جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

 این مجموعه شامل کتاب هایی است که به سفارش انتشارات «کرزن» تحت نام «Sufi» (صوفی) برای معرفی عرفان ایرانی و تصوف اسلامی تالیف و منتشر شده است. هر یک از این کتاب ها را افرادی از متخصصان به نگارش در آورده اند. دکتر مجدالدین کیوانی به ترجمه این سلسله آثار، به فارسی همت گماشته و انتشارات نشر مرکز چاپ و نشر آنها را بر عهده گرفته است.

محمود و ایاز از زمره زوج هایی هستند که در نظم و نثر ادب فارسی داستان آنها همواره با هم عجین بوده است. داستان محمود در شمار داستان های عاشقانه ای است که، علاوه بر متون ادبی و عرفانی، در متون تاریخی نزدیک به زمان واقعه نیز نقل شده است. خلاصه داستان چنین است که:محمود، سلطان غزنوی، که بیش از سی سال (388-421) مقتدرانه سلطنت کرده، به ابوالنجم ایاز بن ایماق دل بست و او را از ملازمان و مقربان درگاه خود ساخت. ایاز، که علاوه بر خوش سیمایی، در پرتو کیاست و خردمندی، مورد توجه سلطان محمود بوده است، پس از مرگ محمود، از پسرش محمد اعراض کرد و در نیشابور به مسعود غزنوی پیوست (تاریخ گردیزی، ص 40) و به امارت مکران و قزدار (قصدار) رسید (← دیوان فرخی، بیت 3252؛ فرهنگ آنندراج، ذیل ایاز) و در سال 499 درگذشت.

فخرالدین مبارک شاه مرورودی، رحیق التحقیق، به انضمام اشعار دیگر او، به تصحیح و تحقیق نصراله پورجوادی، مرکز نشر دانشگاهی، تهران ۱۳۸۱، ۱۹۵ صفحه.یکی از مهم ترین ویژگی های عرفان و تصوف در قرن ششم هجری رواج و گسترش شعر تعلیمی - عرفانی است. هرچند نفوذ عرفان اسلامی در نظم و نثر فارسی از قرن پنجم هجری آغاز شد و در ابتدا نیز بیشتر سروده های عرفانی در قالب رباعی و دوبیتی بود، اما شعر عرفانی در قرن ششم هجری گسترش بسیار یافت و حوزه قصیده و مثنوی را نیز در برگرفت. تعالیم و آموزه های بلند و اندیشه های ناب و ژرف عرفانی از این طریق تعلیم داده شد. از این دوره به بعد، منظومه های عرفانی گران قدری پدید آمد. سرایندگان این گونه آثار نقش مهم و به سزایی درگسترش تعالیم عرفانی - حکمی داشته اند و هرچند برخی از آنان خود در شمار صوفیان رسمی نبوده و ظاهرا به سلسله ای خاص نیز تعلق نداشته اند، بی شک با مفاهیم و موضوعات عرفانی آشنا بوده و کوشیده اند یافته های عارفان و دانسته های خود را در قالب نظم و به زبانی تمثیلی - عرفانی بیان کنند. زبان تمثیل یکی از شیوه های بیان تعالیم عرفانی و تجربه های باطنی است که، هرچند خود نوعی زبان عرفانی است، از زبان اشاری عرفانی یا زبان اصطلاحی عرفان متمایز است. در حقیقت، در پس زبان اشاری عرفان تجربه اصیلی وجود دارد. این زبان هم زمان با تجربه عرفانی و در همان حرکتی پدید می آید که تجربه به ساحت آگاهی در می آید ...

بیت های دهم و یازدهم آغاز داستان سیاوش در شاهنامه فردوسی، صرف نظر از اختلاف ضبط آنها در نسخه های متعدد، چنین است:

