جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

بر اساس تعالیم ناب اسلام عزیز ، بهترین نسخه برای سعادت بشر ، قرآن کریم است و از همین روست که جایگاه تفسیرقرآن و تدبر درآیات آن روشن می شود . و حرکت در این مسیر موجبات سعادت انسان را فراهم میکند.از طرفی نوع تفاسیر مفسرین به قرآن خود یک مسأله ی جداگانه و مهم است . و تفسیر علامه طباطبائی و استاد مطهری رضوان الله تعالی علیمها ، یک تفسیر اجتماعی به حساب می آید .این دو بزرگوار دغدغه ی اصلاح اجتماع را داشته اند نوشته های خود را با همین نگاه و با استفاده ازآیات شریفه ی قرآن مطرح نموده اند . و لذا می توان در میان نوشته های قرآنی آنها به یک اخلاق اجتماعی مورد سفارش قرآن دست یافت .در این اثر کوچک دانشجوئی ، اخلاق اجتماعی مطرح شده درآثاراین دو دانشمند فرزانه دنیای اسلام نوشته شده است و به صورت یک پایان نامه در هفت فصل شکل گرفته است .در فصل اول به کلیات و تعاریف لغات واصطلاحها پرداخته میشود و درفصل دوم اخلاق اجتماعی در عرصه ی سیاسی بررسی میشود و شامل برخی اخلاق مثل صبر و وفای به عهد و هجرت و جهاد و ....می شود .در فصل سوم این مجموعه به بررسی اخلاق اجتماعی در زمینه ی اقتصادی پرداخته می شود و در این فصل اخلاقی مثل قرض الحسنه و خمس و کم فروشی مطرح می شود .در فصل چهارم اخلاق جنسی مطرح می شود و شیوه ی صحیح مدیریت آن مطرح می شود و اخلاقی مثل پوشش ، عفت و تهمت ، نهی از زنا ، در این فصل بررسی میشود .در فصل پنجم اخلاق اجتماعی مورد سفارش قرآن کریم در خانه و از سوی پدر و مادر مطرح میشود و اخلاقی مثل تربیت فرزند در آن بررسی میشود.در فصل ششم اخلاق تبلیغی مطرح می شود و اخلاقی را که یک مبلغ باید به آنآراسته شود بیان شده است و به اخلاقی مثلمأمور به وظیفه بودن ، تذکر دادن ، تحمل و دوری کردن زیبا پرداخته میشود .و در فصل پایانی به اخلاق همزیستی پرداخته میشود و در طی این فصل به اخلاقی مثل مزمت عیب جوئی و مسخره کردن ، و آداب ورود به منزل دیگران و آداب دوستی ، پرداخته میشود .

استیس در جایگاه یک فیلسوف تحلیل زبانی، دین را همسان با عرفان دانسته و گزاره‌های دینی را در قالب زبان بشری و عقل مفهوم‌ساز، غیر قابل بیان و توصیف‌ناپذیر می‌داند. وی هستی را دارای دو ساحت طولیِ زمانی و لازمانی می‌داند که هر مرتبه دارای زبان خاص خویش است. عالم زمانی را قلمروی عقل مفهوم‌سازِ متناهی می‌داند، اما دین را متعلق به مرتبه لازمانی دانسته که صرفاً با شهود قابل ادراک می‌باشد. از منظر استیس، زبان دینی، نمادین است. قضایای نمادین برای گزارش واقعیت نمی‌باشند، بلکه کارکرد آن‌ها که برانگیختن عواطف و باورهای دینی در مخاطبان و انگیزش تجربه دینی است، حائز اهمیت می‌باشد. فخررازی دین را مجموعه‌ای از باورهای کلامی، اخلاقی و دستورات الهی دانسته و رویکرد وی به زبان دینی را می‌توان دارای دو بخش اساسی دانست، زیرا دیدگاه وی در زمینه اثبات و شناخت ذات خداوند و معناشناسی برخی از اسماء، اوصاف و افعال الهی بر روش سلبی اتکا دارد. در حیطه معناشناسی برخی اسماء و اوصاف الهی از قبیل: اسم جلاله الله، اسماء مضمر، اسم قدوس، رویت خداوند، سمع و بصر و برخی از افعال الهی، بر روش عرفانی و شیوه قرآن تأکید نموده و از بیان‌ناپذیری این اوصاف سخن می‌گوید. رازی در حوز? معناشناسی اوصاف کمالی مشترک میان واجب تعالی و موجودات ممکن (وجود، علم، قدرت، حکمت و حیات)، با استفاده از ادله فلاسفه بر اشتراک‌ معنوی (به نحو متواطی) مفاهیم مشترک میان ذات حق و مخلوقات تأکید نموده، اما در نهایت صراط مستقیم را در جمع میان تشبیه و تنزیه می‌‌‌‌داند. برخی از مهم‌ترین موارد اشتراک واقعی رویکرد آن‌ها، همانا تأکید بر روش عرفانی و شهودی در مسأله زبان دینی و رویکرد سلبی آن‌ها به زبان دینی و ورای عقل و نطق دانستن پاره‌ای از باورهای دینی است. اما نگاه متفاوت آن دو به دین و برداشت ویژه هر کدام از ایمان دینی، داشتن رویکرد کارکردگرایانه به زبان دینی در باور استیس و حقیقی دانستن آن در نظام فکری رازی و رویکرد ایمان‌گرایانه متفاوت آن‌ها به زبان دینی از وجوه اساسی افتراق دیدگاه آن‌ها می‌باشد.کلیدواژه‌ها: دین، عرفان، زبان دینی، زبان نمادین، اوصاف الهی، کارکردگرایی، استیس، فخررازی.

