جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

عنوان :

مقایسه‌ ایمان وحیانی صدرا و ایمان فلسفی کارل یاسپرس

نویسنده:

لاله حقیقت، الهه زارع

نوع منبع :

مقاله , مطالعه تطبیقی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

شیراز: دانشگاه شیراز,

کلیدواژه‌های اصلی :

استعلا , ایمان مذهبی , تجربه فراگیرنده , عقل و ایمان , اصطلاحنامه فلسفه

کلیدواژه‌های فرعی :

معتزله , کرامیه , ایمان , خوارج , یقین , عمل صالح , مقومات ایمان , مرجئه , رابطه ایمان و معرفت , ایمان فلسفی , عمل همراه معرفت , تلقی گزاره ای از دین , متعلقات ایمان , روشنگری وجودی , ایمان آزاد , ایمان دیالکتیکی , اگزیستانسیالیسم دینی , هستی‌گرایی = اگزیستانسیالیسم (مکتب فلسفی) ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین

چکیده :

ایمان یکی از مهم‌ترین موضوعات دین و فلسفه‌ی دین است و در واقع، گوهر دین‌داری محسوب می‌گردد. واژه‌ی ایمان به وفور در قرآن و کتب مقدس به کار رفته است؛ به همین دلیل، فهم و طلب آن از نظرگاه تمام معتقدان به خدا مهم به‌نظر می‌رسد و هر کس در قلمرو خود سعی می‌کند معنای این کلمه و منظور خداوند از کاربرد آن را دریابدایمان در طول تاریخ، باعث بحث‌های دامنه‌داری،چه در میان متکلمان اسلامی و چه در میان فیلسوفان دین گردیده است، به صورتی که دسته‌ای ایمان را از سنخ اعتقاد به گزاره‌ها و دسته‌ای با نقد تلقی گزاره‌ای از ایمان، آن را به رویایی با خدا و اعتماد و دل سپردن به او تعریف می‌کنند. در مقاله‌ی حاضر، در میان اقوال و آرایی که در مورد ایمان بیان شده ما به بررسی دیدگاه ملاصدرا، فیلسوف مسلمان ایرانی و کارل یاسپرس، فیلسوف اگزیستانسیالیست آلمانی پرداخته‌ایم و برآنیم تا پس از بیان یک پیشینه‌ی کوتاه از مسأله‌ی ایمان در میان متکلمان اسلامی و نقل قول چند متفکر غربی در باب ایمان، به بیان و مقایسه‌ی مسأله‌ی ایمان از دیدگاه این دو فیلسوف بپردازیم و در نهایت، نظریات آن‌ها را باهم مقایسه نماییم. ایمان ملاصدرا ایمان برخاسته از وحی و از سنخ ایمان مذهبی است. وی دارای تلقی گزاره‌ای و دارای روی‌کردی معرفت‌گرایانه است و حقیقت ایمان را علم و تصدیق می‌داند و عمل را از ارکان ایمان نمی‌شمارد. نظر صدرا در بحث ایمان، برگرفته از نظریه‌ی اصالت وجود، تشکیک وجود و ... می‌باشد، ولی ایمان مد نظر یاسپرس ایمان فلسفی نام دارد که مبتنی بر وحی نیست و گونه‌ای تجربه‌ی فراگیرنده محسوب می‌گردد. ایمان فلسفی یاسپرس برگرفته از چند اصل اساسی فلسفه‌ی وی می‌باشد، از جمله: وجود و مراتب آن، خدا و تعالی، آزادی و اختیار انسان، تاریخی و انفسی بودن حقیقت.

صفحات :

از صفحه 95 تا 136

مشخصات اثر

عنوان :

نگاهی معرفت شناختی به یقین در قرآن

نویسنده:

مرتضی رضایی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

کلیدواژه‌های اصلی :

یقین , حس , شهود , وحی , امکان شناخت

چکیده :

مهم ترین یا دست کم یکی از مهم ترین پرسش های معرفت شناسی، امکان یا عدم امکان شناخت یقینی است. در پژوهش حاضر، تلاش بر این است که «امکان یقین» از دیدگاه قرآن مورد بررسی قرار گیرد. رهاورد این پژوهش آن بوده است که قرآن کریم، علاوه بر پذیرش امکان یقین و دعوت به تحصیل آن، چهار راه حس، عقل، وحی و کشف و شهود را راه های معتبر نیل به یقین می داند. روش تحقیق در این مقاله، کتابخانه ای و به شیوه توصیفی- تحلیلی بوده است.

