جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

سیر مطالعات این تحقیق بیانگر این واقعیت می باشد که انسان ها در کمتر زمانی بوده است که وارد اسلام به معنی باطنی آن شده اند و غافل از آن معنا و مفهوم عمیق بوده اند. در قرآن کریم آیات متعددی وجود دارد که در آنها واژه اسلام و مشتقات آن بکار رفته و معانی مختلفی از هر یک از این کاربرد ها مد نظر بوده است که در این تحقیق نیز تمامی سعی بر آن شده است تا با استفاده از روش معنی شناسی به شناسایی تمامی آیات و واژگانی که از ریشه «سلم» می باشند پرداخته و تا حد امکان از مقاصد و معانی کاربردی و اصطلاحی این واژه و مشتقات آن بررسی های لازم به عمل بیاید. به نوعی هدف این تحقیق آشنایی به طور نسبی با واژه اسلام هم به صورت ظاهری (مجازی) و هم به صورت باطنی (معنوی) ، که پس از تحقیق و بررسی های لازم از منابع گوناگون دینی و تفاسیر مختلف کتاب آسمانی در طی سه مرحله یعنی سه فصل به ترتیب، کلیات مفاهیم اسلام، مبانی و اصول اسلام و روش ها و اهداف اسلام صورت گرفته است که امید آن دارم که به لطف حق توانسته باشم تا حدودی حق مطلب موضوع مورد نظر را بجا آورده باشم.

عنوان و هدف کلی این پروژه «بررسی نکات اخلاقی و تربیتی سوره مبارکه عنکبوت» می باشد و اهداف جزئی آن عبارتند از: 1.آشنایی با سورۀ مبارکۀ عنکبوت و کلیاتی در مورد آن 2.آشنایی با روش های تربیتی در سوره مبارکه عنکبوت 3.شناخت مهم ترین نکات اخلاقی و تربیتی سوره مبارکه عنکبوت برای انجام این تحقیق با توجه به ماهیت موضوع از روش تحقیق توصیفی- تحلیلی و از فن فیش برداری جمع آوری مطالب استفاده شده است. مهم ترین منابعی که پس از قرآن کریم در انجام این پژوهش از آن بهره گرفته شده است تفاسیر ارزنده ای چون المیزان، نمونه، مجمع البیان، نور، راهنما و ... بوده است. پس از تجزیه و تحلیل یافته ها در فصل چهارم نتایج ذیل حاصل می گردید: سوره مبارکه عنکبوت بیست و نهمین سوره از سوره های قرآن است که شامل 69 آیه و 980 واژه و 4195 حرف است و نام این سوره، از چهل ویکمین آیه آن یعنی « مَثَلُ الَّذِینَ اتَّخَذُوا مِنْ دُونِ اللَّهِ أَوْلِیَاءَ کَمَثَلِ الْعَنْکَبُوتِ...» گرفته شده است و از مجموع قرائن و سیاق آیات، مکی بودن سوره بیشتر مورد تأیید است. محتوای کلی این سوره بحث از آزمایش و امتحان انسان هاست و اینکه تفاوت ادعا و ایمان واقعی توسط آزمایش افراد مشخص می گردد و هیچ انسانی از این اصل مستثنی نیست. مهم ترین روش های تربیتی این سوره به ترتیب روش ابتلا و آزمایش، روش قصه و داستان، روش عبرت آموزی، روش مثل و روش جدل است. مهم ترین نکات اخلاقی و تربیتی این سوره آموزش استدلالی اصول عقائد اسلامی مخصوصاً توحید، نبوت، معاد و اطاعت از پدر و مادر، آثار نماز، هجرت و جهاد است. پیشنهاد می شود که هر یک از مفاهیم مذکور در سوره های قرآن کریم به صورت موضوعی تفسیر و تحلیل شوند و مهمترین محدودیتی که این پژوهش با آن روبرو بود، مفاهیم متنوع موجود در سوره و در نتیجه عدم تحلیل عمیق همه مفاهیم بود.

