جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

ابن ابی الحدید یکی از بزرگ ترین و مهم ترین شروح نهج البلاغه را نگاشته است. این شرح که حاوی اطلاعات مهم تاریخی است از جمله درباره امام حسین علیه السلام است شایسته بررسی و نقد از زوایای مختلف است. مقاله حاضر پس از مروری کوتاه بر روش تاریخی شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید و ویژگی های آن روایت های تاریخی این کتاب درباره امام حسین علیه السلام را در محورهای زیر مورد بررسی قرار داده و حسب نیاز به بررسی تطبیقی آن با دیگر منابع پرداخته است: رویدادهای پیش از امامت امام حسین علیه السلام، کینه ورزی ها نسبت به خاندان امام حسین علیه السلام، پیش گویی های مربوط به رویداد کربلا، اظهار نظر درباره جایگاه امام حسین علیه السلام و جزئیات رویداد کربلا.

کتاب «السيدة زينب عقيلة بنی هاشم» نوشته عائشة عبدالرحمن است. نویسنده در این کتاب می نویسد: حضرت زینب کبری (س) ـ عقیله بنی هاشم ـ بانوی بزرگواری است که در خانه حضرت فاطمه و امیر مؤمنان علی (ع) رشد یافت و در صحنهٔ عاشورا، با عمل و کلام خود، رشادت های فراوانی از خود بر جای گذاشت و بدین سان در نزد همهٔ حق طلبان و آزادی خواهان، بانوی نمونه ای شناخته شد که مکتب اهل بیت (ع) آن را ارائه کرده است. چگونگی تولد و تربیت، مقام و منزلت و نیز علم و دانش و مجاهدت های او، موضوعاتی است که در اثر حاضر بدان پرداخته شده است. بنت الشاطی علاقه عجیبی به حضرت زینب (علیها السلام) داشته و این شور و اشتیاق را با نوشتن کتاب وزین «السیدة زینب عقیلة بنی هاشم» به اثبات رسانده است. وی خالصانه حضرت زینب (علیهاالسلام) را می ستاید و درباره ایشان می نویسد: هیچ کس منکر آن نیست که زینب (علیهاالسلام) دختر علی بن ابی طالب (علیه السلام)، یکی از پهلوانان فاجعه کربلاست؛ زیرا او یگانه زنی است که همه گرفتاری ها را برای خود خرید و خم به ابرو نیاورد. بنت الشاطی در مقدمه کتاب «السیدة زینب عقیلة بنی هاشم» می گوید: نام این زن در تاریخ ما و تاریخ انسانیت با مصیبتی قرین گردیده و آن مصیبت کربلا می باشد. عایشه بنت شاطی، پس از ذکر مقدمه، فصل اول کتاب را به پدران و نیاکان زینب (علیهاالسلام) اختصاص می دهد و درباره تولّد این زن قهرمان تاریخ می نویسد. بنت الشاطی در فصل دوم کتاب به جریان کربلا می پردازد و نقش زینب در این حرکت حماسی ـ تاریخی را با بیانی شیوا بازگو می کند. وی عصر عاشورا را با زیباترین جملات ترسیم می کند. از دیدگاه بنت الشاطی، صبر و استقامت زینب (علیهاالسلام) باعث ورق خوردن تاریخ اسلام شد. یکی از ابهام های تاریخی درباره مرقد و مضجع شریف حضرت زینب است. برخی معتقدند: قبر شریف آن حضرت در مدینه و برخی دیگر در سوریه و برخی معتقدند که قبر آن وجود شریف در مصر قرار دارد. بنت الشاطی احتمال سوم را برمی گزیند و می نویسد: سرزمین پاک مصر برای زینب بستری نرم در اتاق خودش در خانه مسلمه فراهم کرد؛ همان جایی که زینب هنگام آمدن وارد شده بود و همان جایی که خودش خواسته بود که آخرین خوابگاهش باشد. قبرش زیارتگاهی شد که مسلمانان تا به امروز از هر شهر و دیاری به زیارتش می آیند.

