جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

با گسترش رسانه ‌های جمعی در سطح داخلی و خارجی و تاثیر آنها بر نهادهای فرهنگی جامعه، عناصر مشترک فرهنگ ‌های مختلف در اثر تماس، آمیزش و ارتباط فرهنگ ‌ها با یکدیگر در حال امتزاج ‌اند.تحول مهم حوزه فرهنگ، درک متقابل فرهنگ‌ ها از یکدیگر، بدون گرایش به حذف است. در این راستا، طرح دموکراسی فرهنگی با تاکید بر این اصل استوار است که وابستگی هر فرد به یک فرهنگ، یکی از اساسی ‌ترین نیازهای انسانی است و هر فرد، گروه و جماعت از حق انتساب خود به فرهنگ یا فرهنگ ‌های خاصی برخوردار است.در این مقاله با طرح این پرسش که مولفه‌ های دموکراسی فرهنگی چیست به تبیین رابطه متقابل بین رسانه و فرهنگ پرداخته می ‌شود. احترام به حفظ ارزش‌ های دیگران و حرکت به سوی جامعه جهانی توام با وفاق و همدلی، منوط به رفع موانع ارتباطات میان فرهنگی است و نه آنکه فرهنگ‌ ها حذف شوند. رسانه ‌ها ابزار و نهادهای موثر در فرهنگ هر جامعه به حساب می ‌آیند و حوزه عمل و فعالیت‌ آنها فرهنگ است. نتیجه این ارتباط و پیوند برقراری رابطه ‌ای متقابل بین رسانه و فرهنگ است. انقلاب اطلاعات و به تبع آن، جهانی شدن رسانه ‌ها از قبیل: اینترنت، پست ‌الکترونیک، شبکه ‌های اجتماعی، وبلاگ، تلفن همراه، نمابر و جز اینها نقطه عطفی در گسترش همکاری ‌های سیاسی، اقتصادی و فرهنگی میان جوامع مختلف شده است که از آن جمله می ‌توان به افزایش سرعت ارتباطات، دسترسی جهانی به اطلاعات، ایجاد منبع جدید قدرت و نیز گسترش فرهنگ جهانی مشترک اشاره کرد.

فلسفه رسانه اصطلاحی است با سابقه کمی بیش از یک دهه. هنسن (Mark B. Hansen)، هارتمن (Frank Hartmann)، و سنبوث (Mike Sandbothe) از جمله کسانی ‌اند که به ‌طور اثباتی یا انتقادی این اصطلاح را مورد استفاده و بحث قرار داده ‌اند. برخی نیز همانند دیبری (Regis Debray)، مارک تیلور (Mark Taylor)، و والتر بنیامین (Walter Bengamin) در مقابل فلسفه ‌‌رسانه از رسانه‌‌ شناسی (Mediology) سخن گفته‌ اند و فلسفه ‌‌رسانه را کژراهه ‌‌شناخت رسانه و محکوم به نقص و اشتباه در باب رسانه دانسته ‌اند.اما فلسفه ‌‌رسانه - شاخه ‌‌ای بسیار نو از فلسفه ‌‌معاصر - همچنان موضوع بحث‌‌ های عمیق در باب رسانه است و رسانه‌‌ شناسی، به ‌رغم انتقادات سخت خود، نتوانسته است راه را بر آن ببندد. آنچه در زمینه بحث فلسفی در باب رسانه مهم است را می ‌‌توان در قالب این سوالات مطرح کرد: فلسفه ‌‌رسانه چیست و چه تعریفی دارد؟ آیا فلسفه ‌‌ورزی در باب رسانه نوعی هستی ‌‌شناسی، معرفت ‌‌شناسی، یا پدیدارشناسی رسانه است؟ و آیا می ‌توان همچون فیلسوفان تحلیلی از رسانه و کارکردهای آن سخن گفت و فلسفه ورزید؟مقاله حاضر، ضمن مروری مختصر بر تاریخچه پیدایش فلسفه ‌‌رسانه، سعی دارد این موضوع را تعریف کند و در پاسخ به سوالات بالا نوع فلسفه ‌‌ورزی در باب رسانه را مورد بحث قرار دهد. از نظر مقاله، فلسفه ‌‌رسانه، به ‌رغم دلایل پیروان رسانه‌‌ شناسی، امری است ممکن و آن عبارت ‌‌است ‌‌از شناخت فلسفی رسانه، بدین معنا که فیلسوف می ‌‌تواند رسانه را همچون پدیده ‌‌هایی مانند ذهن، علم، و هنر مورد واکاوی فلسفی قرار دهد و رسانه، اگر چه جدا از نسبتی که انسان (مخاطب) با آن پیدا می ‌‌کند و به‌‌ نوعی جدا از ماهیت آگاهی وجود مستقلی ندارد، در آگاهی و ادراک آدمی تاثیر دارد. سخن ‌گفتن از نوع تاثیر رسانه در ادراک مربوط است به نگاه‌ های هستی ‌شناسانه، معرفت ‌شناسانه، پدیدارشناسانه، و تحلیلی ما به رسانه.

