جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کشورها اعم از جهان سوم یا توسعه یافته از گذشته تاکنون با مساله وفاق روبه رو بوده اند. وفاق اجتماعی می تواند به کاهش انحراف از قواعد اجتماعی، کاهش فساد سیاسی، اخلاقی و اداری، جلوگیری از رواج پدیده موسوم به پارتی بازی، خویشاوندگرایی و در کل کاهش شکاف بین اخلاق نظری و عملی و کاستن از چند پارگی و افزایش انسجام اجتماعی یاری رساند. از آن جا که ایران در حال طی کردن فرآیند توسعه است و ایلام نیز یکی از استان های کمتر توسعه یافته با مسایل اجتماعی خاص می باشد، مطالعه پدیده وفاق می تواند کمک موثری برای برنامه ریزی توسعه پایدار باشد. چهارچوب نظری این مقاله بر اساس نظریات دورکیم و پارسونز به عنوان معماران نظریه وفاق اجتماعی استوار است. روش تحقیق پیمایش با استفاده از پرسش نامه بوده است. حجم نمونه 778 نفر (380 نفر شهری، 363 نفر روستایی و 35 نفر از جامعه عشایری) می باشد. نتایج تحلیل آماری نشان می دهد، میزان وفاق اجتماعی عام در میان کل پاسخ گویان در حد متوسط بوده است. نتایج آزمون اف نشان داد که تفاوت معنی داری از لحاظ میزان وفاق اجتماعی بین این سه جامعه وجود دارد. میانگین وفاق اجتماعی عام در جامعه شهری بالاتر از دو جامعه دیگر بوده است. نتایج تحلیل رگرسیون چند متغیره رابطه معنی دار بین متغیرهای مشارکت اجتماعی، تقدیرگرایی، قشر اجتماعی و تحصیلات با وفاق اجتماعی و متغیر استفاده از وسایل ارتباط جمعی با وفاق را نشان می دهد. کلیه متغیرهای مستقل وارد شده در معادله رگرسیونی 0.41 از تغییرات واریانس متغیر وابسته را تبیین کرده اند که بیشترین سهم، متعلق به مشارکت اجتماعی و کمترین سهم مربوط به قشر اجتماعی بوده است.

انسجام اجتماعی به عنوان یکی از ابعاد سرمایه اجتماعی، از شاخص های توسعه اجتماعی، فرهنگی و سیاسی در کشورها به شمار می رود. یکی از گروه های عمده جامعه که شرکت آنان در روند اداره آن و توسعه سیاسی، اجتماعی و فرهنگی ضروری به نظر می رسد، جوانان هستند. مطالعه فرهنگ سیاسی جوانان که یکی از بزرگ ترین گروه های جمعیتی در کشورهای در حال توسعه محسوب می شود، اهمیت خاصی برای ثبات سیاسی و پویایی جامعه دارد. هدف از نگارش این مقاله بررسی تاثیر رسانه های ارتباط جمعی بر انسجام اجتماعی جوانان در شهر تبریز است. روش تحقیق پژوهش در جمع آوری و تجزیه و تحلیل داده ها، روش پیمایشی است. این مطالعه بر روی 384 نفر از دختران و پسران شهر تبریز صورت گرفته است. برای جمع آوری اطلاعات، از پرسش نامه استفاده شده است که اعتبار آن، به روش صوری، و پایایی آن، به کمک آماره آلفای کرونباخ سنجیده شده است و داده ها از طریق نرم افزار SPSS16 تحت محیط ویندوز تجزیه و تحلیل شدند. با تقسیم انسجام اجتماعی به چهار متغیر (گرایش به ارزش های اجتماعی، احساس تعلق اجتماعی، گرایش به انتظام اجتماعی و مشارکت اجتماعی)، به همراه در نظر گرفتن سه نوع وسایل ارتباط جمعی (رسانه های چاپی، رسانه های الکترونیک و رسانه های دیجیتال)، مشاهده شده است که همبستگی های معناداری میان مصرف رسانه و انسجام اجتماعی پاسخ گویان وجود دارد.