در این فصل برآنیم تا مسایل فقهی حیوانات را که در قرآن به آن اشاره شده است را مورد بررسی قرار دهیم. این تحقیق به روش کتابخانه ای جمع آوری شده است و کتابهای فقهی و تفاسیر از جمله منابع مهم مورد استفاده می باشد. در این نوشتار ابتدا یک معرفی کوتاه راجع به حلال و حرام و مکروهات شده است. بعد از آن تحقیق را به پنج فصل تقسیم کرده ایم که هر فصل حاوی مواردی چند درباب موضوع مورد نظر می باشد و شرح آن به قرار زیر است: فصل اول: این فصل شامل چهار قسمت می باشد که هر قسمت خود عناوین جداگانه ای را به خود اختصاص داده است. در این فصل ابتدا نظر ادیان مختلف را راجع به خوراکیهای حیوانی و احکام آن بیان کرده ایم سپس به استثناءها اشاره ای می کنیم. فصل دوم: این فصل شامل یازده قسمت می باشد که در آن به شرایط و احکام صید و حیوانات صید شده و سپس مردار، پرداخته شده است. شرایط صید خود شامل شرایط شکارچی، حیوانات شکار شده، آلات شکار و.... می باشد که توضیح هر کدام در متن آورده شده و به آیات مربوط به آن نیز اشاره شده است. فصل سوم: در این فصل به انواع حقوق حیوانات که در قرآن به آن اشاره شده است، اشاره کرده ایم. حقوق حیوانات را در دوازده قسمت بیان کرده، سپس آیاتی از قرآن کریم که پیرامون این مباحث آمده است را ذکر کرده ایم. فصل چهارم: این فصل شامل سه قسمت می باشد، که هر قسمت خود موارد دیگری را شامل می شود. در این فصل برآنیم تا منافع گوناگون حیوانات را مورد بررسی قرار دهیم. مثلا برخی از حیوانات منافعی چون شیر، عسل و ...دارند که در آنجا به توضیحاتی پیرامون آن پرداخته ایم. در آخر هم به ویژگی یکی دیگر از نعمت های الهی یعنی ویژگی شتر اشاره ای داشته ایم. فصل پنجم: این فصل که در ادامه فصل چهارم می باشد به بررسی یکی دیگر از فواید حیوانات، یعنی به بیان بهره های جنگی حیوانات پرداخته ایم. این فصل شامل یک قسمت می باشد که این قسمت هم بخشهای دیگری را دارد که در آن توصیفی پیرامون ورزش با استفاده از حیوانات، و انواع شرط بندی ها داده شده. ضمنا آیاتی از قرآن کریم که در رابطه با بهره های جنگی از حیوانات می باشد. در این فصل گنجانده شده است.

هدف از این تحقیق ارایه زمینه هایی است که با تمسک به آنها می توان آرامش را بر روح و روان خویش عرضه کرد. با رویکرد به آنچه قرآن در آیات خود معرفی کرده است. در فصل اول سعی شد مفهوم فشار روانی و چگونگی اثر گذاری آن روشن گردد. در ادامه سعی شد رویکردی که تحقیق در پی گرفته است اثبات گردد و روشن شود که قرآن مو ضع گیری خاص خود را در این مورد ارایه کرده است. ارایه تعدادی اصطلاح از باب آمادگی برای ورود به فصل دوم که مبتنی بر مباحث تخصصی حوزه روان درمانی مکاتب غربی می باشد و سعی در یک بررسی تاریخی مبحث روان درمانی از آغاز فعالیتها تا پیشرفتهای معاصر هدف این مقال می باشد لازم دیده شد. در فصل سوم که جایگاه کلیدی را در تحقیق حاضر دارد به بررسی واژگانی پرداخته شود که از طریق آنها زمینه های ایجاد آرامش روانی با یک رویکرد خاص به دست آمد. به معنای دیگر این کلید واژه ها مدخلی هستند برای ورود به بحث اصلی این تحقیق. انسان مسایل زندگی با سطحی نگری، می نگرد، اینجاست که با رسیدن نعمت به وی به شدت خوشحال می شود ولی با اندکی تلاش و نتیجه نگرفتن، به شدت مأیوس می گردد و همه درها را بر روی خود بسته می بیند و جزع و بی تابی می کند و حتی در انجام کارهای عادی خود، دچار حیرت و سرگردانی می شود. این فرد توبه را به تأخیر می اندازد و غافل از اینکه شاید هر لحظه دست اجل، گریبان او را بگیرد. فرد مأیوس، دیگر از عذاب الهی نمی ترسد و از مکر خدا، ایمنی دارد. و به این نتیجه می رسیم که «امید و یأس» از دغدغه های همه انسانهاست که می تواند سر نوشت انسان را رقم بزند و او را به بهشت برین و یا جهنم الیم برساند، اما ما با داشتن یک بصیرت دینی و آگاهی از امور زندگی باید درصد یأس را به حداقل و امیدواری را به حد اکثر برسانیم تا جایی که حتی از عواملی که باعث یأس می شوند، نتیجه مثبت بگیریم و ادبی از بی ادبان بیاموزیم.

