین جهت کتاب حاضر، هرمنوتیک، کتاب و سنت نامیده شده است ». نویسنده تلاش می کند تا نشان دهد که تفسیر و اجتهاد عالمان دین اسلام نیز مشمول اصل کلی دانش هرمنوتیک یعنی استناد تفسیر و فهم متون بر پیش فهم ها و علائق و انتظارات مفسر بوده است و استثنایی در کار نیست. در عین حال در مقام تجویز، این کتاب عالمان دین را بدین نکته دعوت می کند که تنقیح تمام عیار پیش فهم ها در هر عصر شرط اساسی و اصلی هرگونه تفسیر و افتاء صحیح دینی است و تکامل دانش دین بدون این بازنگری میسر نیست. برون شدن جهان اسلام از مشکلات نظری و عملی که تمدن پیچیده امروز برای آن بوجود آورده، تنها با این بصیرت و توجه ممکن می شود».

متون مقدس مهم­ترین منبع برای شناخت احکام و معارف اسلامی به شمار می­آیند؛ اما درباره چگونگی فهم این متون میان صاحب نظران اختلاف عقیده وجود دارد و هر گروهی از دیدگاه خاص خود به آنها نگریسته­اند. چنانکه تأویل عارفانه به جنبه­های باطنی و معنوی متون قدسی و کشف اسرار و اشارات آن می­پردازد. به این معنا که عرفا با دیدگاهی متفاوت از سایرین، شیوه صحیح فهم متون را از طریق باطن، امر ممکن دانسته­ و در صدد فهم متون از راه تأویل برآمده­اند. پژوهش حاضر به بررسی و تطبیق سبک احمد غزالی و ابن عربی بر اساس قواعد و ضوابط تأویل می­پردازد. این فیلسوفان در کانونی­ترین نقطه بحث خود به موضوع "فهم"با تأکید "فهم متن" می­پردازند و مباحث مطرح شده از سوی آنان، واجد استعداد بسیاری است که می­تواند در ساز و کار و روش نواندیشان مسلمان مؤثر افتد. در این خصوص آیا می­توان گفت میان آرای تأویلی احمد غزالی و ابن عربی اشتراک یا تفاوتی وجود دارد؟ برآیند تحقیق در پاره­ای از موارد، نشان از وحدت سبک تأویل غزالی و ابن عربی و حتی هرمنوتیک جدید دارد. در برخی موارد در دیـدگاه احمد غزالی شیوه­هایی وجود دارد که منحصر به خود اوست.

عالم خیال از زمان فارابى تا ملّاصدرا، تطورات گوناگونى را در فلسفه اسلامى پشت سر گذاشته است. با تمرکز بر فلسفه ملّاصدرا و پرهیز از دیدگاه هاى عرفانى و با استمداد از روش پدیدارشناسى، مى توان بى آنکه گرفتار صحت و سقم براهین متعارف فلسفى در این باب شد، در باب رتبه اى از عالم خیال، که بین الاذهانى و در عین حال مقید باشد، تبیینى ارائه داد که عالم ـ خیال ـ مضمون نام مى گیرد. عالم ـ خیال ـ مضمون، شأن خیالى نسبت وجودى انسان با وجود و مقوم رفتارهاى خیال ـ مضمون او در عرصه هاى گوناگون از جمله هنر است. بهره گیرى از عالم ـ خیال ـ مضمون، مى تواند راه گشاى فهم بهتر هنر در فلسفه هایدگر باشد و نارسایى آن فلسفه را در فهم هیئت هاى هنرى متکثر جبران کند.

لطفا برای مشاهده متن چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

ترجمه ماشینی: هرمنوتیک، مطالعه تفسیر، شاخه ای ضروری و ارزشمند از فلسفه است. هرمنوتیک همچنین جزء اصلی روش شناسی علوم اجتماعی و علوم انسانی است، برای مثال تاریخ نگاری، مردم شناسی، تاریخ هنر و نقد ادبی. در دنباله‌ای از فصول قابل دسترس، مشارکت‌کنندگان در سراسر علوم انسانی مفاهیم و ایده‌های برجسته هرمنوتیک، توسعه تاریخی این رشته، اهمیت هرمنوتیک در فلسفه امروز، و راه‌هایی را که از طریق آن می‌تواند به دغدغه‌های معاصر از جمله روابط بین‌فرهنگی رسیدگی کند، توضیح می‌دهند. روابط بین خرده فرهنگ ها در یک جامعه واحد و روابط بین نژاد و جنسیت. این همراه که به وضوح ساختار یافته و به زبان غیر فنی نوشته شده است، کمک مهمی به یک رشته تحصیلی در حال رشد خواهد بود.