جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

مواجه الاهیات با فرهنگ مدرن و تجلیات انضمامی آن در قلمرو عرفان، فلسفه علم، نقاشی، روان‌شناسی و سیاست و ... محتوای اصلی این کتاب را تشکیل می‌دهند. نویسنده تلاش می‌کند تا خواننده را به حضور دائمی ساحت دینی در همه آفریده‌های فرهنگ بشری دلالت کند، حتی اگر این آفریده‌ها در ظاهر با دین به مفهوم محدودتر کلمه، هیچ نسبتی نداشته باشد. تیلیش با بهره‌گیری از «دیالکتیک تهاجمی» کی یرکگور و مارکس در نقد جامعه و فرهنگ بورژوای مسیحی، تصویری تأثیرگذار و زنده از تعاطی دین و فرهنگ مدرن را به نمایش می‌گذارد و گویی اثبات می‌کند که مباحث الاهیات بدون الاهیات فرهنگ بی‌ثمر و عقیم می‌ماند. این اثر شامل چهار بخش و هر بخش دارای چند فصل می‌باشد که ذیلاً به معرفی مختصر آن می‌پردازیم.

مجموعه پدیدآورندگان کلام جدید، مجموعه آثاری است در باب بزرگ‌ترین اندیشمندان کلام جدید و یا تأثیر‌گذارترین اندیشمندان بر این حوزه، در این نوشته نویسنده به شرح زندگی و افکار یکی از بزرگ‌ترین اندیشمندان الاهیات معاصر، پل تیلیش، می‌پردازد. این کتاب شامل سه فصل می‌باشد.

اندیشمندان متعددی آینده بشر را نیازمند ورود کارساز دین و معنویت دانسته اند. یکی از این اندیشمندان پل تیلیش می باشد. وی بر آن است که آینده بشر از ساحت و منظر دینی عاری و خالی نیست. انسان متجدد، امروز شدیدا نیازمند نگرشی تاریخی است که در عین اینکه پذیرای آینده است، آرمان های واقع‌نگرانه داشته باشد. دین نیرویی است که می تواند چنین نگرش تاریخی ای عرضه کند. از این رو، دین هرگز از میان نخواهد رفت، ... (مقدمه) این نوشته شامل هفت مقاله می باشد که، سه مقاله نخست آن در بخش اول، در بزرگداشت تیلیش، به صورت سخنرانی، توسط برخی از دوستانش ارائه شده و چهار مقاله بعدی در بخش دوم متضمن برخی از اندیشه های تیلیش در باب «آینده ادیان» می باشد.

پل تیلیش، الهیدان بزرگ معاصر،در باب چیستی ایمان و چگونگی رابطه آن با عقل نظریه‌ای ویژه، ارائه داده است. به نظر او، ایمان نه علم به حقیقتی است، نه اعتقاد به گزاره‌ای، نه اختیار عقیده‌ای، و نه احساس شخصی خاصی نسبت به کسی یا چیزی. هر چند همه این-ها در ایمان نقش دارند، اما ایمان مساوی اینها نیست. ایمان از نگاه او به‌عنوان حالت دلبستگی واپسین، عمل کل شخصیت است که در محور حیات شخصی روی می‌دهد وکل شخصیت را دربر می‌گیرد. او عقل را به عقل ابزاری و هستی شناختی تقسیمکرده، می‌گوید: عقل ابزاری که به معنای روش علمی، دقت منطقی و محاسبه‌گری فنی است صورت انحطاط یافته عقل هستی‌شناختی است که به معنای مبدأ معنا و ساختار، و اساس معیارها و اصول است. تیلیش معتقد است که عقل و سایر حیثیت‌های شناختی، چون علم، قدرت قضاوت درباره ایمان را ندارند. حقیقت ایمان، کاملا برکنار از حقیقت عقل است. این تلقی او، همچنین دیدگاه غیر‌شناختاریش درباره ایمان از سوی منتقدان مسیحی مورد نقد واقع شده است. ما در این نوشته، دیدگاهتیلیش را با توجه به مبانی اسلام نیز مورد بررسی قرار داده و اثبات کرده‌ایم که دیدگاه او نمی‌تواند با رهیافت اسلام، در باب عقل و ایمان همسو باشد.

پل تيليش، يکی از تاثيرگذارترين متکلمان و فيلسوفان دين در قرن بيستم، در تعريفی نو و چالش‌برانگيز از ايمان، آن را حالت دلبستگی نهايی انسان دانست که شامل مولفه‌ی ذاتی شک است. اين شکی وجودی است که به تعبير ما، از دل همه‌ی ساحات وجودی آدمی، از جمله ساحت شناختی باورها، ساحت احساسات، عواطف و هيجانات، و ساحت خواست‌ها، برمی‌خيزد و با اضطرابی که ايجاد می‌کند، تمام وجود انسان را مورد هجوم بی‌پروای خويش قرار می‌دهد. يگانه راهی که تيليش برای غلبه بر اين ترديد بنيادين سراغ دارد، شجاعت است. انسان مومن، علی‌رغم عواملی که هستی، ارزش‌ها و معنای زندگی‌اش را تهديد می‌کند، می‌تواند با فضيلت شجاعت، بر اين ترديدها فائق آيد. ما علاوه بر بررسی و نقد ديدگاه تيليش و تشريح مفهوم شک وجودی، به سه روش استدلال می‌کنيم که ايمان دينی بايد شامل شک و عدم قطعيت باشد. سه دليل عبارت‌اند از: لزوم وجود تصديق اختياری، لزوم حضور مولفه‌ی اعتماد، و لزوم ستايش‌برانگيزی عمل اخلاقی در ايمان.