در این رساله با عنوان «ادب در تعالیم قرآن» سعی بر آن شده که با استفاده و کمک از تفاسیر شریف و منابعی که در باب تدبر و تعقل در آیات نورانی الهی است جامعه عمل بپوشانیم. «ان شاءالله تعالی» این تحقیق در چهار فصل به بررسی«ادب در قرآن» پرداخته: در فصل اول می خوانیم، علمای اهل لغت برای«ادب» معانی مختلفی ذکر کردند همچون آداب دانی، سلوک، تربیت، آراستگی ظاهری، فروتنی، حیا و شکسته نفسی و غیره و در اصطلاح تلطیف روحی و شکوفایی فضایل اخلاقی انسان را می توان بر شمرد. با مطالعات و بررسی به نظر می رسد که اگر تربیت کردن توسط انسان و با برنامه نظام یافته ای تحقق یابد آن واژه را «تربیت» می نامند. اگر تحول از روزگار و حوادث تلخ و ناگوار ناشی باشد«ادب» می نامند. اخلاق هم در مورد صفاتی به کار می رود که به تدریج و در پی تکرار عملی حاصل شود به گونه ای که با استقرار آن حالت در نفس عمل به سهولت و بی درنگ انجام پذیرد. سؤال دیگر نسبی یا مطلق بودن ادب است، می دانیم که خوبی و بدی امری نسبی است یعنی معیار اساسی برای خوبی و بدی وجود ندارد برای شناختن خوبی و بدی باید در متن جامعه قرار گرفت تا بدانیم رفتار آن جامعه چه به ما می گوید، آداب و خاصیت تغییر پذیری دارد یعنی با خلق و خوها و نژادهای متفاوت تغییر می کند. نشست و برخاست و انس و معاشرت با افراد مؤدب خلق و خوی و رفتارمان را به زینت ادب می آراید. از لقمان حکیم در این باره پرسیدند: ادب از که آموختی؟ فرمود: از بی ادبان که هر چه از فعال ایشان در نظرم قبیح آمد از آن دوری کردم. در فصل دوم برخی از مصادیق ادب در رفتارهای فردی را به خواننده ارائه می دهند به طور مثال چگونگی و کیفیت راه رفتن و سخن گفتن. خداوند در قرآن فرموده: در راه رفتن و سخن گفتن اعتدال را رعایت نما و از صدای خود خواه که زشت ترین صداها صدای خران است. درست است که راه رفتن مسئله ساده ای است اما بیانگر حالات درونی و اخلاقی و احیاناً نشانه شخصیت انسان است. چرا که رو حیات در لابلای همه اعمال انسان منعکس می شود. خداوند می فرماید: «عباد الرحمن الذین یمشون علی الارض هوناً» البته باید دانست که تواضع در راه رفتن به این معنی نیست که بی رمق گام برداشت بلکه در عین تواضع گام هایی محکم و حاکی از جدیت و قدرت است. در باب سخن گفتن لقمان اندرزهایی پربار برای فرزند خویش دارد از جمله اینکه تا سخن گفتن ضرورتی نداشته باشد. سکوت بهتر است، البته باید فهمید که در مواردی که لازم است مؤمن سخن بگوید هرگز سکوت جایز نیست مانند جائیکه به کسی ظلم شده. قرآن که خود از جنس کلام است آداب سخن را کاملا رعایت می کند همچون فصاحت، بلاغت، لینت، سدید بودن کلام، میسور بودن کلام، حسن مطلع و ختام، عفت در کلام. از دیگر مصادیق آداب فردی آداب خوردن است که بارعایت آنها می توان به سلامت تن کمک کرد. دقت در شکل ظاهر و قیافه هم از دیگر دستورات اسلام است که به آن تأکید و سفارش فراوان شده مؤمن با ظاهر آراسته مردم را به سوی خود جذب می کند و سپس می تواند