جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

سومز با ارائه تفسیری از معناشناسی دوبعدی و تقسیم آن به دو حالت ضعیف و قوی، کلیت تلاش معناشناسان دوبعدی برای احیای نظریه توصیفی معنا را نقد و با آن مخالفت می‌کند. در این مورد مشخص، نظریه زیست‌معنایی میلیکان به نفع اردوگاه معناشناسان دوبعدی وارد عمل می‌شود. بر این اساس، آنچه سومز به عنوان نیاز به صلب‌کردن توصیفات تثبیت‌کننده مرجع مطرح می‌کند و به معناشناسان دوبعدی نسبت می‌دهد، قابل پذیرش نیست و مکانیزم عمل آن مبتنی بر نظر دوبعدی‌گرایان به شکل دیگری است. هدف این مقاله آن است که بر اساس مدلی سه‌وجهی مبتنی بر نظریه زیست‌معنایی نشان دهد تفسیر سومز از معناشناسی دوبعدی وابستگی زیادی به مبانی نظریه ارجاع مستقیم دارد و معناشناسی دوبعدی نیازی به صلب‌کردن توصیفات به گونه‌ای که سومز مطرح می‌کند ندارد.

سبک­شناسی متون، از جمله روش­هایی است که ما را به معنا و مفهوم‏سازی­های متکلم و جنبه­های زیبایی متون راهنمایی می­کند. پژوهش حاضر بر اساس معیارهای سبک‏شناسی­، به بررسی زیبایی‏های ادبی سوره ذاریات در سه سطح زبانی، ادبی و فکری پرداخته است. حاصل بررسی بدین صورت است که کلمات و صوت حاصل از آنها در جلب توجه مخاطب و خواننده تأثیر و ارتباط تنگانگی با معنای آیات دارد. آهنگ و ایقاع در جان شنونده واکنش بر می­انگیزد و در مخاطب اثر می­گذارد که از نمونه‏های آن می­توان به شروع سوره با ریتم کوبنده اشاره کرد که نوعی هشدار باش به شنونده است. در سطح صرفی و نحوی، کلمات مفرد، جمع، نکره و معرفه که در این سوره مشاهده شد، همگی دارای نکات دقیقی است و در معنای آیه یا در لایه­های معنایی تأثیر دارد. اگر در جمله­ای استفهام به کار رفته، در ورای آن، نکته­ای بلاغی و اسلوبی است و با هدف گوینده هماهنگ است. همچنین استفاده از ارائه­هایی چون ایغال، اسلوب حکیم و مجاز علاوه بر اینکه موجب شیوایی و تأثیرگذاری سوره شده، همگی در راستای هدف آیات است. در سطح فکری، با به‏تصویرکشیدن نعمت‏ها و عذاب‏ها به صورت محسوس و عینی، مخاطب را در فضای حس و لمس توصیفی قرار می‌دهد تا با وضوح و شفافیت آن را در ذهن تداعی کند که از جمله این موارد می­توان به تشبیه باد عذاب به نازایی و مفهوم حرکت به سوی خدا و عدم دلبستگی به دنیا را نام برد.

در علوم شناختی این پیش‌فرض پایه‌ای حاکم است که دانش ذهنی اساساً دانشی دایرة‌المعارفی است که به واسطه بدن‌مندی با جهان بیرون در ارتباط می‌باشد؛ ازاین‏رو ذهن فاقد سازه‌های ذاتی برای تولید معناست و تنها ابزاری است که به جهان اطراف و تجربیات‌ ما معنا می‌بخشد. به این ترتیب است که در علوم شناختی فرایند معناسازی از طریق ذهن، مسئله‌ای مهم تلقی می‌شود و در همین راستا، برخی از رشته‌های علوم شناختی، مانند زبان‌شناسی و انسان‌شناسی شناختی، برای فهم این فرایند ابزار تحلیلی مختلفی را ابداع کرده‌اند. این مقاله به کمک بررسی انطباقی این ابزار تحلیلی بر آن است با معرفی مزایا و محدودیت‌های هر یک از این ابزار، درنهایت نشان دهد که چگونه زبان‌شناسی شناختی برای درک فرایند ساخت معنا در ذهن، به بافت‌مندی معنا در سپهر اجتماعی- فرهنگی زبان بی‌توجه بوده است و چه راه حلی برای رهایی از این مخمصه وجود دارد.

ریچارد سوئین­برن (1939) فیلسوف دین بریتانیایی، از معرفت­شناسان معاصر است که دغدغه­ او تحلیل کاربرد واژگان توجیه و معرفت در فلسفه معاصر است. توجیه و احتمال از مفاهیم اصلی معرفت­شناسی سوئین برن است. او معرفت را به توجیه و احتمال­پذیری گره می­زند و معتقد است هر یک از این دو به نحوهای متفاوت، اما با روش­های مرتبط با هم توسعه یافته­اند. سوئین‎برن معتقد است باور صادق با معرفت تفاوت دارد و بین آنها تمایز قایل شده است. کاربرد شناخت صرفاً برای نشان‏دادن یک باور صادق نیست و شناخت تنها باور صادق را تضمین می­کند. یکی از عمده­ترین تقسیم­ها در باب توجیه، نظریات توجیه درون­گرایی و برون­گرایی است که هر یک مؤلفه­های خاصی را برای توجیه یک باور در نظر می­گیرند. سوئین‎برن معتقد است نباید گمان کنیم که برداشت­های درون­گرایانه و برون­گرایانه رقیب هم‏اند؛ به نحوی که از مفهوم مشترک میان آن دو، تنها یک برداشت، برداشت صحیح تلقی شود. مفهوم باور موجّه بسیار مبهم است و شهودهای فیلسوفان و کاربران عمومی­تر زبان معمولی درباره اینکه چه موقع یک باور موجّه است، بسیار متنوع­اند. همین‏طور این فیلسوفان برداشت­هایی از انواع مختلف توجیه را ارائه می­دهند. هدف او این است که بین این انواع تمایز قایل شود، برای اینکه نشان دهد آنها چگونه به هم مرتبط هستند، سپس برای اینکه به نحو عمیق­تری مسئله را در یابیم، به این نکته می‌پردازد که کدام یک از این انواع توجیه ارزشمندتر است.

