جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

آنچه كه بشر امروز غربی با آن مشكل دارد، در درجۀ اول داشتن قانون و مقررات لازم برای ادارۀ زندگی نیست، بلكه نداشتن معنا و مفهوم برای اصل زندگی است و این دو نیاز اساسی و حیاتی در تاروپود فرهنگ عقلانی و عرفانی تشیع نهفته است. حكمت و عرفان شیعه ثمرۀ بیش از هزار سال تغذیۀ عقلا و اندیشمندان همین جامعه و فرهنگ از دامان ائمۀ اطهار و قرآن كریم است، نه ساختۀ دست اجانب است و نه كالای وارداتی. ا... اگر عقل راكنار بگذاریم همه چیز را باید كنار بگذاریم، چه معارف دینی و چه غیردینی، تعارف نداریم، همه یا هیچ. اگر رجوع به وحی و ائمه به‌خودی خود رافع اختلاف بود باید در فقه و تفسیر و كلام اختلاف نباشد! عقل را از كارآیی انداخته و برای حل دعوا به امری بیرون از عقل تمسّك جستن، به معنای بر دعوا افزودن است. ... فهم حجج ظاهری، بدون حجّت باطنی، یعنی عقل، امكان ندارد. این عقل هم میتواند خودش دربارۀ نظامات وجود بیندیشد و فكر كند و هم یافته‌های خود را به راهنماییها و ارشادات وحی عرضه میكند و از آنها در جهت پیشبرد خود كمك میگیرد و هم اینكه با تفكّر در آیات و كلمات وحیانی، فهم عمیق نسبت به معانی ژرف آنها پیدا می كند... . از بخش ... اینها كلمات ائمۀ معصومین علیهم‌السلام است كه جز با وحدت وجود به معنای صحیح آن جور درنمیآید و آن معنای صحیح اینست كه همۀ ماسویالله چیزی جز فعل حضرت حق و ظهور او و عین تعلق و ربط به او نیست... خلاصه اینكه تا معنای وحدت وجود و مراتب وجود و ظهور و بطون را نفهمیم، كلمه‌ای از معارف توحیدی را نه از قرآن كریم و نه از كلمات ائمّۀ معصومین علیهم‌السلام آن‌گونه كه حقّ این معارف است نخواهیم فهمید...

کتابی از استاد حسن حسن زاده ی آملی که به دلیل جامعیتش به علامه حسن زاده مشهور گشته است،در فلسفه و عرفان و تفسیر قرآن. و جمع میان این سه. نویسنده که خود حکیمی وارسته است در این کتاب،با ارجاع های گوناگون و استفاده از کتب روایی،فلسفی و عرفانی ، وحدتی را میان این سه منبع ادراک انسانی برقرار می کند. ابتدا از علم منطق سخن می گوید و اینکه انسان بدون منطق ره به جایی نخواهد برد. سپس سخنان بزرگان را در همین باب ذکر می کند و پس از این به نیازمندی جوامع انسانی به منطق و فلسفه می پردازد. بعد اشکال های عرفا به فلسفه را بازگو کرده و آن را در صورت یک معنی واکاوی کرده،و در صورت رد حجیت عقل و فلسفه ، مردود می سازد. و سپس به هر سه این راه های رساننده به حقیقت بحث می کند. و در لابه لای کتاب از اشعار شاعران و روایات و آیات و جملات حکمی و فلسفی استفاده می کند تا جذابیت و رسایی رساله را دوچندان کند.

مكتب تفكيك عنوان مكتبی ظاهرا فلسفی و عقلی است كه بر اهميت احاديث و عقل مورد نظر روايات اهل‏بيت (ع) تكيه كرده و به نقد و رد فلسفه مخصوصا فلسفه مأخوذ از يونان می‏پردازند. آن‌ها فلسفه را حجاب معرفت دانسته و با وجود معارف و اسرار معرفتی اهل‏بيت (ع) نيازی به فلسفه احساس نمی‏كنند. در اين كتاب طی ۹ بخش ضمن معرفی شخصيت‌ها و متفكران اين نحله به تحليل و بررسی و نقد انديشه‏های مكتب تفكيك پرداخته شده است. ميرزا مهدی اصفهانی، شيخ مجتبی قزوينی، محمود حلبی، ميرزا جواد تهرانی، سيدجعفر سيدان و محمدرضا حكيمی شخصيت‌هايی هستند كه نويسنده، آرا و زندگی آن‌ها را معرفی كرده است. تفكيكيان منكر ضرورت دانستن فلسفه برای فهم دين هستند. آن‌ها فلاسفه را به دليل تأويل متون دينی تخطئه می‏كنند و معتقدند بايد به جای تأويل، تفكيك را برگزيد و از دخالت دادن مطالب فلسفی در معارف دينی پرهيز كرد.

حجت‌الاسلام والمسلمین سید حسن اسلامی عضو هیئت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب ضمن نقد اخلاقی مکتب معارفی خراسان موسوم به «مکتب تفکیک» عنوان کرد: تمدن اسلام بر سه پایه وحی، فلسفه و عرفان استوار است و حذف آموزه‌های فلسفی و عرفانی به حذف بنیادهای تمدن اسلامی منجر خواهد شد که نتیجه آن ظهور تفکری شبیه به وهابیت است.

مکتب تفکیک جریان فکری جدیدی نیست، اما حالا به صورت دیگری قد علم کرده است. البته اصطلاح «مکتب تفکیک» به معنایی که طرفداران این مکتب از آن سخن می گویند، جدید و بی سابقه است. ... مهم ترین ویژگی این مکتب تاکید آن بر جدایی راه های سه گانه دست یابی به معرفت؛ یعنی وحی، عقل و کشف است. از نظر این مکتب، دین، فلسفه و عرفان، مسیرهای جداگانه ای طی می کنند و این تنها نقطه عزیمت آن است. دومین گام از دیدگاه مکتب تفکیک، برتر شمردن راه وحی و سومین واساسی ترین آن بی نیاز شمردن راه وحی از عقل و تعقل رایج بشری وسخن از مقوله ای به نام عقل خودبنیاد دینی است. میرزا مهدی اصفهانی از صاحبان این مکتب در کتاب خود به نام ابواب الهدی، راه عقل را راهی تیره و جستجوی معرفت از آن را عین ضلالت دانسته و معتقد است که جز دیوانگان کسی در آن قدم نمی گذارند...