بر روی آنها تأثیر بگذارد. البته باید دانست که آراستگی ظاهری، نو پوشی، لباسهای متنوع و مد پرستی نیست. در فصل سوم مصادیق ادب در رفتارهای اجتماعی است چون خانواده، میهمانی، مجلس،آداب معاشرت با پیامبر و معصوم، با غیر مسلمان. مثلاً در خانواده اگر چه عواطف انسانی و مسئله حق شناسی به تنهایی برای رعایت احترام در برابر والدین کافی است، ولی اسلام در این مورد نیز کوتاهی نکرده و نیکی به والدین را پس از مسئله توحید قرار داده. یکی دیگر از مسایل مهم در اسلام صله رحم است که خود خدا در قرآن در داستان نوح و هلاکت پسرش تأکید کرده. یکی از عالی ترین درسهای انسانی و تربیتی که در مکتبهای الهی این است که پیوندهای مادی همیشه تحت الشعاع پیوندهای معنوی است. اسلام برای میهمانی هم شرایطی ذکر کرده که موجب نزدیکی دلهای مسلمانان است و حقوقی که بر گردن هر یک از میهمان و میزبان گذاشته است دلیل بر اهمیت موضوع است. در فصل آخر به ادب در پیشگاه حق تعالی اشاره دارد، آری هر بنده ای آغاز و افتتاح کار خود را با نام خدای خویش قرار می دهد خدا هم کلام خود را با نام خود شروع می کند تا مبارک باشد و درسی برای بندگان، کلمه«بسم» ادب وآموزشی است از خدا برای بشر. در باب قرائت قرآن هم آدابی است، چون طهارت، پاکیزگی دهان، نشستن با سکون و ادب، تکیه نزدن، پای خود را دراز نکردن، شمرده و با تأنی قرآن خواندن، گریستن، سجده، استعاذه، و اتمام نیکوی تلاوت قرآن که در هر موردی به تفسیر خواهیم گفت. اسلام انسانها را سفارش به نماز می کند آری یاد خدا آرامش دلهاست و بهترین وسیله یاد خدا، نماز است. نمازی که با حضور قلب باشد که عاشق را به یاد معشوق بیندازد و دل را جلا دهد. پاکی، هوشیاری، طهارت(وضو، غسل، تیمم) هم از شرایط قبول نماز است و دعا، به معنی طلب و خواستن و در اصطلاح اظهار نیاز و خواهش به درگاه خدا که این نیز باید با توجه قلبی و از ته دل خواستن باشد و زمان و مکان دعا نیز در استجابت آن اثردارد.

این تحقیق به بررسی جنگهای صدر اسلام در قرآن پرداخته است که شامل سه بخش می گردد که هر بخش نیز شامل چندین زیر فصل است: که در ابتدا به ذکر مقدمه و اهمیت و هدف و روش و پیشینه آن پرداخته است. بخش اول شامل کلیات است که در فصل اول یک تعریف مختصر لغوی و اصطلاحی از جنگ و دیدگاه اسلام در مورد جنگ بیان گردیده است. در فصل دوم: به مهمترین دستورات و آداب جنگ از نظر اسلام پرداخته شده است، که شامل موارد زیر می شوند: آمادگی رزمی، فرماندهی، دعوت به اسلام پیش از جنگ، عدم شروع جنگ، حرمت قتل زنان و کودکان در جنگ، حرمت جنگ در ماههای حرام، حرمت جنگ در حرم، دعا و نیایش، حرمت تخلف و فرار از جنگ. در فصل سوم روش های اسلام در گسترش فرهنگ دینی ملاحظه می گردند که عبارتند از: تبلیغ، سلم، حسن روابط اجتماعی، رفع هر گونه تبعیض، گذشت و ایثار، هدایت فکری و جنگ. بخش دوم که شامل جنگهای رسول خدا در قرآن است و به بررسی برخی از این جنگها پرداخته می شود. فصل اول پیرامون جنگ بدر است و به