مقایسهگزارش های تاریخیتفسیر و تاریخو بررسی تأثيري که گزارش هاي تاريخي تفسير،در تکميل سيره نبوي دارد،مساله اصلي اين پايان نامه است.براي اينکار بررسي اين تاثير در آثار يکي از پيشگامان دو علم تاريخ و تفسير که درهردو رشته صاحب نظر و اثر است،يعني محمد بن جرير طبري ، مورد توجه قرار گرفت. دراين راستاپس ازآشنايي با حيات علمي طبري ، با بررسي کتاب تفسير طبري به نام« جامع البيان في تفسير آي القرآن » وکتاب تاريخ او به نام« تاريخ الامم و الملوک»،حوادثي ازمقطع عصر مکي سيره نبوي که در دو کتاب گزارش شده بود،استخراج و مقايسه شد و در نهايت گزارش هاي تاريخيي که تنها درتفسير طبري در مورد اين مقطع آمده نيز، معرفي گشت.حاصل اينکار علاوه بر نشان دادن حجم مطالبي که تفسير بر گزارش هاي تاريخ در آثارطبري، افزوده ، گزارش نهايي او را نيز از حوادث مهم اين مقطع به روشني آشکار مي کند که آن نيز به بوته نقد تاريخي در آمده است .اين تلاش ما را به اين نتيجه رساندکه اگر چه حوادثي مانند : «برخورد وليد بن مغيره با قرآن» و «عکس العمل ابوجهل به نماز پيامبر» و «آزمودن پيامبر (ص) به کمک يهود» و« اتمام حجت مشرکان مکه »و «تلاش قريش براي فتنه گري در وحي » را تنها در تفسير طبري و نه در تاريخ او مي توان يافت ، اما گزارش هاي تفسيري اختلاف عميقي با گزارش هاي تاريخ ، در حوادث مشترکي که در هرد و کتاب آمده ، ندارد. هرچند که غالبا در گزارش هاي تفسير ، به جزئيات بيشتري پرداخته شده واختلاف روايت هاي موجود در مورد آن حادثه به تفصيل بيان گشته است.بعثت، فترت وحي ، وفات ابوطالب ، مذاکره قريش با ابوطالب، داستان غرانيق،دعوت خويشان،پيشنهاد پرستش متقابل ،برخورد با ابولهب ، فرمان دعوت عمومي،اسراء، ملاقات با جنيان،هجرت به مدينه حوادث تاريخي اين مقطع است که درتفسير و تاريخ طبري به آن پرداخته شده است.

هدف: هدف از این نوشتار، ابتدا تبیین مبانی نظری عفو و گذشت بر اساس متون اخلاق اسلامی و روان‌شناسی مثبت و ارتباط آن با سلامت روانی و جسمانی است. در ادامه موارد جواز و عدم جواز عفو گذشت و همچنین فواید بخشش و آثار کینه و انتقام بررسی شده و در پایان شباهت‌ها و تفاوت‌های عفو و گذشت در هر دو حوزه به صورت تطبیقی بررسی شده است. روش: روش این پژوهش به صورت توصیفی تحلیلی است. در این نوشتار ابتدا مبانی نظری عفو و گذشت در روان‌شناسی مثبت و اخلاق اسلامی بررسی و مقایسه شده و سپس شباهت‌ها و تفاوت‌های آن در ابعاد مختلف مورد تحلیل وبررسی قرار گرفته و در نهایت جمع بندی و نتیجه‌گیری شد.

