جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

برخی مفسران فلسفه غربی ، نیچه را از پیشگامان فلسفه معاصر غربی دانسته اند . از زمان انتشار آثار نیچه خوانش های گوناگونی از اندیشه و آثار وی توسط شارحان ارائه شده است و هر یک از منظری خاص به جنبه هایی از این فیلسوف و کار و بار فکری وی پرداخته اند . اما در مقام یک فیلسوف معاصر در اثری که در این نوشته به تامل در باب آن خواهیم پرداخت ، نگاهی متفاوت به نیچه و آراء وی دارد که در قالب تاملاتی انتقادی دنبال کرده ایم .

نویسنده محترم مقاله در بخش سوم و پایانی این جستار،نگاهی به جریان عمده فلسفه عربی،جریان هایی چون رویکرد ماتریالستی فلسفه شیلی شمیل،رویکرد راسیونالیستی فلسفه محمد عبده و یوسف کرم دارد

جستارنوشت‌های دکتر داوری یک ویژگی مشخص و گریزناپذیر دارند؛ آن‌ها نمی‌گذارند خواننده با آرامش بخواند، داده‌ای بیاموزد و به‌سادگی از کنارشان بگذرد بلکه در برابر او می‌ایستند. همین ویژگی نیز علت کمتر خوانده‌شدن و شتاب‌زده قضاوت‌شدنی می‌شود که فراوان است و معمول. این جستارها گاه چنان نامأنوس و به دور از برداشت اولیۀ ما از امور هستند که در برخورد نخست معمولاً به‌طور‌کلی نامقبول یا دست‌کم پیش‌بینی‌ناپذیر می‌نمایند. به دیگر سخن این نوشته‌ها ما را ناگزیر از تفکر می‌کنند. مخالف یا موافق باشیم فرقی نمی‌کند زیرا اگر مخالف نخواهد کناره بگیرد و یکسره باطل بینگارد و باب گفتگو را ببندد، باید بتواند در همان سطحی که داوری اندیشیده، بیندیشد تا سخن بدیلی بیاورد و موافق نیز به دلیل پیش‌بینی‌ناپذیری و زنده‌بودن فکر وی ناچار است چاره‌ای بیندیشد و لاجرم فکر کند. از‌همین‌روست که مخالفت و موافقت با نظرات وی چندان مهم نیست زیرا اگر خواننده را به فکر واداشته، موفق بوده و اگر هم به فکر وانداشته که دیگر موافقت یا مخالفت با آن اهمیتی ندارد. در میان این مجموعه‌ها، دربارۀ غرب نیز به‌هیچ‌وجه استثناء نیست و با اطمینان می‌توان آن را از مهم‌ترین جستارنوشت‌های دکتر داوری دانست. این نوشتار نیز تلاشی است برای نشان‌دادن وجه اهمیت این مجموعه[1]. [1]ـ «دربارۀ غرب» سرشار از ایده‌های بسیاری است که در این یادداشت کوتاه مجالی برای اشاره به آن‌ها نیست از جمله مسئلۀ مهم درک از زمان و تاریخ که در «فلسفۀ معاصر» و «جهان و جهانی‌شدن» آمده است و نیز بحث از امکان‌های گفتگو و نسبت مرکز و پیرامون. در این یادداشت اما تلاش می‌شود به جای اشاره به تمامی ایده‌ها با تکیه بر ایدۀ مرکزی کتاب با نگاهی تفسیری برخی عناصر جدا از هم، در کنار هم و با هم فهم شوند.

کانت و فلسفهٔ معاصر ترجمه‌ای است از کتاب ایمانوئل کانت، اثر لوسین گلدمن که با ترجمهٔ فارسی پرویز بابایی به همت انتشارات نگاه در سال 1381 انتشار یافته است و چاپ دوم آن نیز در سال 1392 روانهٔ بازار شده است. در این مقاله مطالب در دو بخش اصلی تنظیم شده است: بخش نخست مقدمهٔ مختصری است که به محتوای خود کتاب و رویکرد کانت‌شناسانهٔ گلدمن می‌پردازد و بخش دوم، به منزلهٔ بخش اصلی یادداشت، به بررسی نقادانهٔ ترجمه فارسی کتاب اختصاص دارد.

یکی از موارد مواجهه هیدگر با فلسفه هگل، نقد مفهوم زمان اوست. از نظر هیدگر، زمان هگل زمان گذشته، عرفی و متعارف (vulgar) و بازخوانی صرف فیزیک ارسطوست. شارحان متعددی از جمله دریدا، ملابو، ترایورز و دیگران نقدهایی بر این نحوه تفکر هیدگر وارد دانسته اند. یکی از مهمترین نقدها در تفسیر هیدگر از زمان هگل این است که نقد او صرفا مبتنی بر فلسفه طبیعت هگل و نه بر اساس تمامی دقائق فلسفه اوست. در این بررسی نشان داده می شود که او همچنین در این مساله، بیش از اندازه در نقش صوری زمان به عنوان نفی نفی اغراق کرده است. در پایان نتیجه گیری می شود برخلاف تفسیر هیدگر، آینده بخش مهمی از فلسفه هگل است و مراحل متعددی از زمان در فلسفه او وجود دارد. بدین ترتیب زمان هگل را عرفی و متعارف دانستن، مورد تردید قرار می گیرد.