بررسی آن و وسوسه های شیطانی در ابتداو نقش منافقان و امدادهای غیبی می پردازیم. فصل دوم از بخش دوم نیز شامل موارد زیر می گردد: سرچشمه وقوع جنگ احد، بررسی علل شکست جنگ احد. در فصل سوم از این بخش نیز به بررسی علل وقوع جنگ احزاب و روحیه مؤمنان و منافقان و اقدامات نظامی و سیاسی پیامبر پرداخته شده است. در فصل چهارم به بررسی برخی دیگر از جنگهای صدر اسلام پرداخته شده است، که عبارتند از: جنگ بنی قریظه، غزوه بنی المصطلق، جنگ خیبر، جنگ موته، فتح مکه، غزوه حنین، جنگ طایف، جنگ تبوک، سریه اسامه بن زید. فصل پنجم به بررسی صلح حدیبیه، ماجرای صلح، پیمان و فلسفه آن پرداخته شده است. در بخش سوم به ذکر پیامدهای جنگهای صدر اسلام پرداخته شده است. از آنجا که نمی توانستیم به ذکر پیامدهای تمامی این جنگها بپردازیم برخی از آنها را گلچین کرده ایم، که عبارتند از: نتایج و پیامدهای جنگ بدر، احد، خیبر، تبوک، سریه اسامه بن زید و صلح حدیبیه.

با سپاس از خداوند منان که مرا دراین راه توفیق عنایت کرد تا بتوانم گامی کوچک در شناخت زندگی انبیاء داشته باشم. پایان نامه ای که پیش رو دارید از چهار فصل تشکیل شده است که به ترتیب عبارتند از: 1)فصل اول: قصه و گزارش تاریخ در قرآن 2) فصل دوم: یونس(ع) 3)فصل سوم: سرگذشت قوم یونس(ع) 4) فصل چهارم: نکته هایی از داستان حضرت یونس(ع) که در این جا به اختصار، توضیح هر کدام می پردازیم در فصل اول که به طور کلی به واژه شناسی قصه، تاریخ، تفاوت قصه و داستان و غیره می پردازیم که برای خواننده ریشه، قصه و استفاده قصه در قرآن روشن شود. در ادامه در فصل دوم به توضیح رسالت یونس(ع) می پردازیم و در فصل سوم مربوط به زندگی نامه حضرت یونس(ع) و در آخر در فصل چهارم به بررسی نکات آموزنده از داستان حضرت یونس(ع) می پردازیم که می تواند مورد استفاده عموم قرار گیرد.

تحقیقی که پیش رو دارید مبانی قرآنی دعای ابو حمزه ثمالی می باشد. در این تحقیق سعی ما بر این است که ارتباط کلام ائمه اطهار(علیهم السلام) را با آیات قرآن، بیان کنیم و با بررسی و طرح مضامین قرآنی این دعای شریف معنای کلام گهربار نبی مکرم اسلام(ص) را آنجا که فرمودند: انی تارک فیکم الثقلین کتاب الله و عترتی اهل بیتی لن یفترقا حتی یردا علی الحوض، درک کنیم. و با توجه به اینکه امام سجاد(ع) این دعای شریف را زمانی به مردم آموختند که از طرف دستگاه عباسی اختناق شدید برجامعه حاکم بود، بدانیم که ایشان تا چه حد توانسته اند مسائل دین را برای مردم تبیین کنند. این تحقیق به روش کتابخانه ای انجام شده و در نگارش آن از کتابهای اخلاقی و تفسیر استفاده شده است. سیر حرکتی ما در این مقاله بدین شرح است که ابتدا به کلیاتی در خصوص امام سجاد، ابو حمزه ثمالی و مباحثی پیرامون دعا پرداخته ایم، سپس مضامین و مفاهیم بلندی از این دعای گهر بار چون خداشناسی، حکمت نظری، توحید عملی، حکمت عملی، رذایل اخلاقی و شرحی در امورفردی و اجتماعی و درنهایت مسأله لقاءالله را مورد بررسی قرار داده ایم.

