جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
...جستجوی هوشمند
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 339
بحثی تطبیقی درباره علیت
نوع منبع :
رساله تحصیلی , کتابخانه عمومی , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
صدرالمتالهین گوید:این مساله‌ای مهم است که مهمتر از آن وجود ندارد زیرا مساله علیت اساس پایه تمامی علوم است و علم توحید و خداشناسی و معاد و پیامبرشناسی و امامت و روانشناسی و دیگر علوم قبل و بعد از آن، علم تهذیب اخلاق و علوم سیاسی و دیگر مبتنی بر این اساس است و با انکار این اصل و ممکن دانستن اراده جزاف -چنانکه اکثر اهل سنت بدان معتقدند-تمامی پایه‌های علم و یقین منهدم می‌شود. علامه شوانی در توضیح گفتار فوق چنین می‌گوید: اگر علیت از بین برود طبیب علت بیماری مریض را نمی‌داند راه درمان او را تشخیص نخواهد داد و پزشکی بکلی از بین می‌رود و همچنین کشاورز نخواهد دانست که آبیاری و تابش خورشید علت رویش گیاهان است و امر کشاورزی باطل و بیهوده می‌گردد و دیگر نمی‌تواند که چه باید بکند و همچنین صنعتگران نمی‌دانند که آیا ذوب شدن فلزات بر اثر حرارت است یا علت دیگری دارد و خواه و ناخواه امور صنعت از بین می‌رود و همچنین علم دین زیرا هیچکس نمی‌داند که نماز و زکات و دیگر دستورات دینی اسباب و عوامل سعادت اخروی می‌باشند و نمی‌داند که علت ارسال پیامبران و تعیین امامان و دیگر مسائل اعتقادی لطف پروردگار است ... بنابراین لازم است که برای هر رویداد مادی علت و عاملی باشد، همانطور که در هر جا آتش‌سوزی ببینیم بدون شک و تردید حکم می‌کنیم که آتش و یا اصطکاکی و یا عاملی وجود داشته است و همچنین می‌دانیم که زاد و ولد کردن، به جز از راه انتقال نطفه مرد به رحم زن و سیر تکاملی آن تا وقتی که به صورت جنینی درآید ممکن نیست می‌بایست زوج و زوجه جوان دارای اعتدال مزاج باشند. آری نظام علیت و معلولیت ، سببیت و مسببیت قانونی فراگیر در تمامی ممکنات است که ما در این مجال بدان پرداخته‌ایم.
مشخصات اثر
وجود رابط در فلسفه اسلامی
نویسنده:
رحمت‌الله باهنر
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
این رساله کوششی است در جهت بازشناسی وجود رابط که در فلسفه اسلامی به عنوان اصطلاح دقیق و در حکمت متعالیه به عنوان یک اصل مهم مطرح میباشد. اگر چه ایده وجود رابط در اندیشه حکمای مسلمان پیش از حکمت متعالیه همانند فارابی، ابن سینا، ابن رشد، خواجه نصیر، میرداماد و ابن عربی بازتابهایی پیدا کرده است، اما بدون تردید اولین بار این ملاصدرا بود که آن را به طرزی شایسته مورد تحلیل قرارداده و به زوایا، نتایج و کابردهای این بحث در فلسفه اسلامی توجه نمود. وجود رابط را در دو حوزه میتوان اثبات و تبیین کرد: 1- قلمرو قضایا و مفاهیم ذهنی، 2- جهان عین و خارج، در حوزه اول، وجود رابطه نقش پیوند دهنده دو مفهوم مستقل و نامرتبط موضوع و محمول را ایفا میکند، در این حیطه باید مباحث و اصطلاحات مرتبط با آن همانند: ماهیت قضایا و اقسام آن، قضایای ثناثیه، هلیات بسیط و مرکب، معنای اسمی و حرفی و .... تبیین شود. در حوزه دوم، وجود رابط در قبال وجود مستقل یا محمولی، به عنوان گونه های از وجود که هستی اش عین ربط و تعلق به وجودی مستقل و نفسی است مورد تحلیل قرار میگیرد. در این حوزه نیز به مباحثی همانند: اقساموجود، جایگاه و روابط آنها، اصالت وجود، اصل علیت و کیفیت ارتباط معلول با علت، امکان فقری و اضافه اشراقیه پرداخته میشود. وجود رابط به عنوان مفهومی پیوند دهنده نقش بسیار مهمی در فرایند تفکر بازی میکند. از طرف دیگر وجود رابط به معنای وجودی که هستی اش عین ربط و تقوم به غیر است علاوه بر آن که تصویری دقیق و عمیق از ساختار جهان هستی اش غین ربط و تقوم به غیر است.