تحقیق حاضر جنبه های افتراق و اشتراک رساله الغفران ابوالعلا معری ، شاعر قرن پنجم و ثوره اهل الجحیم جمیل صدقی زهاوی شاعر معاصر عراقی را مورد بررسی قرار داده است. این دو اثر دنیای پس از مرگ را دست مایه خویش قرار داده و سفری خیالی را ترتیب می دهند. در این سفر ضمن دیدار با شخصیت های ادبی و علمی به بیان دیدگاه های خویش درباره دین ، سیاست و جامعه می پردازد.دو اثر یاد شده که یکی به زبان نثر و دیگری به زبان شعر است در بسیاری از مسائل فکری همچون مسائل مربوط به دین ، سیاسیت و جامعه آرائی نزدیک به هم دارند.ظلم و سنتهای دینی نادرست را مورد انتقاد قرار می دهند . به طور کلی عقل گرایی در سراسر هر دو اثر آشکار است. ابزار مهارت ادبی از جمله مهمترین اهداف رساله الغفران است حال آنکه زهاوی تنها به انتقال اندیشه خود توجه دارد.

از میان دانشمندان شیعه و سنی فارابی و غزالی را می توان از سر شناس ترین آنها نام برد که از لحاظ مقبولیت و آثار و اندیشه از اهمیت ویژه ای بر خوردار هستند،در اندیشه فارابی به عنوان متفکر شیعه سعادت حقیقی انسانها مورد توجه است و رهبری برای رسیدن به این سعادت در اجتماع الزامی می باشد،در نزد وی داشتن مشروعیت از پایه های اساسی حکومت عادل است و می بایست از حکومتی که مشروعیت دارد اطاعت نمود وی معتقد است مشروعیت از جانب خداوند است و مردم در این زمینه نقشی ندارند.غزالی به عنوان یکی از شاخص ترین دانشمندان اهل سنت و از تاثیر گذارترین در مذهب شافعی می باشد در خصوص حاکم و مشروعیت کاملاً بر مبنای تفکرات اهل سنت سخن گفته است او بر این اعتقاد می باشد سعادت مهمترین چیزی است که انسان می تواند به آن برسد وی در خصوص حاکم و مشروعیت اعتقاد دارد جامعه می بایست حاکم داشته و دارای مشروعیت باشد خواه این مشروعیت به حق باشد و یا نه از طریق زور و شمشیر هم می تواند مشروعیت کسب نماید در هر صورت مردم می بایست از حاکم اطاعت کنند زیرا سعادتشان در گرو اطاعت از حاکم استت

ضرورت وجود حکومت، به مثابه سازوکار برقرارى نظم و انضباط اجتماعى، استقرار امنیت و اداره جامعه هیچ‌گاه محل تردید نبوده است و جوامع کوچک و بزرگ براى برآورده شدنِ این نیازها همیشه داراى حکومتى هرچند ساده و ابتدایى بوده‌اند. محققان و فقها و مفسران به استناد شمارى از ویژگیهاى دین اسلام بر ضرورت وجود حکومت در جامعه اسلامى استدلال کرده‌اند.سیره اجتماعى و سیاسى پیامبر اکرم نیز خود بهترین گواه بر اهمیت و ضرورت وجود حکومتِ شایسته در جامعه اسلامى است. آن حضرت پس از دو بار بیعت با روسا و نمایندگان قبایل مدینه به این شهر مهاجرت کرد و زمینه تأسیسِ حکومت را در آنجا فراهم ساخت. ولایت و سرپرستى ده ساله پیامبر بر جامعه مسلمانان، شیوه‌اى جدید براى اداره جامعه‌اى بود که پیشتر به شکل قبیله‌اى اداره می‌شد و در واقع، اولین حکومت اسلامى بود. آن حضرت به اقتضاى ولایتِ سیاسى خود، که از جانب خداوند به او واگذار شده بود، به کارهاى مهمى می‌پرداخت که از شئون حکومت به شمار می‌روند. بسیارى از نویسندگانِ اسلام‌شناس غربى هم به تحقق دولت اسلامى در عصر پیامبر اکرم و وجود نظام سیاسى در اسلام اذعان دارند پایه دولت اسلامى پیامبر اسلام، اعتقادى بود نه سیاسى یا قومى و مهم‌ترین هدف حکومت او دفاع از عقیده و پاسداشت آن بود.