مشخصات اثر

عنوان :

یقین از منظر علوم عقلی و قرآن کریم

نویسنده:

حسین هاشم نژاد

نوع منبع :

مقاله , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات) , مطالعه تطبیقی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

کلیدواژه‌های اصلی :

صدق , تشکیک , باور , یقین , معرفت , علم الیقین , عین الیقین , حق الیقین , اعتقاد جازم , اصطلاحنامه علوم قرآنی

چکیده :

مدتی است در برخی از جراید و محافل روشنفکری، تحت تاثیر برخی تفکرات غربی، چنین القا می شود که یقین و یقین گرایی، همان دُگماتیسم و امری نامطلوب است؛ اما در نقطه مقابل، شک و شکاکیت حتی در امور متعالی، امری مطلوب و ارزشمند است. در این نوشتار به نقد بخش نخست این ادعا یعنی جایگاه یقین پرداخته می شود. در این راستا به لغت شناسی یقین، ماهیت و جایگاه آن از منظر علوم عقلی (منطق، معرفت شناسی، فلسفه) و قرآن کریم و روایات پرداخته شده است. هم چنین قابل تحصیل بودن یقین، ارزشمند بودن آن در وادی باورهای متعالی، تشکیکی و ذومراتب بودن آن، کمیاب بودن مراتب شهودی و بالای یقین و آثار روان شناختی آن ازجمله مباحثی هستند که در این مقاله به آنها پرداخته شده است.

مشخصات اثر

عنوان :

مفهوم و ماهیت اطمینان در علم اصول

نویسنده:

امینی علیرضا, داداشی نیاکی محمدرضا

نوع منبع :

کتابخانه عمومی , نمایه مقاله

کلیدواژه‌های اصلی :

ظن , یقین , علم عادی

چکیده :

در نظام حقوقی اسلام، تلاش مجتهد بر آن است که مراد شارع را از منابع مقبول و از طریق مطلوب و دارای حجیت بدست آورد. از نگاه اصولیان، حالت های وصول به واقع از سه فرض یقین (قطع)، ظن و شک خارج نیست، ظن جز در موارد خاص حجت نیست، شک نیز مردود است. ادله و منابع حکم و تکلیف، افاده کننده یقین منطقی نیست، لذا بدیهی است یقین در فقه و حقوق، یقین فلسفی نباشد. ظاهرا در عمل، علما به یک حالت دیگری روی می آورند که گاه آن را مشابه یقین می یابند و گاه آن را در وادی ظن می بینند. در این مقاله ضمن تبیین ماهیت اطمینان از لابه لای انظار اصولیان به نسبت آن با یقین و ظن توجه کرده و به این نتیجه دست یازیده شده که اطمینان، وصف مندرج در علم عادی است، چنان که وصف مندرج در علم یقینی منطقی نیز هست. در فقه آن چه ملاک است، حصول اطمینان است و اطمینانی که در فقه محقق است، اطمینان موجود در علم عادی است. علم عادی، ظن نیست، چون ظن، بر خلاف علم عادی جزمیت ندارد و سکونت نفسانی نمی آفریند، یقین منطقی هم نیست، چون در علم یقینی منطقی، مطابقت با واقع شرط است. علم عادی، در منظر عرف عقلا و شریعت همان قطع اصولی است که در معرفت شناسی می توان آن را همان یقین موضوعی دانست. یقین موضوعی، عبارت است از یقین موجه و مدلل حاصل قرائن موضوعی و خارجی. این قرائن مستقلا ایجاد ظن می کنند، ولی در یک روند استقرایی افاده یقین موضوعی نه یقین منطقی می نمایند. اطمینان یا به عبارت صحیح تر، علم-عادی اطمینانی به عنوان یگانه معیار دستیابی به حکم و تشخیص موضوع، مورد استفاده در ابواب مختلف فقهی است.