نوشتار پیش روی، با در نظر گرفتن این فرضیه که زیست مطلوب اجتماعی انسان، مستلزم بایسته هایی نظیر انسجام اجتماعی است، کوشش نموده تا انسجام اجتماعی را از دیدگاه قرآن کریم بررسی نماید.بدین منظور در ابتدا، با معرفی الگوهای انسجام، نظیر تمایز و همانندی، به تبیین دیدگاه قرآن کریم در این زمینه پرداخته و مولفه های تقسیم کار و نظام اعتقادی، ارزشی و هنجاری مشترک را بررسی نموده است، سپس در ادامه از «تقویت وابستگی عاطفی»، «جامعه پذیری» و «انجام مناسک دینی» به عنوان عوامل تقویت کننده انسجام و نیز از عوامل دیگری نظیر «اختلال هنجاری، نمادی و توزیعی» به عنوان عوامل اختلال انسجام اجتماعی یاد نموده است.

مفهوم فرصت طلبی از دیر باز به طور خاص مورد توجه بسیاری از متفکران اجتماعی بوده است. در یک نگاه دقیق، فرصت طلبی به عنوان یک پدیده چند علتی، چند بعدی و چند دلالتی به نابهنجاری های اجتماعی که می تواند باعث تخریب نظام اخلاقی جامعه شود، مربوط می شود. نگاهی دقیق به ادبیات موضوع نشان می دهد که برخی پژوهشگران در پی تبیین اجتماعی پدیده فرصت طلبی هستند، درحالی که بعضی دیگر در پی تبیین آن با تعیین-کننده هایی چون انتخاب های فردی می باشند. این یک مفروضه است که این انتخاب ها صرفا در یک خلاء اجتماعی، سیاسی و فرهنگی صورت نمی گیرد و انواع تعیین کننده های زمینه ای چون سن، جنس، وضعیت تاهل، طبقه اجتماعی و اشتغال از یک طرف و متغیرهای اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی از سوی دیگر، بر آن تاثیر گذارند. این تحقیق در پی مطالعه پیمایشی فرصت طلبی و تعیین کننده های آن در میان شهروندان 20 سال به بالای اصفهان (n=384) است. مطالعات در این زمینه نشان می دهد هر چه میزان دینداری، انسجام اجتماعی و سرمایه اجتماعی در جامعه بیشتر باشد، میزان فرصت طلبی در جامعه کاهش می یابد و از سوی دیگر هر چه میزان آنومی و فردگرایی در جامعه بیشتر باشد، میزان فرصت طلبی نیز افزایش می یابد. همچنین با توجه به نتایج تحقیق می توان اذعان داشت که فرصت طلبی بر حسب سن شهروندان متفاوت است، حال آن که جنسیت و وضعیت تاهل هیچ گونه تاثیری بر گرایش افراد به سمت رفتارهای فرصت طلبانه ندارد و طبقه اجتماعی، سرمایه اجتماعی، دینداری، فردگرایی و انسجام اجتماعی و آنومی رابطه معنی داری با فرصت طلبی دارند.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

دین یکی از عوامل سازنده‌ی کارکردهایی است که سرمایه اجتماعی نیز به نوعی آنها را داراست. افراد بر حسب دین و مذهبی که دارند ممکن است منشأ مشارکت باشند . از اینرو، هدف از اجرای این تحقیق، شناخت نقش سرمایه اجتماعی در علایق دینی بین دانشجویان دانشکده علوم اجتماعی واحد تهران مرکز بود. از اینرو، تحقیقی حاضر به صورت توصیفی تحلیلی و به روش پیمایشی و با استفاده از ابزار پرسشنامه اجرا شد. میزان روایی پرسشنامه تحقیق با استفاده از آلفای کرونباخ 748/0 محاسبه شد. جامعه آماری تحقیق حاضر، دانشجویان دانشکده علوم اجتماعی واحد تهران مرکزی بودند که به دلیل گسترده بودن جامعه آماری، صرفاً دانشجویان سال آخر رشته علوم اجتماعی در نظر گرفته شدند و حجم نمونه آماری با استفاده از فرمول کوکران تعداد 150 نفر برآورد شد. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها و آزمون سوالات پژوهش از روش‌های آمار استنباطی و نرم افزار SPSS استفاده شد. نتایج نشان دهنده ارتباط نسبتا قوی میان مولفه های سرمایه اجتماعی (مشارکت اجتماعی، اعتماد اجتماعی، رضایت شغلی، انسجام اجتماعی، مشارکت سیاسی، اعتماد بین فردی، همکاری در جامعه) و علایق دینی دانشجویان بود. نهایتا اینکه نتایج، حاکی از نقش علایق دینی در توانمندسازی جامعه و لزوم توجه به کارکردهای آن در بالابردن سطح سرمایه های اجتماعی است.