جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در میان ائمّۀ اطهار(علیهم السّلام)، بیشترین زیارات به امیرمؤمنان و سیّد الشّهداء(علیهما السّلام) اختصاص دارد. در این پژوهش که گردآوری اطلاعات آن به روش کتابخانه­ای و تحلیل داده­ها به ­روش تاریخی، تطبیقی و توصیفی است، زیارات امیرالمؤمنین(ع)، منبع­یابی شد و سیر تطوّر تاریخیِ سندی و متنی آنها از کهن­ترین منبع موجود، یعنی الکافی شیخ کلینی تا آثار علامۀ مجلسی شناسایی گردید. نتیجه این شد که در مجموع، سی و دو زیارت برای آن­ حضرت در شانزده کتاب ادعیّه و زیارات وجود دارد که بیشترین آنها در المزار الکبیر ابن ­مشهدی با ذکر چهارده مورد است. زیارت امیرالمؤمنین(ع) در روز غدیر، بیش از سایر زیارات در کتاب‌های ادعیّه و زیارات محدّثان و فقهای برجستۀ شیعه آمده است. این زیارت را ابتدا ابن­قولویه در کامل ­الزیارات با ذکر دو واسطه از امام رضا، از امام کاظم از امام صادق(علیهم السّلام) آورده و پس از وی، شیخ طوسی در مصباح المتهجّد و سپس ابن­مشهدی در المزار الکبیر از جابر بن یزید جعفی از امام باقر(ع) روایت کرده است. از سی و دو زیارت امیرالمؤمنین(ع)، سیزده مورد، با ذکر سند و نوزده مورد، بدون ذکر سند بوده و بیشتر آنها از امام باقر، امام صادق و امام هادی(علیهم السّلام) صادر گردیده­اند.

علما و محدّثان شیعه در دوران غیبت امام عصر (علیه السلام) نقش بسزایی در حفظ و صیانت از معارف اهل بیت (علیهم السلام) و خنثی ساختن تهمت‌ها و شبهات وارد بر شیعیان ایفا کرده‌اند. از این میان تلاش شیخ صدوق در تبیین دیدگاه اعتقادی و کلامی شیعیان در نگارش الإعتقادات با استناد به آیات و روایات ستودنی است. به دلیل جایگاه بلند این کتاب، شیخ مفید آن را مورد بازنگری قرار داده و سعی نموده که در تصحیح اعتقادات الإمامیّة با افزودن استدلال‌ و استنباط‌های عقلی بر استدلال‌های صرفاً نقلی بر غنای این کتاب بیافزاید. از جملۀ اصول عقاید، مسائل مربوط به نبوت و امامت (راهنماشناسی) است که شیخ صدوق در الإعتقادات به آن پرداخته است و دیدگاه‌های شیخ مفید ذیل برخی از مباحث همچون نزول یک‌بارۀ قرآن در شب‌قدر، مقتول یا مسموم شدن پیامبر اکرم و ائمه (علیهم السلام)، سهوالنبی (ص) و ... با او متفاوت است و به صراحت مخالفت خود را با آراء شیخ صدوق بیان می‌دارد و از مواردی که اتفاق نظر دارند می‌توان به عدم تحریف قرآن به زیاده و نقصان، نزول تدریجی قرآن کریم، پذیرفتن فضائل پیامبر و خاندانش، شمار انبیای الهی و افضل بودن ایشان از ملائکه اشاره کرد.

سبک­‌های نگارشی کتاب‌های دانش رجال نزد اهل سنت بسیار متنوع و از جهت کمّی نیز قابل توجه است. دکتر مکّی خلیل حمّود، استاد تمام دانشگاه کوفه که این پژوهش برگردان مقاله «المؤلفات فی علم الرجال الحدیث» اوست بر آن است تا پاسخی به این پرسش ارائه کند که «اهل سنت از ابتدای تألیفات رجالی، بر اساس چه سبک‌هایی، کتاب‌های رجالی خود را تألیف کرده‌اند؟» او پس از یک پژوهش کتابخانه‌ای به این نتیجه رسیده است که هشت سبک نگارشی در تألیفات رجالی وجود دارد که عبارتند از: شناخت‌نامه صحابه، طبقات‌نگاری، جرح و تعدیل، سبک اسامی، کنیه و القاب‌نویسی، مُؤتَلِف و مُختَلِف‌نگارى، وفیات‌نویسی، معجم شیوخ‌نویسی و تاریخ شهرها. همچنین باید گفت اولین سبک نگارشی در کتب رجال، سبک شناخت‌نامه صحابه و مهمترین سبک نیز سبک جرح و تعدیل است. متنوع‌ترین گونه‌های فرعی را می‌توان در سبک‌های طبقات و تاریخ شهرها ملاحظه کرد و تنها سبکی که تا عصر حاضر ادامه یافته، سبک معجم شیوخ‌نویسی است.

