جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

نوشتن در مورد انسانی مانند امیرالمؤمنین (ع) که ابعاد شخصیتی او فراتر از شعاع اندیشه و ادراک می باشد کاری بس دشوار است چراکه او انسانی نامتنتائی است و احاطه بر کمالات و فضائل او غیر ممکن. نه زبان را توانِ بیان اوصاف حمیده اش و نه قلم را یارای ترسیم مناقب پسندیده اش باشد. لذا پیامبر (ص) در مورد وی فرمود: «اگر درختان قلم و دریاها مرکب و جنّیان حساب گر و انسان ها نویسنده شوند، فضائل علی بن ابیطالب (ع) را توان احصاء و شمارش ندارد.» کتاب قصیه کوفه به گوشه ای از تاریخ زندگی آن حضرت از هجرت به کوفه تا شهادت پرداخته است. در اين نوشتار ابتدا به معرفی اجمالی مؤلف کتاب یعنی"حجت الاسلام نظری منفرد" و در ادامه نیز به معرفی اجمالی کتاب "قصه کوفه" می پردازیم.

کتاب "امام رضا مظهر رأفت خدا" حاصل اندیشه تحقیق عالمانه "حضرت آیت الله ضیاء آبادی" است که در مواقع مختلف در قالب سخنرانی ایراد شده و پس از پیاده شدن و تدوین مطالب، به شکل کتاب حاضر آماده و چاپ شده است. در این نوشتار به معرفی اجمالی کتاب "امام رضا مظهر رأفت خدا" و معرفی مؤلف گرانقدر آن "حضرت آیت الله ضیاء آبادی" می پردازیم.

این پایان نامه از یک مقدمه و دو بخش تشکیل شده است. در مقدمه مختصری در شرح حال مؤلف آمده و دربخش اول متن رساله ترجمه شده و در بخش دوم موضوعاتی چند درباره آیه تطهیر مورد تحقیق قرارگرفته است. مطالب این رساله در زمینه اقوال مختلف مربوط به مراد از اهل بیت در آیه تطهیر و نیز دلالت آن آیه بر عصمت اهل بیت است.

فلسفه به عنوان راه حیات در قرن 6 ق.م به وسیلة یونانیان کشف شد و سپس به مدد ایشان تکامل یافت و به تفسیرهای بسیار متوازن و هماهنگی دربارة انسان و جهان دست یافت. مسلمین چنانکه بحث در مبدأ وجود و تحقیق در احوال اعیان موجودات را با توجه به آثار عقلانی یونانی شروع کردند. نام این علم و این مبحث یعنی فلسفه را هم از یونانیان گرفتند، لیکن در عین حال آن را به نام حکمت خوانده اند، با این تفاوت که حکمت معنی عام تری از فلسفه دارد و مفهوم علم را به نحو اعم نیز شامل است. فیلسوف در تمدن اسلامی، کسی را می گفتند که با حکمت یونانی، خاصه منطبقیّات و طبیعیّات و الهیات و خلقیات سرو کار و مخصوصاً با روش ارسطو و آثار او آشنایی داشته باشد. اگر از دور به فلسفه بنگریم. می بینیم که فلسفه همة روش های شناخت جهان و دریافت مقام انسان را در برمی گیرد. انتقال فلسفة یونانی به مسلمین در قرن نهم، اولین مورد اشاعة فلسفة یونانی در خارج از یونان نبود ولی با موارد پیشین فرق داشت. زیرا در قرن پس از یوستی نیانوس همراه با ظهور اسلام، فلسفة یونانی برای مقابله با انتقادات و حملات مسیحیان و مانویان ناگزیر از تغییراتی شده بود. توجه به نفوذ فلسفه یونانی در دنیای یهود و مسیحیان و مانویان ناگزیر از تغییراتی شده بود. توجه به نفوذ فلسفة یونانی در دنیای یهود و مسیحیان به چگونگی انتقال آن به مسلمین کمک می کند. مسلمین عرب زبان عده ای از آثار یونانی یا سریانی را که در مدارس یونان تدریس می شدند مطالعه و ترجمه کردند. از این رو، تعدادی از متون یونانی که در اعصار عظمت بیزانس مطلوب نیفتادند، صرفاً به وسیلة مسلمین حفظ شدند، اما آثاری که مورد اعتنای مدارس نو افلاطونی نبودند و رواج نگرفتند در ترجمه های عربی نیز راه نیافتند. نویسندگان یونانی که اعراب می شناختند، ارسطو و مفسران او بودند ما با ترجمه های مسلمین از این آثار به خوبی آشناییم و باید تصدیق کنیم که آنها استدلالات یونانیان را به درستی دریافته اند و سطح تفکر آنها با سطح تفکر حوزه های اخیر فلسفی یونان برابر بوده است.