مشخصات اثر
روش‌شناسی نظریه‌پردازی در تربیت اسلامی بر اساس حکمت متعالیه
نویسنده:
علی لطیفی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
پژوهش حاضر به هدف ارائه‌ی چارچوب روش‌شناختیِ نظریه‌پردازی در دانش تربیت اسلامی با تکیه بر مبانی فلسفی حکمت متعالیه، سامان یافته است. پس از بیان کلیات پژوهش در فصل نخست، در فصل دوم مهم‌ترین دیدگاه‌ها درباره‌ نظریه‌ تربیتی و روش‌شناسی آن در رویکردهای غربی، و همچنین مهم‌ترین دیدگاه‌های اندیشمندان مسلمان درباره‌ روش‌شناسی نظریه و دانش تربیت اسلامی مرور و مهم‌ترین مؤلفه‌ها و ویژگی‌های روش‌شناسی هر یک تحلیل شده است. سپس در فصل سوم و چهارم -که به یافته‌ها اختصاص دارد- ابتدا مهم‌ترین مبانی فلسفی حکمت متعالیه که می‌توانند در طراحی چارچوب روش‌شناختی نظریه‌پردازی در تربیت اسلامی سهیم و مؤثر باشند، ارائه گشته است. سپس در فصل چهارم، چیستی نظریه / دانش تربیت اسلامی و روش‌شناسی آن، در ضمن محورهایی همچون چیستیِ علم تربیتی اسلامی و مبادی و مراتب، منابع، هدف و روش پژوهش و نظریه‌پردازی در آن و معنای مقصود از اسلامی بودن این دانش به تصویر کشیده شده است. در این بخش، با اشاره به این‌که در نزد حکیمان متعالیه، علم اخلاق عهده‌دار بررسی تربیت بوده و علم تربیتی به شمار می‌آید، به بازسازی نظریه / علم تربیت اسلامی به عنوان شناختی عملی که میراث‌دار علم اخلاق، برخوردار از مبادی فلسفی و طبیعی، دارای سطوح و مراتب متعدّد (از جمله دو سطح حقیقی و اعتباری) و دارای ظرفیّت ارتقا به ساحت عرفان عملی است، پرداخته شده است و دیگر مؤلّفه‌ها از قبیل منابع، هدف و روش این علم و ملاک اسلامی دانستن آن بر اساس مطالب ذکر شده در بخش مبانی تحلیل شده اند.
مشخصات اثر
بررسی علیت یا فاعلیت خداوند در هستی از منظر آیات و روایات
نویسنده:
مهدی نصرتیان اهور
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
علت عبارت است از آنچه که وجودش، سبب پیدایش و نبودش، موجب نیستی چیزی می‌گردد. فاعل به معنای تأثیرگذار در شی دیگر است. هر یک از این دو واژه، دارای تقسیمات مختلفی هستند. در این پایان نامه به دو نظریه اشاره می‌شود: نظریه علیت و نظریه فاعلیت. نظریه علیت، علم الهی را سبب تام در تحقق موجودات می‌داند. مطابق این نظریه قدرت، اراده و مشیت الهی تابع علم و از جمله صفات ذاتی خواهند شد. علم پیشین الهی در این مکتب، با اختلافاتی رو به روست؛ به طوری که مکتب مشاء، علم حصولی پیشین خداوند را سبب تحقق عالم هستی می‌داند؛ در حالی که مکتب اشراق، وجود چنین علمی را انکار کرده، علم اجمالی خداوند به ذات فعّالش را سبب این امر معرفی می‌کند. مکتب حکمت متعالیه نیز رأی هر دو گروه را اشتباه دانسته، وجود مرتبه موجودات به وحدت جمعی و علم خداوند به آن را سبب تحقق اشیاء قلمداد