توسعه شبکه‌ های ارتباط الکترونیکی هویت اجتماعی انسان را وارد مرحله جدیدی کرده است. در این مرحله، افراد با فرهنگ ‌ها، نژادها و شرایط محیطی خاص خود می ‌توانند در تشکیل هویت جمعی انسان نقشی فعال ایفا کنند، هر چند این کثرت ممکن است در یک برخورد ناصحیح به هرج ‌‌‌و مرج بیانجامد، برخورد منطقی، نظام مند و مبنایی بشریت را از حاکمیت تک‌ صدایی سوژه غربی رها می‌ سازد. این امر مستلزم رویکردی پدیدارشناسانه است؛ که فرهنگ ‌های بشری را پاس بدارد و راه‌ های مسالمت آمیز زندگی در دهکده جهانی را با ارزش ‌های جهان ‌شمول، که برآمده از تمدن همه بشریت است، پیشنهاد کند. در این تجربه، طی فرایندهای تعامل اجتماعی همواره گفتمان‌‌‌ های متنوع بازسازی می ‌‌شوند و خرد جمعی دائما در حال توسعه خواهد بود. همچنین عواطف به علائق جمعی مبدل می ‌‌‌شوند تا انسان بتواند به افراد بیشتری عشق بورزد و در غم آنان سهیم باشد.

مقاله حاضر به این مساله می پردازد که آیا فناوری رسانه و تبلیغات قدرتی فراتر از اراده آدمیان یا منطق و اراده ای از خود دارد؟ آیا فناوری در خدمت مقاصد و اهداف آدمیان است یا خود رسانه و تبلیغات است که مقاصد و اهداف آدمیان را تعیین می کند؟ به عبارت خلاصه تر و فنی تر، آیا فناوری رسانه و تبلیغات خودمختار است؟ برای پاسخ به این پرسش، محتوا و استدلال های دیدگاه های هایدگر (M. Heidegger) و بورگمان (A. Borgmann) و ایلو،(J. Ellul) ل که به طور عام در زمینه فلسفه فناوری عرضه شده است، به طور خاص در زمینه فناوری و صنعت تبلیغات بررسی و روشن خواهد شد و در نهایت با ارزیابی انتقادی دیدگاه طرف داران خودمختاری فناوری پایان می یابد.

این پژوهش تاریخی- تفسیری از طریق جمع آوری و طبقه بندی نمونه های تصویری مربوط به دهه های 60، 70 و 80 سعی دارد به این پرسش پژوهش پاسخ گوید که «آیا بین رسانه ها و الگوی فرهنگی پوشاک جامعه در هر مقطع زمانی ارتباط معناداری وجود دارد؟» اگر مد را به عنوان ابزاری قدرتمند برای انتشار فرهنگ به خصوص در بین جوانان قلمداد کنیم، در جامعه، بین مد و رسانه نوعی گفت وگوی فرهنگی بروز می کند. با افزایش تنوع و تکثیر رسانه ها، انتخاب الگوی پوشاک افراد- که نوعی رسانه هویتی آنان محسوب می شود تابع عوامل متنوع تر و پیچیده تری می گردد، به طوری که دیگر کنترل آن توسط یک قدرت صاحب رسانه امکان پذیر نیست، بلکه برآیند جهت گیری رسانه ها با بی شمار اشکال گوناگون است که جهت گیری مد را رقم می زند. این پژوهش با بررسی روند تغییر رسانه ها، اهمیت امکان دخالت آگاهانه را در شکل دهی به جریان مد در جهت ارتقای فرهنگ عمومی نشان می دهد.

در عصر کنونی، با توسعه ارتباطات جمعی، به خصوص ارتباطات رسانه ای، تاثیر و توسعه هویت شخصی و نظام اجتماعی، تا حد موازین و معیارهای جهانی و عام صورت گرفته است. بنابراین، هم بر اولویت های ارزشی جامعه و هم بر درجه وفاق ارزشی جامعه در سامان دهی نظام رفتاری جامعه موثر خواهد بود. به تعبیر دیگر، شکل گیری فرآیند «خاصیت زدایی» و «معنازدایی» از نظام ارزشی و بسترهای مولد آن، هم در کانون های رسمی نهادی- سیستمی و هم کانون های غیررسمی مانند زیست بوم فرهنگی، محلی شده است.در این پژوهش، با استفاده از شیوه مطالعه اسنادی و کتابخانه ای به بررسی نظری رابطه رسانه و شبکه های اجتماعی از یک طرف و فرآیند تعاملی و تحولی آن بر نظام کنش اجتماعی و هویتی در سطح خرد و کلان می پردازیم و با رویکرد تحلیلی، تاثیرات عینی و ذهنی ظهور رسانه های نوین را به عنوان مرکز قدرت خودگردان نظام ارزشی، که موجب تقویت شخصی سازی امر اجتماعی در چارچوب فضای رسانه ای- جهانی شده است، بررسی می کنیم.