آنچه در این تحقیق مورد بررسی قرار می گیرد در 6 فصل به صورت زیر می باشد: فصل اول مربوط به معرفی و شرح حال میبدی و آشنایی با تفسیر کشف الاسرار وعده الابرار می باشد. فصل های دوم و سوم و چهارم شامل لغاتی از قرآن کریم است که با حروف «ا» و «أ» و «ب» آورده شده است. با توجه به این نکته که موضوع این تحقیق یک فرهنگ واژگان قرآنی است. بنابراین ترکیبات قرآنی و هر آنچه در کشف الاسرار به صورت یک ترکیب در نظر گرفته شده و با هم ترجمه شده مورد نظر ما نمی باشد و از محدوده این تحقیق خارج است. مبنای کار ما در این قسمت فرهنگنامه قرآنی دکتر محمد جعفر یاحقی است. مسئله ای که در فصل پنجم مورد بررسی قرار می گیرد این است که میبدی کدام یک از قراءات مشهور قرآن را مورد قبول دانسته و تفسیر خود را بر اساس آن نوشته است. برای مشخص کردن این مسئله چند نمونه از آیاتی که دارای اختلاف قرائت هستند را مورد بررسی قرار می دهیم تا از مجموع آنها نتیجه مورد نظر را کسب کنیم. در فصل ششم تعدادی از لغات فارسی قدیمی غیر رایج که در ترجمه تفسیر کشف الاسرار مورد استفاده قرار گرفته اند به همراه معنی امروزی آنها ذکر شده است.

هدف این تحقیق آشنایی با حق و عوامل و راههای رسیدن به حق و موانعی که مانع رسیدن انسان به حق و حق گرایی می گردد، می باشد. این تحقیق به روش کتابخانه ای و به صورت فیش برداری گردآوری شده است و شامل پنج فصل است که عبارتند از: فصل اول، مفاهیم و کلیات که شامل موارد زیر است: 1) معنای لغوی و اصطلاحی حق 2) مصادیق حق که شامل: 1 ذات خدا 2 قرآن مجید 3 معجزه 4 حق به معنی 5 معرفت مطابق با واقعیت 6 قوانین حاکم بر جهان (سنت ها) 7 حقوق و قوانین اجتماعی 8 مثلهای واقع نما 9 قیامت 10 بعثت انبیاء و ارسال رسل. فصل دوم: عوامل شناخت حق در قرآن انسان برای قدم گذاشتن در هر راهی ناگزیر از شناخت آن راه است تا بتواند به هدف و مقصد وراهی که انتخاب کرده است برسد، مسئله حق و باطل نیز همین طور است ما باید حق را بشناسیم تا در مواقع ضروری آن را از باطل و بیهوده تشخیص دهیم و حق را انتخاب و باطل را رها کنیم و شامل:معرفت، ایمان، تقوا، فطرت و محبت است. فصل سوم: در این فصل ویژگیهای اخلاقی اهل حق را مورد بررسی قرار دادیم و شامل: رضا و تسلیم، خشوع و خضوع، خوف و رجاء، احسان، اخلاص، اخبات، استغنای نفس، امانت داری، انفاق، ایثار، پاسخ بدی با نیکی، تفکر و تعقل، تواضع، توکل، توبه، تهجد، حکمت، حلم و بردباری، ذکر، رفق و مدارا، سخات و بزرگواری، شجاعت، شکر، صبر، صدق و راستی، صله رحم، عفت و پاکدامنی، عفو گذشت، قناعت، کظم غیظ، وفای به عهد، مشورت در کارها، یقین، جهاد در راه خدا فصل چهارم: وقتی انسان حق گرا شد این حق گرایی آثاری برای وی به دنبال دارد و شامل: بصیرت، شرح صدر، حق مداری در عمل و تقرب به ذات خداوند است. فصل پنجم: راجع به موانع حق گرایی است، و برای اینکه انسان به شناخت بهتری از حق برسد شناخت موانع حق گرایی برای وی ضروری است زیرا اگر موانع راه یا هدف و مقصدی که در پیش گرفته است بشناسد در واقع یک پله از راهی را که در پیش داشته است طی کرده که عبارتند از: جهل و نادانی، تعصب و لجاجت، پیشداوریهای غلط، ضعف ایمان، پیروی از هوای نفس، مراء و جدال، فراموشی آخرت، کتمان حق و آمیختن حق با باطل، آرزوهای طولانی، و در پایان هم نتیجه ای است که از این تحقیق به عمل آمده است.