جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

این مقاله ضمن تشریح یکی از روش های تحقیق کیفی که رویکردی فلسفی و تفسیری دارد، درصدد است کاربرد آن را در مطالعات کارآفرینی مورد بررسی قرار دهد. پدیدارشناسی به عنوان فلسفه یکی از سنت های رایج عقلانی که سایر روش های کیفی را تحت تأثیر قرار داده و همچنین به عنوان یک روش تحقیق در زمینه کارآفرینی، مورد استفاده فراوانی دارد. این روش ویژگی های بی شماری به لحاظ فلسفی و روش شناسی دارد که از جمله آن می توان توجه به علم گرایی که پیامد فلسفی آن اثبات گرایی است، توجه به کشف انواع ساختارهای اساسی تجربه و تأکید بر اهمیت موجودیت و هستی در جهان، اشاره داشت. این روش دربردارنده مجموعه ای از روش های تفسیری است که به دنبال توصیف، رمزگشایی و تجربه است. یکی از عوامل مشخص کننده آن این است زمینه « معین می شود تا » زمینه اکتشاف « که بیشتر در گرچه انجام روش تحقیق پدیدارشناسی بسیار .» توجیه مشکل و پیچیده است و نیازمند آگاهی دقیق از کاربردها، فرایند و موارد مورد نیاز جهت انجام آن است و انجام آن به محققان تازه کار پیشنهاد نمی شود، بااین وجود می توان از آن، با طی نمودن فرایند خاصش، به عنوان روشی سودمند در مطالعات کارآفرینی جست.

آزادی و دامنه مفهومی این واژه، از مباحث گسترده ای به شمار می رود که امروزه بیش از هر مفهوم دیگری مورد توجه است. آزادی در جهان معاصر، با وجود سیطره و جولان تفسیرهای مکاتب لیبرالیستی از آزادی که تفسیری بلامنازع در ادبیات سیاسی محسوب می شود، اهمیّت و نقشی فزاینده یافته است. این امر دانشمندان مسلمان را ملزم به بازنگری تطبیقی این مقوله می نماید. این مقاله برای فهم دقیق مفهوم آزادی، به بررسی آیات قرآن پرداخته تا از طریق زبان وحی حقیقت آزادی را شناسانده و در پرتوی این کتاب آسمانی، گستردگی و مرزهای آن را نشان دهد. این مقاله نشان می دهد در قرآن کریم، از جهات گوناگون به آزادی پرداخته شده است؛ آزادی تکوینی، آزادی معنوی)اخلاقی(، آزادی اجتماعی و آزادی سیاسی )حقوقی(، عرصه های متنوع تحلیل این مفهوم است. البته آزادی مورد بحث در این نوشتار آزادی اجتماعی و سیاسی است.

پژوهش پیش رو، تلاشی است که در جهت معرفیِ مطالعه و تحقیق روشمند در تاریخ اسلام و فراتر رفتن از اکتفا به نقل و توصیف و کیفی تر نمودن پژوهش های تاریخی به عمل آمده است. نگارندگان بر این باورند که می توان داده ها و اطلاعات تاریخی را، هر چند سخت باشد، در قالب اعداد و ارقام درآورد و با استفاده از بومی سازی نظریات در علوم دیگر و مدد گرفتن از تکنیک های آماری، به نتایج قابل توجه و مفیدی در تاریخ دست یافت و به یکی از مهمترین اهداف مطالعه تاریخ که الگوگیری و پندآموزی است نائل آمد. استفاده از روش سنخ شناسی شخصیت ها در تاریخ، با معرفی یک نمونه کار، الگویی است که پژوهشگران در صدد معرفی آن می باشند. نمونه ارائه شده، پیرامون سنخ شناسی و تبیین جهت گیری سیاسی نخبگان شیعه امامیه، در دوران غیبت کبری تا سقوط خلافت بغداد است. به نظر می رسد نخبگان شیعه، نسبت به حاکمیت سیاسی، جهت گیری یکسانی نداشته اند. هفت گروه نخبه در صنوف مختلف شناسایی شدند و با توجه به متغیرها و شاخصه های آنان، چهار سنخ متفاوت از جهت گیری نخبگان شناسایی و در ارتباط با متغیرها، مورد آزمون قرار گرفتند. روش های آماری و تحلیل همبستگی، نتایج قابل توجهی را در جداول و نمودارهای مربوطه، نشان می دهند.

