جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

سوال اصلی در این پژوهش آن است که با به قدرت رسیدن اخوان المسلمین در مصر، نگرش سلفی آنان تا چه حد دستخوش تغییر و دگرگونی شده است؟ نوشتار حاضر برآن است تا با مرور پیشینه طرح اندیشه سلفی گری به مثابه راه کاری جهت رویارویی با بحران فکری ناشی از روندشتابان توسعه غربی در دنیای عرب،چگونگی بازاندیشی مذکور در قالب رویکرد سلفی اجتهادی در دنیای کنونی که در اندیشه جامعه شرعی و دولت مدنی اخوان المسلمین تجلی یافته است را با بهره گیری از روش توصیفی- تحلیلی به کاوش و بررسی نشیند. نتیجه حاصل از این بررسی نشان از آن دارد سلفیه از نوع اجتهادی اخوان المسلمین بر خلاف سلفیه ایدئولوژیک که در صدد اجرای شریعت اسلامی از رهگذر ایجاد دولتی اسلامی بود، تشکیل جامعه ای اسلامی رااز طریق برپائی دولتی مدنی میسور می داندو این به معنای دگرگونی کامل هدف وجایگزینی حوزه های مدنی به جای حکومت در رویکرد امروزین اخوان است.در این رهیافت، هرکجا که احکام شریعت با مفاهیم بزرگی همانند عدالت، آزادی تعارضی پیدا کند،نقش وتوگری مبادی شریعت همچون سابق نیست .

موفقیتهای انقلاب اسلامی و ایدئولوژی امام خمینی(ره) با پافشاری موفقیت آمیز بر «اسلام مردمی»، تا حدود زیادی اجتناب ناپذیر بوده است. آراء و افکار امام خمینی(ره) نقش بسزایی در صدور ارزش‌های انقلاب اسلامی به خارج از مرزهای ایران داشته است. این اندیشه‌ها و افکار بخش اعظمی از تحولات جهان اسلام را رقم زده است.شروع تحولات جهان عرب در قالب بیداری اسلامی، بار دیگر نفوذ و اثرگذاری اندیشه‌ها و افکار امام خمینی(ره) برجسته گردید که نیازمند پژوهش و بررسی جدی است. ترس و هراس غربیان از بازگشت به اسلام رادیکال و آموزه‌های آن و ظهور گروه‌های تندرویی مانند طالبان، القاعده و داعش، توجه به انقلاب اسلامی ایران را مهمتر می‌نماید. اندیشه‌ها و افکار امام خمینی(ره) چه تأثیری بر جنبش‌های اسلامی و تحولات جهان عرب داشته است؟ اندیشه‌های امام خمینی(ره) در اصولی چون بازگشت به اسلام راستین، استقلال خواهی و مقابله با نفوذ بیگانگان، مبارزه با دیکتاتوری، حاکم بودن بر سرنوشت خویش، مردم سالاری و حکومت ملت، تساوی و عدالت اقتصادی، دفاع از مظلومان و استکبارستیزی در تحولات جهان عرب برجسته بوده و بر روشن شدن افکار انقلابیون تأثیر مستقیم داشته است.

توانمندی در بهره مندی از قدرت نرم برای کشورها در عصر حاضر مهم تلقی می شود. این امر توجه به بسترهای افزایش قدرت نرم را دو چندان می کند. یکی از منابع قدرت در کشورهای منطقه و خاورمیانه، مراجع تقلید و عالمان تشیع است. به عبارتی دیگر وجود مذهب تشیع، و علمای دینی، از ظرفیت های مناسبی است که در امور مهم و تاثیرگذار، از جمله کاهش خشونت، نقش بسیار مهمی را ایفا می کنند. بررسی تحلیلی توصیفی دیدگاه مثبت مراجع تقلید تشیع در کشور ایران و عراق- به عنوان کشورهای نماد تشیع- در کاهش خشونت های منطقه ای از جمله داعش و... موجب اثرات بسیاری در منطقه و جهان شده، و قدرت نرم تشیع و در واقع دین اسلام را افزایش داده است.بررسی تحلیلی توصیفی دیدگاه مثبت مراجع تقلید تشیع در کشور ایران و عراق- به عنوان کشورهای نماد تشیع- در کاهش خشونت های منطقه ای از جمله داعش و... موجب اثرات بسیاری در منطقه و جهان شده، و قدرت نرم تشیع و در واقع دین اسلام را افزایش داده است.