هدف مقاله حاضر نشان دادن میزان علاقه مولانا به برخی عنصرهای مذهب تشیع است. اگر چه به رغم ادعای برخی از مسلمانان شیعی مذهب نمی توان او را شیعی دانست.نشانه هایی که از غزلیات شمس و دیگر آثار او یافته ایم، حکایت از آن دارد که این شاعر عارف به علی (ع) نه به مثابه خلیفه چهارم مسلمین؛ بلکه بسی فراتر از این به دلیل فضل و ویژگی های اخلاقی این انسان کامل، عشق می ورزد و به همین دلیل به آن چه با وی در پیوند است، گاه به صورت حقیقت و گاه به شکل نمادین اشاره می کند. از این گذشته، مولانا به امام حسین (ع) و کربلا و شهادت، هم در برخی از غزلیات خویش توجه نشان داده است.نکته دیگری که در این مقاله بدان پرداخته شده، نوع تاثیرپذیری مولانا از این مقوله های آیینی است. زیرا در بسیاری از اشارت های او می توان دریافت که او نه آگاهانه و با دریافت تاریخی، بلکه غالبا به گونه یی نا آگاهانه و بارویکردی اسطوره یی به این مسایل نگاه می کند.

درباره‌ی هیچ موضوع تاریخی ، به اندازه حرکت امام حسین (ع) از مدینه تا کربلا اختلاف نظریه و تنوع فکری در میان پژوهندگان موجود نیست. عده‌ای می‌گویند؛ آن حضرت اساسا قیام نکرد ، عده‌ای دیگر می-گویند؛ که امام (ع) قیام استشهادی کرد. عده‌ای برآنند که امام (ع) بنا به دستوری خاص قیام کرد، عده‌ای دیگر می‌گویند؛ آن حضرت برای تشکیل حکومتبه پا خاست . برخی می‌گویند؛ آن حضرت قصد شهادت کرد تا به درجات معنوی نایل شود. برخی می‌گویند؛ امام (ع) برای شفاعت از گناهکاران، خود را فدا کرد تا آنها را به درجات معنوی برساند . با اندکی دقت درحرکت امام حسین (ع) ، این همه تفاوت فکری و نظری در میان گویندگان پدید نمی‌آمد اگر امامت امام حسین (ع) مورد تحریف تاریخی قرار نمی‌گرفت و مظلومیت حسین (ع) را خدشه دار نمی‌کرد.

این پایان نامه با عنوان «بررسی عوامل و پیامدهای خروج امام حسین (ع) از مدینه تا شب عاشورا» در پنج فصل تدوین یافته است. دست یابی به عوامل و پیامدهای حرکت امام حسین از مدینه تا شب عاشورا، اثبات عقلانیت و سیاست الهی در حرکت ایشان از جمله اهداف نگارش این پایان نامه می باشد.روش تحقیق در این رساله به صورت آمیزه ای و تلفیقی بوده و اسناد کتبی، سامانه های رایانه ای و نرم افزارهای علمی، دست مای? گردآوری اطلاعات و داده ها قرار گرفته اند. همچنین روش داده پردازی به صورت توصیفی، تحلیلی می باشد.فصل اول این پایان نامه به بیان کلیات تحقیق پرداخته است. در بخش دوم همین فصل با تکیه بر اسناد تاریخی از اهمیت امامت و احادیثی در تأیید امامت امام حسین آمده، و همین طور در ارتباط با شرایط خاص سیاسی امام حسن و مقتضیات زمان ایشان در مقابله با معاویه، صحبت به میان می آید. اوضاع سیاسی کوفه در سال 60 روز شمار حرکت امام حسین از مدینه به مکه و همچنین عاقبت مسلم و حامیان او پرداخته است. در فصل سوم ورود کاروان امام حسین به کربلا و جزئیات اتفاقات و گفتارهای امام حسین تا شب عاشورا مورد بررسی و مداقه قرار گرفته است. فصل چهارم روز تاریخ ساز عاشورا و نحو? شهادت امام بزرگوار به همراه یاران وفادارش را بیان می کند و در نهایت فصل پنجم به اتفاقات بعد از عاشورا، ورود کاروان اسیران به شام و از آنجا به مدینه را مورد مطالعه قرار داده است.در بخش دیگر این فصل از تحریفات صورت گرفته از قیام عاشورا و مسولیت مردم و علما در قبال آن صحبت به میان آمده و در نهایت نتیجه گرفته شده است که افشای چهر? واقعی حکومت اموی، احیای ارزش های دینی، الگوسازی برای آزادی، جداسازی اسلام اصیل از اسلام اموی، تحکیم و ثبیت اصل امامت، احیای قران و معارف، پیامدهای این حرکت عظیم تاریخ ساز بوده است.کلید واژگان: عاشورا، امام حسین، قیام، شهادت، کربلا