می‌کند. اختلاف در تلقی از علم خداوند به دیدگاه آنها از فاعلیت خداوند نیز سرایت نمود؛ به نحوی که مشائیون، خداوند را فاعل بالعنایه، اشراقیون وی را فاعل بالرضا و پیروان مکتب حکمت متعالیه او را فاعل بالتجلی شمرده اند. نظریه علیت لوازم و آثاری همچون: نظام احسن بودن این جهان، وجود رابطه سنخیت میان تمام علت ها و معلول ها، فراگیر بودن تلقی صدور معلول از علت، پذیرش قاعده الواحد و وجود داشتن رابطه ضرورت علّی میان تمام علت ها و معلول ها را در پی دارد. این لوازم ذکر شده با اشکالات عدیده ایرو به رو هستند، به همین جهت نمی‌توان به نظریه مذکور پایبند گشت.نظریه فاعلیت نیز علاوه بر علم، بر دخیل بودن اموری همچون: مشیت و اراده الهی پافشاری می‌کند. مطابق این نظریه، اراده و مشیت از جمله صفات فعل هستند. انکار قاعده الواحد، عمومیت نداشتن تلقی صدور معلول از علت و کلیت نداشتن رابطه سنخیت میان علت و معلول از جمله لوازم نظریه فاعلیت است. مهمترین اشکال رو به روی این نظریه، راه یابی امکان به ذات خداوند است که می‌توان به آن پاسخ گفت.بهترین نظریه ای که بتواند چگونگی رابطه خداوند و موجودات دیگر را توجیه کند، همین نظریه فاعلیت است؛ زیرا با آیات و روایات هماهنگی و تناسب بیشتری دارد.
مشخصات اثر
رابطه خداوندباجهان ازدیدگاه اشاعره ومعتزله (باتاکیدبرآرای فخررازی وقاضی عبدالجبارمعتزلی)
نویسنده:
سمیه رجایی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
در این رساله کوشش شده است تا با توجه به دریچه‌های ورودی بهبحث رابطه خداوند با جهان (علیت، توحید افعالی، آفرینش، مشیّت و تقدیر الهی) از دیدگاه اشاعره، خاصهفخررازی و نیز دیدگاه معتزله، خاصه قاضی عبدالجبار در این خصوص مورد کاوش و تدقیق قرار گیرد. اشاعره ، برای حفظ تعظیم و عمومیت قدرت خداوند، قاعده لا موثر فی الوجود الاالله را چنان وسیع و فراگیر تفسیر کردند، که دیگر جایی برای انسان و خواص اشیاء در طبیعت باقی نماند. و خداوند را تنها فاعل مستقل جهان می‌دانند که جهان با همه گستردگی و عظمتش، متبلور حاکمیت یک اراده واحد است. و برای این‌که انسان مسلوب الاختیار نشود، کسب را مطرح می-کنند. هم‌چنین آن‌ها برای نیازمند نبودن خداوند، معتقدند که خداوند در افعالش غرض و هدفی ندارد. در حالی که معتزله به واسطه تنزیه خداوند و حفظ عدالت وی، عالم را جدا از آفریدگار می‌دانستند، و معتقد بودند که خدا پس از آفرینش جهان، در کنار نشسته و نظاره‌‌گر وقایع و حوادث عالم است. آن‌ها برای عبث نبودن تعالیم انبیا و ثواب و عقاب و تنزیه خداوند از افعال ناقص انسان، به تفویض قائل بودند. و رابطه خدا و عالم و انسان را بسیار تنگ و محدود ساختند. آن‌ها بر خلاف اشاعره معتقد بودند که خداوند در افعال خویش دارای غرض و هدف می‌باشد، و این غرض را به انسان برمی‌گردانند.
