جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

از شیخ احسایی، احمد بن زین‌الدین (1242ق/1826م). در پاسخ پرسش شیخ موسی بحرانی که در مشهد حضرت کاظم می‌زیست، به سال 1206ق، که در آن نامه دربارۀ کسی پرسیده بود که ادعا می‌کرده خدمت امام زمان رسیده است و وکیل ایشان است. این کس ادعا می‌کرده به «جزیرۀ خضرا» در بحر ابیض رفته و از تاریکی‌ها و بیت‌المقدس و مدینه و مکه گذشته و داستان‌ها می‌گوید. در «فهرست کتب مشایخ» (ص 244) آمده است که در «جوامع الکلم» تبریز، 1273ق، چاپ شده است. آغاز: و بعد، فیقول العبد المسکین احمد بن زین‌الدین، انه قد ورد علی خط من الشیخ موسی البحرانی، ساکن مشهد الکاظم(ع) فی سنة ست و مأتین و الف یذکر فیه انه قد اتانا شخص یقول انا وکیل صاحب‌الزمان. انجام: یقطع الشجرة لا بالتنفیر. و الحمدلله و صلی الله علی خیر خلقه... تمت الرسالة بقلم الفقیر علی بن احمد بن زین‌الدین بن ابراهیم.. عصر یوم الجمعة خامس و عشرون من شهر ذی‌الحجة 1210. منابع دیگر: دایرةالمعارف بزرگ، 662/6: احسایی؛ طبقات، 13/ 88- 89؛ احمد احسایی؛ اعلام، 64/1: احمد احسایی.

از شیخ احمد احسایی در پاسخ پرسش‌هایی که شیخ احمد بن صالح بن طوق از ایشان کرده بود. در دیباچ این چند نسخه آمده است: هنگامی این پرسش به دستم رسید که من دست اندرکار گزارش «العرشیه»ی ملاصدرا بودم. و در انجامه‌ها آمده است که پرسش‌ها در 15 ذیقعدۀ 1234ق نزدیک غروب بدستم رسید، و در شب 16 به پاسخ پرداختم و یکشنبه به انجام رساندم. نخستین پرسش: حقیقة معنی انطبقا العلم علی المعلوم مع ان العلم عین الذات المقدسه. دومین: کیف تکلف بمعرفة الله تعالی و هو واحد من کل وجه فهو مجهول الکنه. سومین. ما معنی تسمیة المعلومات علماً له تعالی. نمایۀ پرسش‌ها در 14 بند در «فهرست مشایخ» (ص 254-255) آمده است. آغاز: حمدله. صلاة. اما بعد، فیقول العبد المسکین احمد بن زین‌الدین أن الاکرم... مولینا الشیخ احمد بن المرحوم الصالح بن طوق بلغه الله خیر خیرات الدارین انه قد ارسل الی بمسائل. انجام: مع الامراض و الاشتغال بشرح العرشیة فی المبدا و المعاد و لکن خطکم الشریف و صلی الی محبکم فی الخامس عشر من دیقعدة الحرام 1234 قریب الغروب و فی لیلة السادسة شرعت فی خط هذا الجواب ایجازاً لطلبکم و مسارعة لاداء دینکم و لم اکن اقدر علی عقود فی اللیل و لکن ببرکة اجابتکم قدرت تلک اللیلة. و الحمدلله رب العالمین. و کتب احمد بن زین بن ابراهیم الاحسایی حامداً...

بحث مفصلي است درباره علم باريتعالي ومسأله بدا، از ديدگاه فلاسفه ومتکلمين ونظر قرآن وروايات درباره اين مسأله آورده است

