جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در کتاب حاضر، مؤلف ژرف‌ترین مباحث مطروحه در تصوف را بررسی کرده، منابع و مصادر تصوف اسلامی را از دو منشأ: هند و یونان می‌داند و بر آن است که مسلمانان برای اخذ تصوف از یونان و هند سه مسیر طی کرده‌اند: «مکتب حسین بن منصور حلاج که بیش از دیگران بی‌واسطه از تفکر هند بهره برده است»، «مکتب جندی‌شاپور» و «مکتب اخوان‌الصفا». در هر سه مورد به‌اختصار بحث می‌کند. نظر «حلاج» را درباره وحدت وجود توضیح می‌دهد، مکتب «جندی‌شاپور» را معرفی می‌کند. به بررسی مکتب «اخوان‌الصفا» که از اندیشه‌های نوافلاطونی سرچشمه گرفته است، می‌پردازد. درعین‌حال تاریخچه‌ای از نظریه وحدت وجود در اندیشه اسلامی را به دست می‌دهد. روش تجربه‌گرایان و عقل‌گرایان را توضیح می‌دهد، سپس به روش تصوف می‌پردازد. در پایان عمده‌ترین مسائل تصوف را به چهار مسئله منحصر می‌کند: جبر و اختیار، علم الهی، حدوث جهان و جوهر فرد. مؤلف آخرین فصل کتاب را به پرآوازه‌ترین طرفدار وحدت وجود در اسلام، حلاج وقف می‌کند.

در کتاب حاضر، نويسنده تلاش کرده با مطالعه تطبيقي آرا ابن عربي و هايدگر در خصوص انسان، به زباني مشترک در خصوص وجود و حقيقت انسان دست‌يابد. بر اين اساس، کتاب در 3 بخش تدوين شده است. ابتدا «انسان در حکمت ابن عربي» بررسي شده است. سپس «سير تحول پرسش از انسان در انديشه هايدگر» مطرح شده است. در نهايت نيز مطالعه تطبيقي ميان آراي ابن عربي و هايدگر با التفات به پرسش از حقيقت انسان صورت گرفته است. به تصريح نويسنده، هايدگر در تاريخ تفکر غرب با اعلام عدم انحصار معناي تفکر به فلسفه، زمينه‌ي گفت‌وگو با انديشمندان ديگر سنت‌ها را گشود. عرفان ابن عربي نيز چون از ابتدا از افق کون جامع و حقيقت انسان مي‌انديشيده، هيچ مرتبه و درجه‌اي از تفکر را نفي و انکار نکرده است. در پايان، مقاله با عنوان «تمهيدي براي فهم انسان در فلسفه معاصر» ضميمه اين اثر شده است.

این مجموعه، علاوه بر بررسی آراء ابن عربی در خصوص انسان، نوعی مطالعه‌ی تطبیقی آراء "ابن عربی" و "هایدگر" است که نویسنده تلاش کرده است تا میان این دو حکیم به زبانی مشترک در خصوص وجود و حقیقت انسان دست‌یابد. بر این اساس، کتاب در 3 بخش، با این موضوعات تدوین شده است: "انسان در حکمت ابن عربی"، "سیر تحول پرسش از انسان در اندیشه‌ی هایدگر"و "مطالعه‌ی تطبیقی در آوای "ابن عربی" و "هایدگر". به تصریح نویسنده: "هایدگر در تاریخ تفکر غرب با اعلام عدم انحصار معنای تفکر به فلسفه، زمینه‌ی گفت‌وگو با اندیشمندان دیگر سنت‌ها را گشود. عرفان ابن عربی نیز چون از ابتدا از افق کون جامع و حقیقت انسان می‌اندیشیده، هیچ مرتبه و درجه‌ای از تفکر را نفی و انکار نکرده است. هرچند به تفاوت مراتب به جد توجه دارد. بسنده نکردن به آن‌چه در یک سنت تفکر نامیده شده و کوشش برای فهم دیگر سنت‌ها، مقدمه‌ی لازم برای هر گفت‌وگو و شرط پدید آمدن افق‌های مشترک و سپس پیدایش زبان مشترک است... به تدریج زمینه‌های عینی اندیشیدن به انسان، فراتر از افق‌های محدود تک فرهنگ‌ها را فراهم می‌کند. معنای همه‌ی این تحولات نظری و عملی می‌تواند نزدیک شدن به زبانی مشترک برای گفت‌وگو در باب "حقیقت انسان" تلقی شود.