جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

چهاردهه گذشته شاهدهمگرایی بازارهای متفرق به یک بازارجهانی یکپارچه، همزمان بارشد سریع جمعیت بودهاست.ظهور رسانه‌های نوین وفناوری‌های اینترنتی، تسریع و جهانی شدن انتشاراطلاعات راشتاب بخشیده و ازمرزهای سنتی ژئوپلیتیک فراتر رفته است. این تغییر پارادایم منجربه ظهوربستر رسانه‌های اجتماعی به عنوان منابع اصلی تولیدوتوزیع محتوای خبرنگاری شده است.ماهیت تعاملی این بسترها،ارتباطات بین فرهنگی بی‌سابقه‌ای را تسهیل کرده است. با این حال این انقلاب دیجیتال همچنین مجموعه‌ای ازچالش‌های اخلاقی رابه وجودآورده است. ادغام محتوای تولید شده توسط کاربرازرسانه‌های اجتماعی در رسانه‌های خبری اصلی و گسترش استفاده ازهشتگ درمیان خبرنگاران، حوزه‌های مناقشه‌برانگیز اخلاقی ایجاد کرده که نیازمند بررسی دقیق هستند. این تحولات مسائلی چون نقض مالکیت معنوی، انتشار اطلاعات نادرست و نقض حریم خصوصی را در پی داشته است. علاوه بر این، گسترش رسانه‌های اجتماعی نگرانی‌های اخلاقی از جمله دستکاری محتوا، استفاده ازتیترهای گمراه‌کننده و ترویج گفتار نفرت‌انگیز را تشدید کرده است. این مطالعه تحلیل جامعی ازاخلاق رسانه‌های نوین و شبکه‌های اجتماعی انجام می‌دهد، مسائل اخلاقی موجود را شناسایی می‌کند و رویکردهای مختلف اخلاقی در این اکوسیستم‌های دیجیتال را به طور انتقادی ارزیابی می‌نماید. بر اساس این تحلیل‌ها، پژوهش حاضر یک چارچوب اخلاقی جامع ارائه می‌دهد که بر اصولی چون شفافیت،مسئولیت‌پذیری واحترام به حقوق فردی ومنافع جمعی استوار است. همچنین، راهکارهای عملی برای مقابله با چالش‌های چندوجهی ناشی از فضای رسانه‌های دیجیتال پیشنهاد می‌دهد، از جمله توسعه سواد رسانه‌ای، بهبود سیستم‌های تأیید اعتبار محتوا و تقویت مکانیسم‌های نظارتی. این پژوهش با هدف کمک به ایجاد یک فضای رسانه‌ای اخلاقی‌تر و مسئولانه‌تر، زمینه را برای حل معضلات اخلاقی در عصر دیجیتال فراهم می‌کند.

این پژوهش با هدف بررسی وضعیت مؤلفه‌های اخلاق همزیستی‌ مسالمت‌آمیز در کتاب‌های درسی تاریخ علوم انسانی با بهره‌گیری از اندیشه اسلامی انجام شده است. روش پژوهش توصیفی و از نوع تحلیل محتوا است. واحد تحلیل؛ متن و تصویر می‌باشد. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه کتاب‌های درسی تاریخ علوم انسانی در سال تحصیلی 1402- 1401 بود که، کل جامعه آماری به عنوان نمونه در نظر گرفته شد. ابزار پژوهش سیاهه تحلیل محتوای محقق ساخته بوده که روایی آن بوسیله متخصصان تعیین شده و برای تعیین پایایی از روش ویلیام اسکات استفاده شده است. داده‌های حاصل با استفاده از شاخص‌های توصیفی در فرایند تحلیلی «آنتروپی شانون» مورد بررسی قرار گرفت. یافته‌های پژوهش نشان داد که در کتاب‌های تاریخ علوم انسانی، 92 مرتبه به مؤلفه‌های اخلاق همزیستی مسالمت‌آمیز اشاره شده است. در این کتاب‌ها مؤلفه‌های «نفی خشونت» با ضریب اهمیت 126/0 و «اصل صلح‌جویی» با ضریب اهمیت 124/0، دارای بیشترین ضریب اهمیت و مؤلفه‌های «تألیف قلوب و گسترش حوزه نفوذ اجتماعی» با ضریب اهمیت 0.066 و «تعاون در مسائل بین المللی» با ضریب اهمیت 044/0 دارای کمترین ضریب اهمیت بوده است.

فضای مجازی محیطی منحصر به فرد و بی بدیل است که با ویژگی هایی از جمله جذابیت و گیرایش، سرعت بالای تبادلات، مجهول الهویه بودن افراد، فرازمانی و فرامکانی بودن و...، با شتاب بسیار، در حال پیشرفت بوده و زندگی بشریت را با تحولات شگرفی روبرو نموده که زمانی تصور آن نیز غیرممکن می‌نمود. در عین حال نباید از تاثیرات منفی فضای مجازی بر زندگی افراد، غافل شد. نقض حریم خصوصی کاربران مجازی، یکی از گزندهای فضای مجازی است که از ویژگی های خاص این محیط نشأت گرفته است. مسالۀ مقابله با نقض حریم خصوصی در فضای سایبر، از جمله مسائلی است که علی رغم تلاش دولت ها و حکومت ها، توفیق چندانی نداشته و تعدی به حریم شخصی افراد در فضای مجازی، هم چنان به بالاترین شکل ممکن وجود دارد. از سوی دیگر، در کلام و سیره ی حضرت علی(ع)، حقّ حریم خصوصی محترم بوده و حضرت نسبت به حراست و حفاظت از آن حساسیت به خرج می داده اند. سخنان ایشان در کتاب شریف نهج البلاغه به خوبی اثبات کنندۀ این مساله می باشد. این پژوهش در صدد استخراج راهکارها و خط مشی‌هایِ اخلاقیِ حفاظت از حریم خصوصی از روح کلام امیرالمومنین(ع) بوده تا بدین ترتیب با عمل به آن ها، حریم خصوصی افراد در فضای سایبر، از تعدی و نفوذ اغیار مصون بماند. حفظ حریم خصوصی مسئله ای اخلاقی است و راهکارهای عمدتا اخلاقی، به دنبال حل چالش‌های این موضوع اخلاقی هستند.

