جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

كتاب «الهيات الهی و الهيات بشری» به بررسی و تطبيق انديشه‌ها و آرای دينی با دستاوردهای فلسفی و بشری پرداخته و با ارايه استدلال تلاش كرده است تا پايداری تفكرات الهی را به اثبات برساند. همچنين كتاب «الهيات الهی و الهيات بشری» می‌كوشد تا نظريات دانشمندان اسلامی را از علمای قرن‌های اول تا شخصيت‌های شناخته شده‌ قرن چهاردهم، درباره جدايی مكتب وحی از مكتب فلسفه و عرفان را طرح كند. موضوع اين كتاب ديدگاه جنجالی «مكتب تفكيك» است كه بار ديگر توسط «محمدرضا حكيمی» مورد بحث و بررسی قرار می‌گيرد. اين كتاب مشتمل ۱۴۰ مبحث مختلف است. بنيادهای كشفی، عقل‌ستيزی و عقل‌ستيزان، ضرورت بيداری، مسيحيت و تشعشع قرآن كريم، ارزيابی فلسفه، انحطاط در بنيان تربيت بشر، فقه شيعه و عالمانی مطلع و منصف از اهل سنت، شروط خواندن فلسفه، منابع شناخت دين و برتری دلايل قرآنی بر براهين فلسفی از جمله موضوعات اين اثر هستند. در بخشی از متن كتاب آمده‌است: خود فلسفه و فلاسفه، در همه قرون و اعصار در شرق و غرب جهان، عقل‌ستيزان رده اولند كه عقل اصلی را نشناختند و مطرح نكردند و در صدد شناختن برنيامدند و با غروری كه داشتند در جهل مركب ماندند. از منابع مورد استناد در تدوين اين اثر می‌توان مجمع‌البيان، بيان‌الفرقان، نهج‌البلاغه، توحيدالاماميه، اصول كافی، اثبات وجود خدا، عصرالمأمون، احتجاج طبرسی، تحف‌العقول و غزالی‌نامه را نام‌برد. كتاب «الهيات الهی و الهيات بشری» را انتشارات «دليل ما» در ۴۴۴ صفحه برای اولين‌بار در اسفند ۸۶ منتشر و به بازار نشر عرضه كرده ‌است.

مقایسه الهیات ارایه شده از دیدگاه فلاسفه و الهیات مطرح شده در آیات و روایات و نقد دیدگاه‎های فلاسفه در این باره است. کتاب حاضر با دیدگاه مکتب تفکیک به نظریات برخی از دانشمندان مسلمان اعم از فیلسوفان، متکلمان و مفسران، فقها و محدثان در زمینه نقد و فلسفه و مطمئن نبودن نظریات و قواعد فلسفی در تبیین مطالب مربوط به الهیات و مسایل اعتقادی اسلام اشاره نموده است. در همین راستا نگارنده به دیدگاه‎های کندی، فارابی، ابواسحاق، سجستانی، شیخ مفید، ابن‏ سینا، ابوریحان بیرونی، سهروردی، خواجه نصیرالدین طوسی، محقق حلی، علامه حلی، شهید اول و ثانی، ابن خلدون، شیخ بهایی، میرداماد، میرفندرسکی، ملاصدرا، شیخ انصاری و برخی دیگر از اندیشمندان مشهور شیعه در مورد نارسایی استدلال‎ها و قواعد فلسفی در تبیین مسایل مربوط به الهیات پرداخته و برخی از اشتباهات فلاسفه در این زمینه را از منظر ایشان بیان کرده است.

روز دوشنبه، بیست‌ و دوم مرداد ۱۳۹۷ چهارمین نشست از نشست‌های اندیشه‌ورزی مباحثات، در دفتر سایت مباحثات گردید. موضوع این جلسه، معرفی و نقد کتاب «سودای تفکیک» بود و ارائه دهنده‌ی این نشست، نویسنده‌ی کتاب، حجت‌الاسلام والمسلمین سیدحسن اسلامی بود. در ادامه، گزارش از این نشست را می‌خوانید.