این رساله که شامل ترجمه و تحقیق بخشی از کتاب «قواعد الحدیث» به قلم محی الدین الموسوی الغریفی است دارای سه فصل و یک مقدمه است. مقدمه در مورد حدیث، جایگاه و نحوه استفاده از حدیث و اقسام آن، مصادر تشریع احکام اسلام و اختلافات فقها در حجیّت اخبار است. فصل اول به نام تقسیم حدیث، قدیم و جدید بودن حدیث، دلایل پذیرش تقسیم حدیث و عدم پذیرش آن نزد اخباریون و دیگران، انواع حدیث و چگونگی اثبات عدالت راوی را مورد بررسی قرار می دهد. فصل دوم با نام احادیث اصحاب اجماع، چگونگی احوال این افراد، تعریف اصحاب اجماع، دلایل حجیت این اجماع را مورد نقد قرار داده و در پایان به این نتیجه رسیده است که این افراد، نه تنها ممکن است موثّق نباشند، بلکه ممکن است از افراد ضعیف قلمداد شوند لذا با استناد به گفته شیخ کشّی نمی توان تمام احادیث ایشان را پذیرفت و بدان عمل کرد. فصل سوم به بررسی زندگی و مذهب «علی بن ابی حمزه» یکی از افراد صاحب اجماع می پردازد و واقفی بودن او و دلایل ضعف او را مورد بررسی دقیق قرار می دهد و نهایتاً به این نتیجه می رسد که احادیثی که بطائنی قبل از واقفی شدنش نقل کرده صحیح و بعد از گرایش به وقف ناصحیح هستند.

مطالعه و بررسی اندیشه ها و آرای صاحب نظران غیرمسلمان درباره قرآن کریم، از راه ترجمه و نقد آثار آنان برای آگاهی اذهان قرآن پژوهان مسلمان از نوع نگرش مستشرقان به قرآن، امری مغتنم و مفید است. این رساله نیز در همین جهت سامان یافته و به ترجمه و نقد مدخل « Qurân » از دائرة المعارف دین همت گمارده است. این مدخل، دو مقاله را دربردارد: 1. متن قرآن و تاریخ آن به قلم پرفسور چارلز جوزف آدامز; 2. نقش قرآن در دینداری اسلامی، نوشته پرفسور محمود محمّد ایّوب که مقاله اوّل، ترجمه و نقد، و مقاله دوم فقط ترجمه شده است. مترجم، روش خود را ترجمه مفهومیِ مطابق معرّفی کرده و کوشیده است تا ساختار ترجمه، به ساختار متن اصلی هرچه نزدیک تر باشد. وی به مقاله اوّل به لحاظ صوری، ساختاری و نیز محتوایی انتقادهای فراوانی کرده و البتّه یادآور هم شده است که نویسنده، یعنی آقای آدامز، مستشرقی متعصّب و مغرض نیست; هر چند خطاهای متعدّدی را مرتکب شده است. مترجم، مقاله آقای ایّوب را که استادی مسلمان و شیعی است، صرفاً ترجمه کرده و احیاناً برخی از مطالب آن را با مستندسازی و توضیحات همراه ساخته است.