رساله اي است درتحقيق معناي بداء بااستفاده ازاقوال بزرگان، اين كتاب بنام عباس قلي خان حاكم بحرين تأليف شده و مشتمل برمقدمه سه فصل و خاتمه مي باشد بااين عناوين: المقدمة: مشتمل برچهاربحث. الفصل الاول: في تفصيل معاني البداء الصحيحة التي يقول بها الاصحاب. الفصل الثاني: في تحقيق مايصح فيه البداء ومالا يصح. الفصل الثالث: في بيان احاديث غامضة تتعلق بالبداء. الخاتمة‌: مما ينتظم في هذا الملك تحقيق زيادة العمر ونقصانه و تحقيق الاجل المحتوم و الموقوف. رساله مختصري است در معني و اثبات بداء مشتمل بر يک مقدمه و سه فصل که مؤلف آن را به نام عباس قلي خان تأليف کرده است. مقدمه: «معناي بداء و ذکر استفاضه اخبار وارده در اين باب»، فصل اول در تفصيل صحيح معني بداء، فصل دوم: در تحقيق ما يصح فيه البداء، فصل سوم: در توضيح اخبار غامضه باب بداء. ألفه باسم عباس قلي خان و رتبه علي مقدمة و ثلاثة فصول أوله: (لك الحمد يا من يمحو ما يشاء و يثبت و عنده أم الكتاب). (آل جميع، حبيب) رساله مختصرة جيدة في تحقيق معني البداء الذي قالت به الشيعة، و الذين ينزهون الله تعالي عن كثير مما يجوزه غير هم من فرق الاسلام عليه تعالي من الجهل و العجز، كتبها لحاكم دارالمومنين في البحرين عباس قلي، و هي مرتبه علي مقدمه و فيها معني البداء في اللغة و الاصطلاح، واثبات البداء في الاخبار المروية عن ائمة اهل البيت (ع) و معني البداء الذي فهمه عامة المخالفين ... و ما يتعلق بذلك، ثم اورد ثلاثة فصول و هي كما يلي: الفصل الاول: في تفصيل معاني البداء الصحيحة التي يقول بها اصحابنا. الفصل الثاني: ‌في تحقيق ما يصح فيه البداء و ما لا يصح. الفصل الثالث: في بيان احاديث غامضة تتعلق بالبداء. اخذنا العنوان من مقدمة الكتاب، و جاء ذكره في كشف الحجب و الاستار بعنوان: «اعلام الهدي»، وايضا للمولف كتاب آخر في البداء باسم: «صوب النداء في مسالة البداء». (موسوي بجنوردي، حسن) [الذريعه 2/448رقم 1738، كشف الحجب 70رقم 330]

رساله اي است در موضوع بداء از ديدگاه اماميه، مؤلف عبارات كتابهاي برخي از بزرگان شيعه همچون شيخ صدوق، ملا صدرا، فيض كاشاني، فياض لاهيجي و علامه مجلسي را نقل مي كند، آنگاه با عنوان «أقول» به بحث موضوع و ارائه نظريات خود مي پردازد و از آيات و روايات در اثبات گفته هاي خود، فراوان بهره مي گيرد (سيد محمود مرعشي) بداء در احكام و فرق آن با ابداء و اينكه بداء موجب نسخ ميشود يا نه از مباحثي است كه در اصول فقه بسيار مورد بحث قرار گرفته است درين رساله نويسنده مي گويد از ديرباز در طلب حل اين مشكل بوده ام و آنچه يافته و كرده ام بشرح مندرج در آن مي آورم. (عبدالله انوار) [ملي 10/71؛ نشريه 7/512؛ مجلس شورا 16/30؛ مرعشي 31/675؛ ]

پاسخي است بر اعتراضاتي كه برخي از عالمان فرقه زيديه بر اهل سنت وارد كرده اند. اين رساله در آغاز نسخه به خط كاتب از جمال الدين محمد بن بلبان حنبلي شامي دانسته شده. ممكن است مؤلف همان محمد بن ابراهيم بن بلبان بعلي باشد كه به سال 871 ه. ق زاده شده و در سال 963ه. ق به يكي از عالمان اجازه داده است. در كتاب الاعلام زركلي 6/51 از محمد بن بدرالدين بن عبدالحق ابن بلبان بعلي حنبلي (در گذشته: 1083ه. ق) نام برده كه يك رساله در پاسخ پرسشهاي زيديه نگاشته است. (سيد محمود مرعشي) آغاز كتاب: بسمله الحمدلله الذي انار السنة و نشر اعلامها و اظهرها علي ساير الفرق ... و بعد فان افضل ما يشتغل به اولوالالباب احيا سنة النبي المطهر ... و اعلم انه قد اورد بعض متعنتي الزيديه بعض اعتراضات علي اهل السنة المحمديه فاحببت ان اجيب عنها ... انجام كتاب: لاجل اظهار البدعة التي نهي الله و رسوله و سلف الامة عنها و الله تعالي اعلم بالصواب تم الجواب مع ما حوي من الفوائد ... في يوم الجمعه 18 شهر ربيع الثاني 1062 هـ‌ ق. [الهيات مشهد 2/656]