شایعه، از مهم ترین پدیده های اجتماعی به حساب می آید که همواره به عنوان نوعی تاکتیک تبلیغاتی مورد استفاده قرار می گیرد. ضرورت آشنایی افراد جامعه، به ویژه جوامع دینی با موضوع شایعه به اندازه ای است که قرآن بارها در خلال آیاتش به آن اشاره کرده است. بیان و تحلیل زمینه های شکل گیری شایعات از یک سو و ارائه راه کار جهت مدیریت این آسیب مخرب از دیگر سو، رویکرد متکاملی است که قرآن به آن دارد. توجه به قدرت تخریب شایعات و آثار شوم آنکه امروزه آن را به سلاحی قدرتمند برای انحلال و شکست نظام های اجتماعی و از جمله نظام مقدس جمهوری اسلامی تبدیل کرده، ایجاب می کند تا با نگاهی نو و از منظر آیات حیات بخش وحی به بازخوانی و بررسی این آسیب اجتماعی پرداخته شود.

درباره قرآن کریم از زمان نزول آن مسئله ای به عنوان ظاهر و باطن مطرح شده که هریک، مدار بحث و گفتگوهای بسیاری قرار گرفته است. هدف این نوشتار، بررسی برخی آسیب ها در استفاده از قرآن کریم در جهت ظاهر و یا باطن است. اولین آسیب افراط و یا تفریط است. برخی گفته اند که قرآن برای امت اسلامی در همه امور کفایت می کند و با این سخن ضرورت معلم و مبین را در کنار قرآن انکار کرده اند. در مقابل برخی نظر داده اند که ظاهر قرآن حجت نیست و آنچه از درک ظاهر برای غیرمعصوم حاصل می شود، بدون تأیید مقام عصمت جایگاهی در حوزه دانش وجود ندارد. در این زمینه در این مقاله چنین استدلال می شود: ظاهر قرآن کریم قابل درک و حجت است؛ فهم ظاهر قرآن درجات و مراتبی دارد؛ مجازهای به کار رفته در قرآن از ظاهر محسوب می گردد؛ امت اسلامی برای درک حقایق دین در کنار قرآن نیازمند به رسول اکرم و عترت نورانی او هستند؛ باطن قرآن از نظر بعضی به معنای درک ژرفای متن و در نظر برخی دیگر به معنای حقیقتی است که الفاظ مستقلاً بدان دلالت ندارند؛ باطن قرآن کریم به هر معنا که باشد، نفی ظاهر نمی کند؛ بلکه معارفی افزون بر آن است.

حسن و قبح به عنوان یک زوج مفهوم کلیدی در حوزه کلام و اصول فقه نزد مذاهب مختلف محل بحث بوده و به خصوص برای مذاهب اهل عدل که یکی از برجسته ترین آنها مذهب امامیه است، از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده است. در تحقیقاتی که در حوزه حسن و قبح ذاتی در دهه های اخیر انجام گرفته، جنبه های وجودشناسی و معرفت شناسی مسئله مورد بررسی قرار گرفته، ولی جای خالی بحث در باره جنبه معناشناسی مسئله کاملاً محسوس است. در خصوص معناشناسی حسن و قبح باید توجه داشت به ازای هر یک از گفتمان هایی که می توانند خاستگاه برآمدن معنای حسن و قبح در کلام اسلامی باشند، لازم است معناشناسیِ این زوج مفهوم دنبال شود؛ این گفتمان ها را می توان در دو گروه اصلی دنبال کرد: گفتمانی شکل گرفته در عصر آغازین اسلامی که بیشتر تکیه بر آموزه های قرآنی و نبوی دارد و از خلال آیات قرآن کریم و احادیث نبوی و اخبار صحابه و تابعین قابل پی جویی است؛ و گفتمانی شکل گرفته در فضای روابط بین الادیانی که حاصل مواجهه عالمان مسلمان با متکلمان ادیان دیگر، اعم از یهودیان، مسیحیان، زردشتیان، مانویان و براهمه است. بی تردید معنای ساخت یافته در کلام اسلامی، برآیندی از این گفتمان ها و خاستگاه هاست و برای روشن شدن ابعاد و مؤلفه های آن، توجه به خاستگاه های بین الادیانی ضرورتی تمام دارد؛ اما به سبب محدود بودن مجال، این مقاله عهده خاستگاه اول، یعنی گفتمان بازتاب یافته در قرآن و احادیث است.