رسول جعفریان: ما عقب‌گرد داریم. از جنبش‌های فکری اخیر یکی مکتب تفکیک است که می‌خواهد برای دنیای جدید ایده تازه بدهد.

در این کتاب پس از مروری بر سنت فلسفه‌ستیزی در جهان مسیحیت و اسلام، مهم‌ترین آموزه‌های مکتب تفکیک مطرح و نقد می‌شوند. سپس روش‌شناسی طرفداران این مکتب مورد توجه قرار می‌گیرد و آن‌گاه آراء شخصیت‌های برجستۀ این جریان فکری و چالش‌هایی که آنان با شخصیت‌های برجسته‌ای مانند علامه طباطبایی داشته‌اند کاویده می‌شود. کتاب حاصل جمع‌آوری ۱۳ مقاله نویسنده درباره مکتب تفکیک، نوشته‌شده در سال‌های ۱۳۸۳ تا ۱۳۹۰ و یک گفت‌وگو مربوط به سال ۱۳۹۵ می باشد. مهم‌ترین آموزه‌های مکتب تفکیک عبارت‌اند از: جدایی راه دین از فلسفه و عرفان؛ برتری شناخت دینی؛ استناد این شناخت به قرآن و حدیث؛ اتکا به ظاهر آیات و روایات و سرانجام رد هرگونه تأویل. مکتب تفکیک کارش را با نقادی فلسفه و بی‌اعتبارسازی آن آغاز می‌کند، اما می‌کوشد از طریق آن کسب اعتبار کند. شاید در متون معاصر حمله‌ای تندتر و بی‌رحمانه‌تر از نقدهای طرفداران این مکتب به فلسفۀ اسلامی نتوان یافت، اما در همین متون بزرگان این مکتب «فیلسوف تفکیکی» لقب می‌گیرند. مدعیان تفکیک ما را به نوعی خاص از عقلانیت دعوت می‌کنند که به نظر می‌رسد با عقلانیت رایج تنها اشتراک لفظی دارد. آنان ما را به تعبد و قبول آموزه‌ها و رازهایی فرامی‌خوانند که نه‌تنها برای آنها دلیلی به دست نمی‌دهند، که حتی معتقدند ما توان ادراکشان را نیز نداریم.

گروهی موسوم به مکتب تفکیک اعتقادشان بر آن است که استفاده از ادله فلسفی و عقلی در باورهای دینی و کسب معرفت های وحیانی جایز نبوده، آموزه های فلسفی را دست ساز بشر دانسته، نطاق آن را برای اثبات آموزه های اعتقادی و وحیانی ناکافی می دانند و تفکیک این دو ساحت را واجب می شمارند. برخی از معتقدان این مکتب بر خلاف آراء حکما و فلاسفه مدعی تفکیکی بودن فارابی، ابن سینا، خواجه نصیرالدین طوسی و ملاصدرا در معاد جسمانی می باشند. نویسنده در این کتاب تلاش کرده است ادعا، ادله و شواهد آن ها را مورد ارزیابی قرار داده و مدعای ایشان را با ترازوی نقد و ارائه مستندات، بررسی نماید.

این شماره مجله سمات باعنوان دفتر ویژه به مکتب تفکیک پرداخته و حاوی مطالب زیر است: 1- مکتب تفکیک و تمایزات آن با فلسفه و عرفان - گفتگو با آیت الله سید جعفر سیدان 2- مساله شناخت خداوند - آیت الله میرزا مهدی اصفهانی 3- در بیان جدایی طریق قرآن و اهل بیت علیهم السلام از طریق فلاسفه و عرفا - آیت الله حاج شیخ مجتبی قزوینی 4- ملاحظاتی پیرامون مکتب تفکیک - حسن میلانی