جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

رساله در موضوع «بدا» ست كه موضوعي كلامي است و محل بحث آن اين است كه آيا براي خداوند «بدا» حاصل مي شود يا خير؟ به اين معني كه خدا امري را مقدر گرداند و بعدا منصرف شود. اغلب متكلمان آن را كفر مي پندارند و چون از طرفي در روايات اين گونه امور ديده مي شود در پي توجيه و تفسير آن برآمدند و گفته اند بدا در مورد ذات خدا به اين معني است كه بندگان امري را طوري تصور كنند و حال آنكه در لوح محفوظ جز آن باشد و چون آنچه در لوح محفوظ آمده از بندگان مخفي است لذا به آن توجه ندارند و خلاف آن را در عالم قدر مشاهده مي كنند و موقعي كه براي آنان روشن شد و خلاف آنچه فكر مي كردند حاصل شد، گمان كنند كه بدا حاصل شده است. دراين رساله اثبات شده كه بدا - كه ازجمله معتقدات شيعه است - به معني لغوي اين لفظ نيست و بدان معني كه آنان عقيده دارند درباره باري تعالي محال نيست. در معني لغوي و اصطلاحي «بداء» و چگونگي وقوع آن و اثبات اين كه بداء در عقيده شيعه تنها معني لغوي اين لفظ نيست چنانكه گروهي چنين گمان كرده اند و بر شيعيان انتقاد نموده اند. گاه تطبيق گزارشهاي علمي در اين رساله با فضايا و رويدادهاي تاريخي توأم شده است تا موضوع كاملا روشن گردد. «احمد اشكوري» آغاز كتاب: بسمله. حمدله، صلات ... و بعد چنين گويد راقم حروف ... در اخبار و آثار اهل بيت عليهم السلام مذكور شده كه بداء‌ در قضا و قدر مي باشد و ظاهرا لفظ بدا به حسب لغت عربي اين است كه آدمي عزيمتي داشته باشد و اغراض و مصالح چند منظور بوده باشد ... انجام كتاب: ... و با آنچه مذكور شد منتفي گردد ... [دانشگاه تهران 16/426؛ الهيات مشهد 2/573؛ الذريعه 3/56؛ آية الله فاضل خوانساري 1/113؛ فهرست آستان قدس 4/112؛ كتابخانه ملك 9/131؛ مدرسه فيضيه 2/113 و 1/328؛ منزوي 2/745؛ دائرة‌ المعارف بزرگ اسلامي 1/33-34؛ فهرست نسخه هاي خطي فارسي 2/745: نشاني 5 نسخه؛ مدرس 5/388؛ فيلم دانشگاه 1/702؛ دانشگاه تهران 16/480؛ نشريه 7/522؛ فهرست مرعشي 4/228و 36/394 و 11/147؛ ذريعه 3/56 شماره 144؛ فهرستواره كتابهاي فارسي 6/84؛ معجم التراث الكلامي 2/28-29؛ آية الله حججي 107؛ مجلس شورا 32/220؛ رايانه آستان قدس]

اين رساله يکي از فصول کتاب «اصول المهمه» مؤلف است و اختصاص به اثبات بداء دارد که مستند به آيات قرآني، روايات اهل البيت و دلايلي عقلي است.

شرحي است مزجي بر ابيات بدء الامالي سراج الدين علي بن عثمان اوشي (575ق) (يوسف بيگ باباپور) شرحي است بر منظومه لاميه سراج الدين علي بن عثمان اوشي (در نسخه اوسي) (د: 575ه). «محمود نظري»

شرحي است در توضيح مشكلات و كشف معضلات عبارات قصيده توحيديه كتاب «بدء الأمالي في اصول الدين» سراج الدين علي بن عثمان اوشي فرغاني حنفي (متوفاي 569يا 575ق). اين قصيده 66بيت دارد با مطلع: يقول العبد في بدء الامالي ** بتوحيد ينظم كاللئالي. و آخر آن: و اني الدهر ادعو الله و سعي ** لمن بالخير يوما قدر عالي. شارح در هنگام شرح يه روايات وارده در شأن حضرت علي (ع) اشاره مي كند. براي مثال در جايي كه نام اميرالمؤمنين برده مي شود مي گويد: در شأن وي احاديث بسيار از جناب ختمي مرتبت رسيده از جمله حديث ولايت. اين مطلب و بيانات ديگر شارح، ‌مورد توجه صاحب الغدير قرار گرفته است. [اهدائي رهبر4-1]