به عقیده شیعه، اهل بیت پیامبر و امامان معصوم )ع(- طبق حدیث ولایت و حدیث ثقلین و گفتار مکرر پیامبر و حدیث منزلت درباره علی بن ابی طالب)ع( جانشینان - بلافصل رسول خدا هستند که از دو موهبت علم الهی و عصمت برخوردارند و پس از رسول الله قول و فعل آنها حجت و متمم و مکمل قرآن کریم است؛ زیرا به ظاهر و باطن آن آگاه اند و علم خود را از جانب خداوند و رسول الله گرفته اند. پس از رحلت پیامبر اکرم)ص( طبق گفته بسیاری از دانشمندان اهل تسنن، از نقل و نوشتن بسیاری از احادیث آن حضرت جلوگیری به عمل آمد و در نتیجه برخی احادیث به فراموشی سپرده شد؛ ضمن آنکه با جعل احادیث و رواج آنها، درست و نادرست خلط و تشخیص آنها از یکدیگر بسیار مشکل شد. تا آنکه امام علی بن الحسین در دوره حیاتشان، با جدایی از درگیری های دستگاه خلافت و اختلافات و قیام ها، فرصتی یافتند تا احادیث درست و گفته های فراموش شده رسول الله را تجدید نمایند و در قالب ادعیه، جامعه منحرف شده مسلمانان را به توحید الهی و اسلام ناب محمدی دعوت نمایند. همچنین در مدت حدود سی سال امامت، به تربیت انسان های باایمان و پایبند نائل آیند و بدین وسیله احادیث رسول الله را در جامعه رواج دهند. این مقاله با معرفی حیات علمی آن حضرت و آثار به جا مانده و حدود 071 شاگرد و صحابی آن امام همام، مدعی شکوفایی حدیث در عصر آن جناب است.

ابوحامد محمد غزالی از دانشمندان پرآوازه قرن پنجم هجری قمری که در آغاز قرن ششم بدرود حیات گفت. او به عنوان یک رفتار اخلاقی سعادتآفرین » عزلت « با طرح و معرفی الگوهای اخلاقی که عزلت گزیده و سعادتمند شده اند، به ارزیابی حرکت امام حسین علیه السلام پرداخته و می گوید: اگر امام حسین )ع( عزلت اختیار می کرد، گرفتار فاجعه خونبار کربلا نمی شد؛ ولی نصیحت خیرخواهان را نپذیرفت و برای رسیدن به حکومت راهی کوفه شد، سرانجام فاجعه کربلا به وجود آمد. در حالی که اگر عزلت گزینی مطلقاً پسندیده باشد، باید نسبت به هرگونه مفاسد اجتماعی غمض عین و چشم پوشی شود. فعل امام حسین )ع( حجت شرعی است که اگر در جامعه اسلامی مفسده عظمائی همانند بر حکومت نشستن یزید ملعون پیش آید، نه تنها عزلت حرام است که قیام و حرکت واجب است و امام حسین )ع( تکلیف شرعی و الهی خویش را با قیام به جا آورده است.