مقبولیت مربّی و اعتماد متربّی به وی از مهم‌ترین عوامل زمینه‌ساز تربیت اخلاقی است که بدون آن هر گونه تلاش تربیتی، مثمرثمر نخواهد بود. پیامبران الهی با اشراف به این مهم، در اجرای مهمترین هدف رسالت خویش؛ یعنی تربیت اخلاقی، از روش‌های مختلفی جهت اعتمادسازی مخاطبان خود بهره برده‌اند که شناخت و الگوگیری از این روش‌ها ازاین‌حیث که تحت ارشاد الهی به انجام رسیده و اثرگذاری آنها تضمین شده است، برای مربیان، والدین و داعیه‌داران امر تربیت بسیار حایز اهمیت است. پژوهش پیش‌رو باهدف بررسی روش‌های اعتمادسازی انبیا (علیهم‌السلام) در عرصه تربیت اخلاقی از منظر قرآن نگاشته شده است. این پژوهش از حیث هدف، اکتشافی و به لحاظ روش، کیفی و دارای رویکردی استقرایی است. به‌منظور تجزیه‌وتحلیل داده‌ها، تکنیک تحلیل مضمون به کار گرفته شده است. نتایج نشان می‌دهد که پیامبران در راستای اعتمادسازی از روش‌های شناختی؛ نظیر: زیست مشترک با متربّی، زیست اخلاقی مربّی مرتبط با بُعد شناختی و از روش‌های عاطفی همچون ایجاد پندارة سنخیت برای متربّی و درک ایشان، خالص نمودن دعوت خویش از هر گونه شائبة مادی، زیست اخلاقی مربّی مرتبط با بعد عاطفی و از روش‌های رفتاری نظیر تطابق بین گفتار و رفتار، زیست اخلاقی مربی مرتبط با بعد رفتاری و اصلاح رابطه باخدا استفاده می‌نمودند.

شک کردن در موضوعات و مسائل گوناگون، بخودی خود و در نفس الامر، امر مذمومی شمرده نشده و ممکن است برای هر انسانی رخ دهد؛ در عین حال برخی از آرای فقهی، ضمن مذموم شمردن شک، مجازات فرد شاک در نبوت را سلب حیات قلمداد کرده اند. پژوهش حاضر با عنایت به اینکه تجویز کیفر، امری خلاف اصل بوده و برای رواداشت آن به دلیل معتبری احتیاج است که صلاحیت تخصیص عمومات و اطلاقات «محقون الدم» آدمیان را داشته باشد، در پژوهشی مسئله محور که با رویکرد توصیفی-تحلیلی انجام شده است، چنین نگره ای را در بوته نقد و تحلیل اخلاقی قرار داده است. نگارندگان معتقدند از آنجا که اخلاق مقدم بر دین و ترازویی در جهت سنجش احکام فقهی به شمار می رود، چنان برداشتی از ادله، با شهودهای اخلاقی همخوانی نداشته و در نتیجه نمی توان دیدگاه مزبور را به دین انتساب داد. افزون بر آنکه دیدگاه مختار، با اصول امامیه(عدلیه) که قائل به حسن و قبح ذاتی، عقلی و استقلالی هستند نیز موافقت و ملائمتی تام دارد.

از جمله فضایل فراموش‌شده در جامعه اسلامی شکرگزاری از خداوند می‌باشد. این درحالی است که در قرآن و روایات اسلامی، از سویی، بر انجام این فضیلت اخلاقی تأکید بسیار شده و آثار معجزه‌آسایی برای آن ذکر نموده‌اند و از سوی دیگر، از ناسپاسی به‌شدت نهی و سرزنش شده است. احیای این فضیلت اخلاقی و بهره‌گیری از آن در زندگی، نخست نیازمند رفع موانع آن است. هدف از این پژوهش، بررسی متون اسلامی است تا مشخص شود از این منظر، چه موانعی موجب می‌شود، انسان‌ها از شکرگزاری از خداوند و زیستِ شاکرانه، اجتناب کرده و از آثار شگفت آن در زندگی، خود را محروم سازند. برای رسیدن به این هدف، به روش توصیفی تحلیلی، متون اسلامی به‌ویژه متون روایی مورد تحلیل قرار گرفت که نتیجه آن، تقسیم موانع، به دو قسمِ درونی و بیرونی بود. در موانع درونی، مهم‌ترین مانع،‌ «جهل» و «غفلتِ» آدمی مطرح شد که این جهل و غفلت، یا نسبت به «منعم» یا نسبت به «نعمت» بود. در تحلیل اینکه چرا جهل و غفلت نسبت به «نعمت»، مانعی برای شکرگزاری است، از متون اسلامی، سه علتِ «وفور نعمت»، «شمول نعمت» و «کوچک شمردن نعمت» به دست آمد. در موانع بیرونی نیز سه عاملِ «استدراج»، «شیطان» و «جاذبه‌های دنیا»، مهم‌ترین مانع، برشمرده شد.