صفحات :

از صفحه 7 تا 34

مشخصات اثر

عنوان :

تاثیر ایمان دینی بر رفتار شهروندی- سازمانی (مورد مطالعه، سازمان خدماتی در شمال شرق تهران)

نویسنده:

نصراصفهانی علی, ربانی مصطفی, فرخی مجتبی, امیری زینب

نوع منبع :

کتابخانه عمومی , نمایه مقاله

مشخصات اثر

عنوان :

پژوهشی در معنای ظن و جایگاه معرفتی و اخلاقی آن در قرآن

نویسنده:

شاکر محمدکاظم

نوع منبع :

مقاله

کلیدواژه‌های اصلی :

ظن , یقین , جهل , شک , حسبان , زعم , اصطلاحنامه علوم قرآنی

چکیده :

ظن از واژه های نسبتا پرکاربرد در قرآن کریم است که به جهت استفاده آن در موضوعات اعتقادی و اخلاقی، از اهمیت بالایی در مباحث معرفت شناختی و اخلاقی قرآن برخوردار است. در برخی از آیات قرآن، «خاشعین» چنین توصیف شده اند که آنها در مورد ملاقات پروردگارشان ظن دارند. در حالی که، در موارد دیگری از قرآن آمده است که کافران در اعتقاداتشان بر امور ظنی اتکا دارند و نیز گفته شده که ظن، انسان را از حقیقت بی نیاز نمی کند. از این رو، بیشتر مفسران بر آن شده اند که ظن دارای دو معنای متضاد یقین و شک است. نویسنده این مقاله ضمن بیان سه دیدگاه در مورد معنای اصلی ظن، دیدگاه راغب را در این باره تقویت و سپس به طبقه بندی موارد کاربرد ظن در قرآن پرداخته است. همچنین رابطه مفهومی بین ظن با واژه های یقین، شک، حسبان و زعم بیان شده است.

صفحات :

از صفحه 107 تا 125

مشخصات اثر

عنوان :

بررسی اعتبار استصحاب در شک در مقتضی از نظر ادله آن

نویسنده:

عظیمی گرکانی هادی

نوع منبع :

مقاله , کتابخانه عمومی

کلیدواژه‌های اصلی :

یقین , مقتضی , نقض , اصل استصحاب

چکیده :

در این نوشتار بر بررسی همه جانبه ای در مورد شک در مقتضی تلاش شده است که آیا اصل استصحاب در مورد آن جاری است؟ اصل به معنای تعیین تکلیف هنگام شک و حیرت است، در حالی که کشف از واقع در آن لحاظ شده و منظور از مقتضی، استعداد مستصحب و قابلیت بقا و استمرار آن است. با اختصاص بخشی از پژوهش به مفاهیم و تعاریف متفاوت از مقتضی، ادله استصحاب مانند اخبار و روایات و بنای عقلا مورد توجه قرار گرفته است. گروهی بر این باورند که "نقض" به معنای مجازی خود به کار رفته است و متقابلا، گروه دیگر در شک در مقتضی، استصحاب را معتبر می دانند.

صفحات :

از صفحه 63 تا 82

مشخصات اثر

عنوان :

مقایسه آرای شهید صدر و دکتر سروش در مساله استقراء

نویسنده:

کبیر یحیی

نوع منبع :

مقاله , مطالعه تطبیقی

کلیدواژه‌های اصلی :

یقین , علم اجمالی , استقراء , توالد موضوعی , توالد ذاتی

چکیده :

«استقراء» مساله ای است که از دیر زمان متفکران به ویژه فیلسوفان علم را به خود مشغول ساخته است و هر یک به فراخور توان به تبیین آن پرداختند و این توجه، زمانی تشدید یافت که گروهی از تجربه گرایان در مقابل کسانی که قیاس را یگانه راه معتبر برای استنتاج معرفی می کردند، ایستادند و برای یقینی ساختنی استقرا گام های مهمی برداشتند.

صفحات :

از صفحه 141 تا 162

مشخصات اثر

از :	{0}
پست الکترونیک :	{1}
تلفن :	{2}
دورنگار :	{3}
Aaddress :	{4}
متن :	{5}

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

ورود

ثبت نام

در تلگرام به ما بپیوندید