علی رغم اینکه به منازعه جمهوری اسلامی ایران و ایالات متحده آمریکا، از جنبه های گوناگون پرداخته ‏شده است، اما شاید مهمترین وجه این منازعه که کمتر مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته، مبانی متفاوت ‏اندیشه شناختی سیاسی حاکم بر ساختار سیاسی دو کشور( اسلام سیاسی در ایران و لیبرالیسم در آمریکا) ‏باشد، به همین دلیل، سوال اصلی در نظر گرفته شده، عبارت است از : ماهیت اندیشه شناختی سیاسی ‏منازعه جمهوری اسلامی ایران و ایالات متحده چیست؟ برای رسیدن به پاسخ، فرضیه اصلی، این است: از ‏سوی ایرانیان: شیطان پنداری و استکبار ورزی، ذهنیت منفی تاریخی ناشی از اقدامات خصمانه و از سوی ‏ایالات متحده امریکا: از دست دادن منافع، متحدان، هویت نظام سیاسی، ماهیت منازعه را تشکیل می دهد‎.‎‏ ‏چارچوب نظری بحث ، بر اساس نظریه توماس اسپریگنز طراحی شده است و روش به کار گرفته شده در ‏تبیین موضوع، تفسیرگرایی است. نتیجه حاصل شده هم این است که: تمایز در مبانی اندیشه شناختی ‏سیاسی، از ایران و آمریکا، دو ساختار سیاسی متفاوت ساخته است، که راه حل عبور از الگوی منازعه، ‏گفتگو بر مبنای افق های شناختی دو کشور است.‏

توسعه نیروی انسانی در هر جامعه‌ای از جمله مولفه‌ها و شاخصه‌های اصلی امنیت اجتماعی آن است و تاثیری نیرومند بر ثبات، رفاه و آرامش همه جانبه هر کشور دارد. قرآن کریم در برابر این مساله که سیاست نظام سلطه با تغییر باورها، امنیتی کردن فضای فرزند‌آوری و شکل‌گیری سبک زندگی همسو با آن، کاهش جمعیت جوامع اسلامی و در نتیجه تضعیف امنیت، اقتصاد و جمعیت نخبگانی آنان را طراحی و برای آن برنامه‌ریزی نموده است، سیاست کاهش منابع انسانی را سبب نابودی حرث و نسل و فزونی جمعیت را سبب امداد الهی، زینت و دل پذیری زندگی، اقتدار و امنیت جامعه اسلامی و مایه ترس و وحشت و بازدارندگی دشمنان می‌‌داند. این مقاله با یاد آوری این نکته مهم که مهندسی اجتماعی هر کشوری بر رشد و تراکم جمعیت و وجود نیروی انسانی فعال و پویا تمرکز دارد و البته نیازمند سیاست-گذاری اصولی و منطقی است، به شکل میدانی و تحلیلی نقش افزایش جمعیت در ثبات و تحکیم امنیت اجتماعی را از نگاه آیات و روایات بررسی نموده و یافته اصلی آن این است که امنیت اجتماعی بدون تمرکز بر سیاست توسعه جمعیت و برنامه اصولی برای آن امکان پذیر نیست.

در پاسخ به این پرسش که نحوه سیاست ورزی آیت الله سیستانی بر چه مبانی فقهی استوار است؟ تحلیل های اندکی وجود دارد و اغلب تحلیل ها نیز بر توصیف رفتار سیاسی او متمرکز شده اند. بررسی منابع فقهی و نظرات او در دوره پساصدام نشان می دهد که او در کشاکش میان اندیشه خویی – که تجنب از سیاست را به همراه دارد- و اندیشه امام خمینی– که مجتهدین را روانه حکومت می کند- راهی جز بازگشت به میرزای نائینی در تنبیه الامه و تنزیه المله ندارد. بازگشت به نائینی نیاز امروز عراق است که به درستی، وی، مبانی آن را – نه در هیات سلطنت- بلکه در نظمی دموکراتیک بازسازی کرده است. آیت الله سیستانی همانند نائینی از قرارداد میان مردم و والی- به شرط اینکه مخالف ثوابت شرعی نباشد- حمایت می کند اما نظریه او را با سه تغییر، آن هم در هیات جمهوریت- که متناسب شرایط تاریخی و سیاسی خاص عراق است- بازسازی می کند.

اختلافات مذهبی در چندین سال اخیر باعث شده تاجهان اسلام ،دچارضعف ها و ناکارآمدی هایی گردد،در این میان متفکران سیاسی مسلمان سعی کرده اند تا با ارائه راه حلی مناسب برای کشورهای مسلمان راهی برای خروج از این بن بست بدهند .سوالی که ذهن را باخود درگیر مینماید، نظام اصلاحی اندیشه میرزاخلیل کمره ای چگونه قابل بررسی است؟مواضع سیاسی ای که کمره ای متاثر از مبانی فکری اسلامی و از نوع اصلاحی در پی سامان بخشی به اوضاع جهان اسلام و ایران از طریق احیای اندیشه سیاسی اسلام و با تاکید بر وحدت اسلامی است .در این مقاله که با روش بحران توماس اسپریگنز سعی در تحلیل و بررسی اندیشه کمره ای نموده ایم.در بررسی تفکر کمره ای در مرحله نخست به بحران های ،جنگ و استعمارگری ورادیکالیسم افراطی پرداخته ایم ،در مرحله دوم به بررسی مشکلات که به دو بخش داخلی و خارجی می باشد ،می پردازیم در قسمت سوم به موضوع رهبری و آثاری که امامت شیعه بجا می گذارد می پردازیم و در آخر با بررسی تمامی این اهداف به ارائه راهکار کلی که از این نتایج به دست آمده پرداخته ایم