مشخصات اثر
رویکرد طبیعت گرایانه و معرفت شناسانة هیوم در خصوص رابطة علیت
نویسنده:
سید مهدی بیابانکی
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
چکیده :
دیدگاه فلسفی هیوم در باب علیت را می توان با چهار نگرشِ متمایز از هم تحلیل و بررسی کرد: طبیعت گرایانه، شناخت شناسانه، معناشناختی، و هستی شناختی. نگرش طبیعت گرایانه به بررسی مبدأ یا منبع چیزهایی که ذهن را اشغال کرده اند و فرایند های مربوط به آن می پردازد. این نگرش با این پرسش ها متمایز می شود: فرایند ذهنی ای که با آن معلول ها را از علت ها استنباط می کنیم چیست؟ منشأ تصور رابطة ضروری چیست؟ نگرش شناخت شناسانه به پرسش از چیزهایی که با قاطعیت می توانند شناخته شوند و این که ادعاهای علّی و ادعاها در خصوص آینده چگونه توجیه می شوند می پردازد. نگرش معناشناختی به این مسئله می پردازد که وقتی می گوییم یک چیز علت چیز دیگر است چه منظوری داریم؟ طبیعت و سرشت علیت نیز در نگرش هستی شناختی مورد توجه قرار می گیرد، یعنی چیستی علیت در جهان، مستقل از باورهای ما.دغدغة اصلی هیوم در درجة نخست، طبیعت گرایانه و سپس شناخت شناسانه است؛ در حالی که اختلاف نظر مفسران در خصوص نظریة علّی هیوم عمدتاً به حوزه های معناشناختی علت، و هستی شناسی علیت مربوط می شود. بر این اساس هیوم در پی آن است که با شناخت ساختار و عملکرد ذهن انسان و ارائة تحلیلی مبتنی بر طبیعت آدمی، علیت را توجیه کند. عناصری که او از آن ها بهره می گیرد عبارت اند از: تداعی، عادت، و باور که همگی از خصایص ذهن آدمی و وابسته به طبیعت بشری اند. هدف این مقاله معرفی و نقد رویکرد طبیعت گرایانه به مسئلة علیت است.
مشخصات اثر
تقلیل ایدتیک، خاستگاه جدایی هایدگر از هوسرل
نویسنده:
حسن فتح زاده
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
چکیده :
پدیده شناسی با تقلیل تاریخ و فعلیت اشیاء، به پدیده های محض دست می یابد، و بدین ترتیب سرزمین ویژه ی خود را خود می سازد. اما با تقلیل پدیده شناختی «جهان» را از کف می دهیم و باید در ادامه، با آغاز از ایدوس ها و از طریق تقویم پدیده شناختی، صاحب جهان شویم. آن گونه که نشان خواهیم داد پیامدهای تقلیل ایدتیک سهمگین تر از آن است که بتوان جبران اش کرد. موازی با تقلیل جهان، اگوی استعلایی نیز به اگوی مطلق (ایدوس اگو) تقلیل می یابد و بدین ترتیب سررشته ی تقویم جهان را از دست می دهیم. هایدگر خیلی زود متوجه این معضل بزرگ در پدیده شناسی هوسرل شد و با اولیه دانستن جهانمندی به درک متفاوتی از جهان و سوژه (دازاین) دست یافت. در این مقاله ضمن تحلیل علیت و نسبت آن با جهان و اگوی استعلایی، این معضل پدیده شناسی و راه عزیمت از آن به سوی فلسفه ی اگزیستانسیالیستی هایدگر را نشان خواهیم داد. در واقع جدایی این دو از همان نقطه ی آغاز، تقلیل ایدتیک، شروع شده بود.
مشخصات اثر
جایگاه علیت سینوی: بررسی تاریخی
نویسنده:
مریم سالم
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه امام صادق (ع) پردیس خواهران ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ابن سینا: ابوعلی سینا
چکیده :
علیت که در فلسفه مشا، از ارسطو تا ابن سینا، نقش سرنوشت­ ساز و محوری به خود اختصاص داده بود و نه تنها وجود اشیا خارجی، بلکه هرگونه تبیین و توضیح اشیا بدون در نظر گرفتن اصل علیت و رابطه علی غیرممکن بود، در مکاتب مختلف فکری و فلسفی جهان اسلام و دنیای غرب سرنوشت متفاوتی یافت و گاه اثبات شد و بال و پر گرفت و در حد یک اصل فلسفی در نظام های فلسفی پذیرفته شد و گاه تا مرز انکار پیش رفت. ارسطو نخستین بار با نگاهی فلسفی به تحلیل علیت در قالب علل اربعه پرداخت و ابن سینا این نظریه را بر اساس تمایز وجود و ماهیت تبیین کرد. در حالی که فلاسفه مسلمان و فلاسفه عقل گرای غربی با اصل این نظریه مخالفتی نکردند، اما متکلمان مسلمان و مسیحی و برخی فلاسفه مسلمان و نیز تجربه گرایان و تحصلی مذهبان به گونه ای دیگر به اصل علیت و توابع آن نگریستند، گاه این اصل را رد کردند و گاه با قبول آن توابعش را نپذیرفتند و یا آن را در حد یک قانون ریاضی که در خارج واقعیتی ندارد، تنزل دادند.