پاسخ پرسشي است از ملا علي اصغر پيرامون ايمان فرعون و اينكه آيا چنين ايماني مقبول درگاه الهي خواهد بود يا نه اين پاسخ مفصل و طي چند فصل مي باشد. (سيد احمد اشكوري) كسي بنام مولانا علي اصغر به مولف مكتوبي نگاشته ودر آن از سوالات وشايعاتي كه درباره نظر مولف گفته مي شده مبني بر اينكه وي در قوانيني گفته هر كس هرگاه بذل جهد كند تمام كند وتقصيري نكند وخلاف حق را بفهمد در آخرت معذب نخواهدشد، پرسش نموده كه آيا فرعون موقع مرگ در نيل كه كلمه توحيد را بزبان راند آيا مومن گشته يا نه ؟مولف در اين رساله بدان شبهه پاسخ گفته است. (طيار مراغي) ميرزاي قمي اين رساله را در پاسخ سه پرسش ملا علي اصغر ملاباشي در خصوص ايمان فرعون نگاشته است. پرسشهاي ملا علي اصغر از اين قرار اند: 1. درباره ايمان و كفر فرعون و نيز جواز لعن بر پيروان پندار ايمان فرعون؛ 2. درباره استدلالي كه پيروان ايمان فرعون به آن دست مي يازند؛ 3. درباره فيلسوفان و عارفان شيعي مذهبي كه پذيرش ايمان فرعون به آنها منسوب شده است. ميرزا اين رساله را در يك مقدمه و سه فصل به نگارش در آورده است: فصل 1. بيان حال كسي كه به ايمان فرعون معتقد است، در اين فصل به طور خاص به رد سخنان ابن عربي در اثبات ايمان فرعون نظر دارد؛ فصل 2. سه مقام درباره خطا در امور عقلي، منشأ كفر، و فرق بين كفر اصولي و كفر فقهي؛ فصل 3. حاوي پاسخ پرسش سوم و فتواي ميرزاي قمي. چنانچه در مقدمه نسخه ارجاعي آمده اين رساله در پاسخ به پرسش علي اصغر؟ نگاشته شده است وي از مرحوم ميرزاي قمي سوال نموده اگر كسي گويد فرعون اهل نجات است چون در پايان عمر كلمه توحيد بر زبان جاري كرد آيا چنين شخصي مسلمان است يا كافر يا فاسق؟ ميشود او را لعن كرد يا خير؟ اگر گوينده اين سخن ملاصدرا باشد ميشود از او تبري كرد يا خير؟ در حقيقت اين رساله نقد برداشتهاي متصوفه و عرفا از متون ديني ميباشد. (مرعشي، محمود؛ اصفهاني، سيدمحمد؛ صالحي، محمدعلي) آغاز كتاب: الحمدلله علي سوابغ النعماء ... . . الآلاء و له الشكر في السراء و الضراء و الشدة و الرخاء و نستعينه غعلي هذه النفوس التي هي ما نهيت عنه ... انجام كتاب: ... . . كه سابقا در حديث اسحق بن عمار نقل كرديم گوارا باشد بر او آن مصاحب وآن جايگاه اعاذنا الله ... . . من النار ومن مرافقة الاشرار و الكفار و الفجار و رزقنا مصاحبة الابرار و مجالسة الاخيار في جنات تجري تحتها الانهار، و احاطنا بنور رضاه الذي هو اكبر من جميع نعمائه و عطاياه في هذه الدار و في دار القرار. و الصلاة علي محمد و اهل بيته الاطهار زنة السماء و الارض و ما بينهما و عدد الرمال و الامطار [مرعشي 13/104؛ افشين عاطفي ص12و 40؛ ]