در قرن چهارم قمری، آل بویه از ضعف خلافت عباسی استفاده کرده و بر بغداد مسلط شدند. آل بویه با وجودی که تمایلات شیعی داشته و از ابتدا قصد تغییر خلافت از سنی مذهبان عباسی به شیعه مذهبان علوی داشتند، اما به توصیه برخی حامیان موثر خویش دست به این کار نزدند و همچنان خلفای عباسی را حفظ کردند. به رغم این اقدام و حفظ خلیفه، آل بویه به حمایت از شیعیان پرداختند و بسیاری از سنت های آنان را در نواحی تحت فرمان خود احیاء کردند. در دوره آل بویه شیعیان دوازده امامی توانستند آزادانه به تبلیغ و ترویج اعتقادات خود بپردازند و جایگاه والایی را به دست آورند. سلجوقیان که جانشین آل بویه شدند، سنی مذهب بودند اما جایگاه شیعیان دوازده امامی در این دوره نسبت به دوره قبل تغییر چندانی نیافت. البته در اوایل دوره سلجوقی نسبت به شیعیان امامی سخت گیری می شد که آن هم به دلیل علاقه حکام اولیه به حمایت از تسنن و خلیفه برای تثبیت قدرت بود اما از دوره ملکشاه به بعد سلاجقه سیاست تسامح با شیعه را در پیش گرفتند.در دوره آل بویه و سلجوقی بسیاری از شیعیان به منصب مهم وزارت نیز رسیدند. روحانیت شیعه در هر دو دوره از اهمیت زیادی برخوردار بود و پادشاهان با تمام وسایل و امکانات آنان را گرامی می داشتند. پادشاهان سلجوقی حتی گاهی از طریق ازدواج با شیعیان و سادات و دادن القاب به نقبای آن‌ها احترام خود را به شیعیان نشان می دادند. مراسم و شعائر شیعیان که در دوره آل بویه احیاء شده بود، در دوره ی سلجوقی نیز ادامه داشت. هر چند اجرای این مراسم درگیری هایی بین شیعیان امامی و اهل سنت را در پی داشت؛ اما به جز در شرایط ضروری از اجرای آن جلوگیری نمی شد.

چکیده:در این پایان نامه، احکام مربوط به وجوب جهاد، وجوب عینی یا کفائی، جهاد ابتدائی و دفاعی، شرایط وجوب جهاد، احکام و شرایط کسانی که جهاد بر آنها واجب است، بیان افراد و گروههائی که جهاد با آنها واجب می باشد، زمان و مکان جهاد، روش و چگونگی مبارزه و درگیری با دشمن، چگونگی برخورد با اسیران جنگی و غیره مورد تحقیق و بررسی قرار گرفته است. به طور کلّی همهفقهاء و علمای مذاهب اسلامی اتفاق نظر دارند که خداوند جهاد را با توجه به صراحت آیات وجوبی جهاد، برتمام کسانی که توانائی شرکت در جهاد را دارند، واجب فرموده است. از این وجوب، به نصّ آیات، افراد مریض و کسانی که از لحاظ مالی و جسمی توانائی ندارند، استثنا شده اند. در جهاد ابتدائی زمان و مکان جهاد، مشخص شده ولی درجهاد دفاعی هیچ شرطی چه از لحاظ مکانی و چه زمانی مطرح نشده و بر هر مرد و زن مکلّفی واجب شده است. حفظ آمادگی و مرابطه (مرزبانی) با توجه به اطلاق آیه، در زمان غیبت نیز جایز، بلکه واجب شمرده است. در برخورد با اسیران جنگی میان علمای اهل سنت و شیعه اختلاف نظر وجود دارد، ولی به طور کلّی نحوه ی برخورد با اسیران جنگی، با توجه به روایات و آیات، به عهده امام و حاکم قرار داده شده است.واژگان کلیدی:جهاد؛ جهاد ابتدائی؛جهاد دفاعی؛ وجوب کفائی؛ شرایط وجوب

سرقت شرعی ‌یکی از‌عوامل‌ اجرای‌حد در‌اسلام معرفی‌شده است.ولی‌در‌مورد آن,‌در‌میان مذاهب‌اسلامی‌اختلاف‌نظر‌وجود دارد.نوشتار‌حاضر‌در‌جهت تقریب‌ مذاهب‌اسلامی‌ و‌آشنائی‌آن ها‌ با یکدیگربه رشته‌ی تحریر‌در‌آمده است.در‌این تحقیق تلاش شده است تا دیدگاه‌های فقهای‌ مذاهب‌اسلامی ,بدون طرفداری از یک مذهب و مرام خاص,و‌مسائل گوناگون مربوط به‌ موضوع سرقت وچگونگی تحقق‌حکم کیفری آن به صورت مقایسه‌ای در اختیار خواننده قرار گیرد.در خلال مباحث, نگاهی گذرا به مقوله‌ی فضای‌مجازی و‌سرقت داده ها نیز شده است.