مطالعه حاضر به بررسی رابطه استفاده از انواع رسانه ها با مصرف گرایی پرداخته است و با استفاده از روش پیمایش، 358 نفر از افراد بالای 18 سال شهر تهران را مورد بررسی قرار داده است. در این تحقیق، تاثیر استفاده از انواع رسانه، استفاده از انواع برنامه ها، دنباله روی از گروه مرجع رسانه ای ایرانی و دنباله روی از گروه مرجع رسانه ای خارجی بر مصرف گرایی بررسی شده است.بر اساس نتایج تحقیق، از میان انواع رسانه، ماهواره و اینترنت بالاترین تاثیر را بر مصرف گرایی دارند. در میان انواع برنامه های رسانه ها، رقص و موزیک بالاترین اثرگذاری را بر مصرف گرایی نشان دادند. همچنین، دنباله روی از گروه مرجع رسانه ای ایرانی، اثر معناداری بر مصرف گرایی نداشت، ولیکن دنباله روی از گروه مرجع رسانه ای خارجی، اثر معنادار و افزایشی بر مصرف گرایی نشان داد.

سیما و شخصیت شیطان به عنوان موجودی که از جانب پرودگار رانده شده است، همواره بحث برانگیز بوده است. شیطان در برابر پروردگار سوگند یاد کرده است که همواره تلاش خواهد کرد انسان ها را از صراط مستقیم دور سازد و آنها را به سمت خود یعنی به سوی کفر و شرک به پرودگار هدایت کند. قرآن کریم همواره انسان را از فریب و شیطان برحذر داشته است. با توجه به تاکیدات قرآن کریم و منابع دیگر همچون احادیث و روایات، شخصیت شیطان برای مسلمانان و مومنان منفور است. سینما و تلویزیون به عنوان مهمترین و پرمخاطب ترین رسانه جهانی، سعی در بازنمایی و مصور کردن دنیای نامرئی و ماورایی داشته اند. زیرا نه تنها برای انسان پرسش برانگیز است، بلکه بازنمایی چنین موجودات و جهانی، انسان را در شناخت و درک آنها یاری می دهد. اما بدون تردید این بازنمایی باید قبل از هر چیز بر آموزه های اسلامی تکیه کند. سریال تلویزیونیاغماء و او یک فرشته بود، که توسط رسانه ملی تولید و پخش شده اند، ابلیس را به تصویر کشیده اند. پژوهش حاضر تلاش دارد به روش کیفی و توصیفی، ابتدا سیما و جایگاه ابلیس را در جهان مورد واکاوی قرار دهد و سپس با تحلیل موضوعی این دو سریال تلویزیونی به چگونگی بازنمایی ابلیس در رسانه بپردازد.

هدف از نگارش مقاله حاضر کشف و ارائه الگوی پارادایمی رابطه جوانان شیرازی با رسانه است. روش تحقیق بر اساس روش گروه کانونی و تحلیل آن بر اساس مدل های نظریه زمینه ای است. نتایج تحقیق نشان می دهد که جوانان از نظر هویتی خود را افرادی با خلاقیت بالا و عقلانیت پایین تعریف می کنند؛ از نظر عقیده، الگوپذیر و در عین حال منتقدند؛ نگاهشان نسبت به رسانه داخل همراه با بی اعتمادی و تک کارکردی بودن آن است و به رسانه خارجی متمایل اند، مدیریت گذران اوقات فراغت از سوی جوانان اجام می شود که به شدت متاثر از فضای رسانه ای است؛ از نظر رابطه با رسانه اعتماد به رسانه بیگانه، کم اعتمادی به رسانه داخل، و نیز تمرکز بر رسانه مدرن تا سنتی است؛ و از نظر عملکرد رسانه در ایران آن را غیرعملکردی، خاص گرایانه، و عاطفی قلمداد می کنند. در کشور ما ضروری است که رسانه به کیفیت تعامل خود با مخاطب، سبک زندگی و مصرف رسانه ای جوانان، و نیز به ترجیحات و علائق آن ها توجه داشته باشد. در این زمینه توجه به تغییرات وسیع اجتماعی و شکل گیری رسانه های جدید ضرورتی انکارناپذیر است.

در فضای کنونی متأثر از گسترش نقش فزاینده رسانه ها و ابزارهای ارتباطی، تصور قالبی به عنوان یک مسئله قدیمی ابعاد جدیدی یافته و چالش های جدیدی را در حوزه های فرهنگی، سیاسی و اجتماعی موجب شده است. در این مقاله تلاش خواهد شد تصور قالبی و نقش رسانه ها در روابط بین گروه های هویتی مورد بررسی و سنجش (رویکردی پیمایشی) قرار گیرد. جامعه آماری این نوشتار شامل کلیه دانشجویان دانشگاه تهران در سال تحصیلی 1390 تا 1391 می باشد. بر اساس یافته ها، شبکه های ماهواره ای، از بیشترین فراوانی در مقایسه با دیگر وسایل ارتباطی در خصوص ترویج ذهنیتی خاص نسبت به اقوام برخوردار است. تلویزیون داخلی، تلفن همراه و اینترنت نیز از سهم زیادی در این زمینه برخوردارند. در این میان، رادیو از فراوانی اندکی برخوردار است. بنابراین، با افزایش استفاده از رسانه های خارجی، میزان تصور قالبی افزایش خواهد یافت.