صفحات :
از صفحه 55 تا 76
مشخصات اثر
جایگاه هستی شناختی فیض منبسط در حکمت متعالیه
نویسنده:
سید مرتضی حسینی شاهرودی,فاطمه استثنایی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه پیام نور,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین
چکیده :
در نظر نهایی حکمت متعالیه ذات خدای متعال حقیقت لابشرط مقسمی و وجود و موجود منحصر در همان مصداق است. در این نگاه، علیت به معنای تجلی و تطور یک حقیقت در ذات خویش است و ثمره آن، ظهور تفصیلی کمالات بی نهایت مبدأ است و کثرات جز جلوات و شئونات ذات حق نیستند. ملاصدرا برای ربط میان کثرت و وحدت، بحث فیض منبسط را مطرح می کند. از نظر وی ظهور کثرت از وحدت به گونه ظهور یک وجه واحد از حق تعالی است که وحدتش عین کثرت و کثرتش عین وحدت است و کثرات تشکیکی در واقع مراتب و تعینات آن فیض واحدند که با ویژگی هایی چون اطلاق، وحدت، بساطت و سریان موید تحقق کثرات است. جایگاه این فیض در حکمت متعالیه، هماهنگ با دیدگاه عرفای متقدم در باب فیض منبسط است. به عقیده وی تمام مراتبی که به عنوان تجلی حق مطرح است، اعم از تعین اول (احدیت) و ثانی، در حیطه فراگیری نفس رحمانی قرار می گیرند. به عبارت دیگر، فیض منبسط ظهور واحدی است به صورت مندمج در تعین اول تحقق دارد و پس از آن، این ظهور مندمج مراتب دیگر نظام هستی تا عالم ماده را به اقتضائات هر مرحله شکل می دهد و در هر مرحله به حسب همان مرتبه ظهور می یابد.
صفحات :
از صفحه 69 تا 83
مشخصات اثر
شفاعت در کتاب و سنت
نویسنده:
محمدجواد فربود
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
در این تحقیق که تحت عنوان شفاعت در قرآن و سنت انجام گرفته است اهداف زیر دنبال گردیده است. در فصول ابتدایی با تتبع در کتب لغت و کتب دیگر، معانی شفاعت در حیطه لغوی و اصطلاحی و عرفی را بدست آورده و منعکس نموده‌ایم. بطور خلاصه می‌توان گفت شفاعت، وساطت فردی آبرومند در نزد صاحب مقامی برای بخشیده شدن گناهکار است. سپس به بررسی انواع شفاعت پرداخته‌ایم که نوعی از آن شفاعت در نظام آفرینش می‌باشد و این همان نظام اسباب و مسببات است. نوعی دیگر از شفاعت به معنی پیشوائی است که هر کس دنباله رو شخصی باشد مانند شفیع اوست. نوعی دیگر از شفاعت که گواهی بر اعمال است در قیامت بروز می‌کند این همان شفاعت مغفرت است که نوع چهارم شفاعت بوده که در فصلی دیگر تحقیق ثبت گردیده است. اهداف دیگری که در تحقیق دنبال شده بررسی و انعکاس نقطه نظرات دانشمندان شیعه و سنی است که با رجوع به کتب آنها جمع‌آوری و در فصل جداگانه‌ای ارائه شده است. آراء و نظرات مخالفین و دلائل آنها همراه با نقد و رد آنها در تحقیق مورد بررسی واقع گردیده. سپس به کمک آیات و روایات، شفاعت‌کنندگان و شفاعت‌شوندگان را برشمرده‌ایم و در نهایت با ارائه اشکالات و شبهات موجود در شفاعت به رد و ابطال آنها پرداخته و اشعاری که از عرب و عجم بعنوان سند صحت در طول تاریخ سروده شده است اشاره‌ای کرده و نمونه‌هائی از آنها را آورده‌ایم.
مشخصات اثر
  • تعداد رکورد ها : 339