تا کنون در باره صورت بندی سیاسی روحانیت قم تاملاتی مفیدی صورت گرفته اما فقدان برخی آگاهی های لازم از سرشت تفکر سیاسی در حوزه علمیه قم موجب برخی داوری های غیر دقیق شده است اینکه چگونه می توان تفکرات سیاسی در درون این حوزه را صورت بندی کرد و اندیشه های کانونی و حاشیه ای در آن را متمایز ساخت؟ دو پرسش مهمی اند که این مقاله می کوشد با ترسیم مرزهای تفکر سیاسی در این حوزه به آنها پاسخ روشنی دهد. مدعای اصلی نویسنده در این مقاله آن است که وجود چهار خط متقاطع یعنی نگرش سنتی یا غیر سنتی به نظم سیاسی و نیز نگرش سلبی یا ایجابی به پذیرش یا رد نظم دینی، راهنمای ما در گونه شناسی واقع گرایانه از تفکرات سیاسی در این حوزه است. این تفکرات که در درون هنجارها و محدویت های خاصی تولید می شوند، اندیشه ای را کانونی به شمار می آورد و تفکری را به حاشیه می برد. عطف به چنین چهارچوبی نشان می دهد که در این حوزه پنج تفکر کانونی و سه تفکر حاشیه ای وجود دارد.

تبیین مفاهیم مندرج در نظریات علمی یکی از ضروری ترین مباحث پژوهشی است، زیرا تلقی صحیح و شفاف نظریه در گروی فهم درست مفاهیم است لذا نوشتار حاضر در پی تبیین مبادی تصوری نظریه «ولایت مطلقه فقیه» در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران است .نظریه ولایت مطلقه فقیه ، هم از بُعد اعتقادی و هم از جهت مشروعیت نظام جمهوری اسلامی ایران دارای جایگاه ویژه ای است.از این رو با رویکرد توصیفی – تحلیلی، سه مفهوم «ولایت»، «مطلقه»و«فقیه» به دقت مورد بررسی قرار گرفته است . از جمله نتایج این پژوهش آن است که: مفهوم «ولایت» آنگونه که برخی از منتقدان ولایت سیاسی فقیه پنداشته‌اند ؛ صرفاً به معنای قیّومیّت و محجوریت نبوده بلکه در بردارنده معنای مدیریت اجتماعی ، اداره حکومت و زمامداری است و در ادامه بیان شده است که، مقصود از «مطلقه»، شمول و مطلق بودنِ نسبی است ، در مقابل سایر ولایت‌هایی که جهت خاصی در آن‌ها لحاظ شده و محدوده خاصی دارند و اینکه شعاع ولایت مطلقه، مربوط به شؤون عامه و مصالح امت است ،که خود تقیید در عین اطلاق است .

دموکراسی مؤثرترین سیستم رسیدن به تعادل و متضمنِ کمترین بدی است. به تعبیر اسمیت، همه نارسایی‏های دموکراسی را میتوان با دموکراسی بیشتر درمان کرد. میزان نارسایی‏ها و نقص‏ها در همه کشورها یکسان نیست؛ برخی نظام‏ها همه شروط دموکراسی و تعدادی برخی از شروط آن را تحقق بخشیده‏ اند و برخی، حتی واجد شروط حداقلی دموکراسی نیز نیستند. نظام‏های با ویژگی‏ های نخست، «دموکراتیک»، نظامهای دارای ویژگی های دوم، «هیبریدی» و نظام‏های با ویژگی ‏‏های سوم، «غیردموکراتیک» نا‏م‏گذاری میشوند. این روش‏های حکومتی رابطه ای مستقیم و غیرمستقیم با فرایند دموکراتیزاسیون و تحکیم دموکراسی دارند. در اصل مسأله و پرسش اصلی در این پژوهش هم، به تبیین و توضیح رابطه «روش حکومتی» با «فرایند دموکراسی‏ سازی و تحکیم دموکراسی» بر‏می‏گردد (مسأله و پرسش). نیل به این هدف، به کمک روش «توصیفی- تحلیلی» و با استفاه از منابع کتابخانه‏ای دنبال میشود(روش) به نظر می‏رسد از میان مدل‏های مختلف دموکراسی، «دموکراسی حداکثری» بیشترین تأثیرگذاری مثبت در «فرایند دموکراسی‏ سازی و تحکیم» دارد و به مدل آرمانی و ایده‏ آل نظم دموکراتیک نزدیک‏تر است؛ مراتب بعدی به دموکراسی‏ های حداقلی و هیبریدی تعلق دارد. (یافته)