جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

یکی از مباحث بسیار دشوار در روانشناسی ارسطو بحث عقل است. این بحث که در طول تاریخ دست‌مایۀ تفاسیر بسیار گوناگون بوده به‌ندرت از منظر مواجهۀ ارسطو با پیشینیانش بررسی شده است. این مقاله استدلال میکند که ارسطو در این بحث وام‌دار آناکساگوراس است و نظریۀ او را دراین‌باب ارتقا میدهد و در چارچوب مبانی خودش بازخوانی میکند. مهمترین و چالشبرانگیزترین مباحثی که در کتاب دربارۀ نفس در موضوعِ عقل مطرح شده از این منظر قابلِ‌فهم میشوند. آناکساگوراس صریحاً یا ضمناً دو وصفِ عدمتعین و سرمدیت را به عقل نسبت میداد. ارسطو این دو وصف را برای عقل میپذیرد و میکوشد تا مشکلاتی را که بر سر راه این دو قرار دارد برطرف کند. هر دویِ این اوصاف با فعالیت اصلیِ عقل، یعنی شناختن و تعقلکردن، ناسازگارند. آنچه مطلقاً نامتعین است به هیچ چیزی شباهت ندارد. پس، مطابق حکم مشهورِ «شبیه شبیه را میشناسد»، قادر به شناختن نخواهد بود. همچنین شناختن نوعی عبور از قوه به فعل است که از لوازم ماده است. ازاین‌رو، عقل اگر بخواهد فعالیت شناختی داشته باشد، نمیتواند سرمدی باشد. نشان دادهایم که مباحث دو فصل چهارم و پنجم از کتاب سومِ دربارۀ نفس به همین دو مسئله پاسخ میدهند.

ترجمه ماشینی : این کتاب درسی، افلاطون و ارسطو را به عنوان دو متفکر مهم و پیشگامانه اندیشه اروپایی از دوران فلسفه کلاسیک یونان معرفی می کند. نویسنده در لابلای اندیشه پیچیده خود جهت گیری مقدماتی ارائه می دهد و متافیزیک، مسائل دانش و اخلاق آنها را ترسیم می کند. او از این واقعیت دور می شود که هر دو متفکر در تلاش برای غلبه بر مشکلات دوره خود از طریق بومی سازی انسان در یک نظم سلسله مراتبی از موجودات، که در مسائل امکان شناخت و نیز رفتار صحیح را ملزم می کند، مشابه یکدیگر هستند.

ترجمه ماشینی : مارینا مارن در افلاطون و آریستوفان ادعا می کند که جستجوی ما برای عدالت جمعی باید با خودآزمایی آغاز شود. درک این موضوع که چیزهایی وجود دارد که ما نمی‌توانیم درباره خودمان بدانیم مگر اینکه موضوع یک شوخی قرار بگیریم، جزء جدایی ناپذیر چنین خودسنجی است. جوک ها دیدگاه جدیدی در مورد سیاست و اخلاق ما ارائه می دهند. آنها برای خودآگاهی مدنی ما ضروری هستند. مارن این مورد را با کنکاش در جمهوری افلاطون، اثری بنیادی در فلسفه سیاسی مطرح می کند. در حالی که جمهوری صراحتاً انحطاط و طمع یک ظالم را محکوم می کند، حمله افلاطون به ایده آلیسم سیاسی هم جدی و هم کمدی است. در واقع، افلاطون از همان آثار کمدی و ترانه های نمایشنامه های آریستوفان استفاده می کند. کتاب مارن گفتگوی بدیع را بین سه اثر آریستوفان - زنان مجلس، شوالیه‌ها و پرندگان - و فلسفه افلاطون ایجاد می‌کند و پرسش‌های مهمی درباره اعتقادات فردی و جستجوی شخصی فرد برای عدالت ایجاد می‌کند. این آثار محاوره‌ای نقدهایی از استبداد ارائه می‌کنند که به نوبه خود درخشان، کوبنده و پرشور هستند و ایرادات و ایده‌آل‌ها را به یک اندازه روشن می‌کنند. کمدی فلسفی استبداد را در افراد و نیز نظام‌های حکومتی که ادعا می‌کنند عادلانه و خوب هستند، آشکار می‌کند. این نقد به همان اندازه که در زمان ارسطوفان و افلاطون در برابر بی‌عدالتی‌های معاصر تأثیر داشت. یک کار جدید مبتکرانه توسط یک محقق نوظهور، افلاطون و آریستوفان نشان می دهد که کمدی - در کنار فلسفه و سیاست - برای خودآزمایی ضروری است. و بدون چنین بررسی، امیدی به زندگی عادلانه نیست.

ارسطو از «کلّی» تعریفی به دست می‌دهد که یان لوکاشویچ آن را، به دلیلِ در بر نگرفتنِ کلّی‌های تهی، غیر جامع می‌داند. افزون بر این، تعریفی که ارسطو از جزئی به دست می‌دهد به دو شیوه قابل فهم است: (1) جزئی تنها بر یک چیز حمل پذیر است، (2) جزئی حمل ناپذیر است. این برداشتِ دوگانه، که در سخنان شارحان ارسطو نیز با بسامد زیادی تکرار می شوند، از یک سو، تلقی رابرت کونس و تیموتی اچ. پیکاوَنس ـ که معتقدند جزئی از نظر ارسطو حمل ناپذیر است ـ را زیر سؤال می‌برد؛ و از دیگر سو، خودْ تعارضی ست که باید حلّ شود. در این جستار نمایان خواهد شد که اوّلاً اِشکال لوکاشویچ وارد نیست و تعریف ارسطو شامل کلّی‌های تهی هم می‌شود؛ و ثانیاً تعارضی که ظاهراً از تعریف جزئی برمی‌آید با تفکیک دو گونه حمل، یعنی «به شیوۀ یکنام» و «نه به شیوۀ یکنام»، قابل حلّ است.