جریان خزنده نفاق و تخریب در درون صحابه پیامبر(ص) زمینه ساز بازگشت فرهنگ جاهلی گردید.پس از فوت پیامبر(ص) ابوبکر به خلافت رسید و با فوت ایشان عمر بن خطاب خلیفه شد که در زمان وی معاویه بن ابی سفیان به امیری شام منصوب گردید. پس از فوت عمر و تا پایان خلافت عثمان روز به روز بر انحرافات دین افزوده شد. با شهادت علی(ع) معاویه بن ابی سفیان خلیفه مسلمین شد، وی با توجه به عداوت و کینه ای که از خاندان پیامبر(ص) داشت از هیچ اقدامی در جهت بازگرداندن ارزش های جاهلی به جای ارزش های الهی کوتاهی نکرد و در نهایت هم با انتصاب فرزندش یزید به خلیفگی مسلمین مهلک ترین ضربه را به پیکره اسلام زد و دیگر چیزی از دین که همان قرآن و سنت بود باقی نماند، و عاشورا پیامد طبیعی این سلسله اتفاقات حساب شده بود. دراین پایان نامه ابتدا کلیات طرح و سوالات و فرضیات این تحقیق مورد اشاره قرار گرفته، و بعد از آن پیشینه تحقیق بیان گردیده و برخی از منابع مهم که در تحقیق از آنها بهره گیری شده معرفی گردیده است. در فصل دوم به اوضاع سیاسی اجتماعی حجاز از بعثت تا رحلت پیامبر(ص) پرداخته شده و در فصل سوم شرایط سیاسی اجتماعی حجاز در عصر خلفاء مورد بحث قرار گرفته است. در فصل چهارم خاندانهای هاشمی و اموی از پیدایش تا کربلا بررسی شده و در آخر هم چگونگی وقوع قیام کربلا واکاوی شده، و در انتها نتیجه گیری شده که امویان از طریق حکومت بعنوان ساز و کار اجتماعی، و سپردن امور امت به دست نیروهای ضد ارزشی و با بهره گیری از خط مشی سقیفه در لباس اجتهاد و بدعت و ایجاد تغییرات ارزشی و حاکم کردن ارزشهای جاهلی به جای ارزش های الهی حادثه عاشورا را خلق کردند.

موضوع این نوشتار، ارزش ، آثار و آداب تربتسید الشهداء علیه السلام از دیدگاه احادیث می باشد. تربت همواره نزد شیعیان محترم و مقدس بوده است وبا توجه به احادیث، فضیلت و آثار و برکاتى که براى تربت حسینى هست ، براى هیچ تربت و قطعه اى از قطعات زمین نیست ، که خداوند به واسطه قدردانى از کسی که تمام هستى خود را در راه دین فدا کرده، در آن خاک قرار داده است که هدف این نوشتار ، جمع آوری و تقسیم بندی این احادیث از کتب و منابع معتبر حدیثی به روش کتابخانه ای، تحلیلی است.