شکل‌گیری حکومت اسلامی بر مبنای نظریه ولایت‌فقیه و امکان اصدار حکم حکومتی به منظور رفع معضلات کشور، همچنین تفاوت نوع حکومت جمهوری اسلامی ایران با ساختارهای حکومتی موجود در جهان، ممکن است این سوال و ابهام را ایجاد نماید که حکم حکومتی یک اهرم قدرت نامحدود در اختیار ولی فقیه بوده و فراتر از گستره‌ اختیارات مقامات و روسای‌جمهور سایر کشورهاست؟ مقاله حاضر ضمن تطبیق حکم حکومتی ولی‌فقیه با اختیارات ویژه روسای جمهور ایالات متحده آمریکا و فرانسه، در صدد ترسیم روشنی از تبلور و عینیت حکم حکومتی ولی‌فقیه در مقایسه با ابعاد گسترده اختیارات رؤسای‌جمهور دو کشور به‌ ویژه در مواجهه با معضلات نظام است که حکایت از وجود محدویت های عدیده در اصدار دارد. توضیح و تبییـن فرضیـه‌هـای مذکور بـا اسـتفاده از روش توصیفـی ـ تحلیلـی انجـام پذیرفتـه اسـت و داده‌ها هم غالباًً از منابع و متون دست اول بـا اسـتفاده از شـیوه اسـنادی و کتابخانـه‌ای، مورد بهره بـرداری قـرار گرفته اسـت.

واژه خلیفه در سوره های بقره: 30؛ و ص: 26، استعمال شده است. مقاله تلاش دارد تا با روش تفسیر اجتهادی موضوعی و تحلیل محتوا به واکاوی مسأله خلافت در قرآن و به ویژه آیه سی ام سوره بقره بپردازد و در این مسیر تفاسیر معاصر شیعه را بپژوهد. فرضیه مقاله بر آن است که مفهوم خلافت آیه سی ام سوره بقره به معنای جانشینی نوعیه انسان از خداوند و نه تنها اولیا و یا جانشینی از پیشینیان می باشد همان گونه که اکثر تفاسیر بر این نظرند. جانشینی نوعیه نیز می تواند به نحو مشکک و طیف گون باشد چنان چه تفسیر تسنیم بر این باور است. در میان تفاسیر معاصر دو رویکرد عام استخلاف از پیشینیان و استخلاف از خدا وجود دارد. در رویکرد دوم نیز سه رهیافت جانشینی انسان های کامل، جانشینی نوعیه انسان و جانشینی نوعیه مشککه قابل احصا است. از نظر مقاله رویکرد نخست به همراه رهیافت اول رویکرد دوم بر مشروعیت الهی محض، خلافت نوعیه بر مشروعیت مردمی و الهی مردمی و خلافت نوعیه مشککه انسان از خداوند که برگزیده مقاله است به تقویت نظریه مشروعیت الهی-مردمی و مشارکت سیاسی فعال در عرصه حکومت داری اسلامی می تواند بینجامد.

آزادی اظهار عقیده ،یکی از حقوق شهروندی بر اساس آموزه های اسلامی است و اگرچه با عنوان حقوق شهروندی بیان نشده است اما قرن ها پیش بر صیانت از آزادی های فردی به صورت تحول گرایانه برای همه انسانها تاکید نموده است و با مبانی انسان شناختی محکم از آن دفاع نموده است و این در حالی است که برخی گمان می برند، این حق را کنوانسیون‌های حقوق بشر، برای بشر به ارمغان آورده‌ است؛ بر اساس آموزه های اسلامی و مبانی انسان شناسی به نظر می رسد انسان به گونه ای تعریف شده است که آزادی اظهار عقیده از لوازم ذاتی انسانیت انسان است و انسان بدون آن جز صورتی از انسان ندارد. در این تحقیق که با روش توصیفی و تحلیلی نگارش شده است به این سوال پاسخ می دهد که مبانی انسان شناختی آزادی اظهار عقیده بر اساس آموزه های اسلام کدامند؟ با تحلیل آیات و روایات و با تامل در مبانی انسان شناسی به این نتیجه رسیده است که انتخابگری ذاتی ، کرامت ذاتی و میل به کمال و فضیلت، مبانی حق آزادی اظهار عقیده در اسلام است و این مبانی لزوم حمایت از آزادی اظهار عقیده را برای حکومت ها و شهروندان اثبات می‌کند.