آیا در مورد علوم به‎طورکلی و علومی چون مهندسی ژنتیک به‏طورخاص می‌توان تعبیر «غیراخلاقی» را به کار برد؟ پاسخ این مقاله به این پرسش منفی است. این پاسخ بر اساس تحلیل مبانی متافیزیکی و علم‌شناختی علوم و به‏ویژه دانش بحث‏برانگیزی چون مهندسی ژنتیک ارائه شده است. علاوه بر این در این مقاله تلاش شده است ابعاد گوناگون این مسئله از نظرگاه فلسفی واکاوی شود. درنهایت نیز تلاش شده است علاوه بر به‏بحث‏گذاشتن بنیادهای فلسفی و نگرانی‌های روزافزون در باب توانایی آدمی در دستکاری ژنتیکی و ایجاد موجودات تراریخته، تصویری از مهندسی ژنتیک چونان دانشی غیراخلاقی، ضداخلاقی و یا اخلاق‌مدار ترسیم شود.

نمابرداری برجسته‎ساختن یک یا چند مفهوم از میان مفاهیم یک حوزه شناختی و بررسی رابطه آن با حوزه شناختی و مفاهیم هم­حوزه آن است. حوزه شناختی شک در میان معرفت­شناسان، لغت­دانان، منطقیان و مفسران غالباً حوزه معرفت شمرده شده است؛ اما از دیدگاه قرآن حوزه شناختی شک را باید حوزه تردید شامل تردید معرفت­شناختی و تردید اعتقادی ­دانست. به همین دلیل قرآن شک را در دو جهت تردید معرفت­شناختی و تردید در اعتقاد به کار برده است. نمابرداری واژگانی شک در قرآن نشان می­دهد دست­کم در سیزده آیه، شک به حوزه ایمان تعلق دارد و تنها دو آیه را می­توان به نحوی به حوزه معرفت نسبت داد. بدین ترتیب بر اساس نظریه نمابرداری واژگانی، قرآن شک را در تردید اعتقادی نما کرده است و با بررسی رابطه شک با حوزه شناختی آن مشخص می­شود که قرآن شک را به معنای عدم تسلیم ناشی از تردید اعتقادی در نظر گرفته است.

تقوا از واژگان کلیدی قرآن است که درک مفهوم آن در بستر قرآن کریم در سیر انسان به سوی کمال کارگشاست. این معنا در مفهوم قرآنی از جایگاه ویژه و خاصی برخوردار است؛ از سوی دیگر تقوا امری نیست که انسان بتواند بر پایه عقل خویش، راه‏های دستیابی به آن را کشف کند؛ از‏این‎رو قرآن در آیه 115 سوره توبه بیان می‏کند که تبیین راه‏ها و زمینه‏های تحصیل تقوا از اموری است که می‏بایست از جانب خدا روشن و بیان گردد؛ بنابراین کشف حقیقت تقوا بر پایه کشف لایه‏های آن از طریق قرآن کریم است. از جمله راه‏های کشف معنای تقوا معناشناسی این واژه در قرآن است. از طرفی یکی از راه‏های شناخت ویژگی‏های هر چیز، معرفت‏یافتن به مواردی است که در تضاد با آن هستند. در این مقاله واژگانی که در قرآن کریم در تضاد با این واژه برای دریافت این مفهوم به‌کار رفته‏اند، واکاوی و تحلیل شده‏اند که کفر، عدوان، ظلم، کبر، فساد، فجور، اسراف، خسران، خیانت و اختیال از آن موارد می­باشد. همچنین تلاش شده است با واسطه مقابل‏ها، به ‌معنای حقیقی تقوا نائل شویم.

آگاهی و جایگاه آن در طبیعت از اصلی‌ترین پرسش‌ها در فلسفه ذهن است و ارتباط تنگاتنگی با مسئله ذهن- بدن دارد. تبیین‌های متفاوتی در مورد نسبت آگاهی با جهان طبیعت وجود دارد که به نظر می‏رسد در همان دوگانه سنتی فیزیکالیسم و دوگانه‌انگاری جای می‌گیرد. درحالی‏که هر دو تبیین با مشکلاتی مواجه­اند که از مقبولیت آنها کاسته است، یگانه‌انگاری راسلی ادعا می‌کند که توانسته است از این دوگانه فاصله بگیرد، آگاهی را با ویژگی‌های منحصر به فردش توضیح دهد و نسبت آن را با طبیعت مشخص کند؛ به گونه­ای که اصل بستار علّی نیز بر اساس این ایده قابل توجیه باشد. در این مقاله ابتدا به توضیح این دیدگاه پرداخته و گرایش‌های مختلف آن را بررسی می­کنیم؛ سپس همه‌روان‌انگاری را به عنوان نتیجه­ای برای یگانه‌انگاری راسلی توضیح می­دهیم و در آخر بر این پرسش متمرکز می­شویم که آیا یگانه‌انگاری راسلی توانسته راه حلی برای تبیین آگاهی و مسئله‌ ذهن- بدن بیابد یا نه.