از سال 1990 به این سو، توجه ویژه ای به انتشار کامل کتیبه های هخامنشی، از جمله روایت فارسی باستان آن، با حرف نویسی و آوانویسی و ترجمه شده است. این توجه، پس از ترجمه روایت های عیلامی و بابلی و پژوهش در آنها و کشفیات جدیدتر باستان شناسی و کشف چند کتیبه تازه، ضروری به نظر می رسید.رودیگر اشمیت، که از سال 1970 پژوهش های بسیاری در زبان فارسی باستان کرده بود، در سال 1991، کتیبه داریوش بیستون را، با حرف نویسی و آوانویسی و ترجمه انگلیسی همراه با یادداشت ها و تصاویر، در مجموعه پیکره کتیبه های ایرانی در لندن منتشر کرد.در سال 2000 میلادی، اشمیت کتیبه های نقش رستم و تخت جمشید را در همان مجموعه (CII) و تقریبا با همان شیوه به چاپ رساند. در این دو اثر 1991) و (2000، اشمیت شیوه مرسوم بررسی انطباق سطرهای کتیبه ها را با اصل، به ویژه در حرف نویسی، رعایت کرده بود.انتظار می رفت که کتیبه های پازارگاد، شوش، الوند، همدان، سوئز (در مصر) و وان (در ترکیه) و دیگر نوشته های فارسی باستان بر ظروف و مهرها و وزنه ها نیز به همین شیوه در همان مجموعه منتشر شود و، در بررسی، کتیبه ها، لااقل در سطح حرف نویسی، بازتاب سطر به سطر اصل کتیبه باشد.

آقای احمد سمیعی، در مقاله ممتعی در نقد تصحیحات قیاسی در دیوان قوامی رازی، که در شماره گذشته نامه فرهنگستان به چاپ رسید، ایرادات مصحح را بر وزن بسیاری از ابیات مردود دانسته و بحق متذکر شده اند که عبارت نص از حیث وزن اشکالی ندارد و تشکیک مصحح وارد نیست. تقریبا تمامی این موارد شامل ابیاتی می شود که یک مصراع آنها بر وزن «مفعول مفاعیل فعولن» و مصراع دیگر بر وزن « مفعول مفاعلن فعولن» است و آقای سمیعی، به حکم «قاعده قلب»، وزن همه آنها را صحیح دانسته اند. امروزه اختلاط این دو وزن در یک قطعه شعر به گوش فارسی زبانان ناخوش می آید و مصحح نیز، درست به همین علت، آن ابیات را مخدوش دانسته و سعی کرده است تا با تغییر عبارت آنها را «تصحیح» کند. از اینجا می توان نتیجه گرفت که لابد زمانی کاربرد قاعده ای به نام «قلب» در شعر فارسی جایز بوده است و امروزه ظاهرا دیگر جایز نیست. اما این قاعده دقیقا چیست و کاربرد آن در کجا جایز است و در کجا جایز نیست و چرا بعضی آن را موزون و بعضی ناموزون می یابند؟ غرض از یادداشت حاضر بررسی همین مساله است ...

محمود پسیخانی (وفات:831)، نقطوی حکیم و عارف و دین آور ایرانی، از جمله شخصیت های کمتر شناخته شده است که آثارش، هم به لحاظ بررسی سیر تفکر در ایران و هم به لحاظ تاریخ اجتماعی و هم به لحاظ زبان و ادبیات، باید بررسی شود. از صدها اثر بلند و کوتاه وی (شامل «رسالات» یا نامه ها) در حال حاضر فقط چهار اثر موجود است که دو رساله بی نام را دکتر صادق کیا درکتاب پسیخانیان (مجموعه ایران کوده، 1331 ش) تلخیص و نقل و به بعضی تازه های زبانی و نکات دستوری آن اشاره کرده اند. دو کتاب بسیار مهم محمود پسیخانی یعنی مفاتیح الغیوب و میزان را این جانب در مقالاتی که طی سالهای 1366 به بعد در مجلات تحقیقات اسلامی و معارف و آینه میراث و آشنا به طبع رسیده از لحاظ فکری و عقیدتی مورد بحث قرار داده ام. در این گفتار، به تناسب مورد و محل، کوشش می شود کلمات و عباراتی از کتاب میزان که از جهت سبک شناسی و دستور و لغت، خصوصیت و اهمیتی دارد از لحاظ  خوانندگان باریک بین بگذرد و توجه متخصصان را به مطالعه فنی و دقیق این کتاب جلب کند.

داستان اصحاب کهف قصه جذاب معروفی است که به دلیل اثبات حقانیت بعث و رستاخیز مردگان، در طول تاریخ و به خصوص در قرون میانه، مورد توجه جوامع مسیحی و مسلمان بوده است.

کتاب هایی، که شرح و نقد آنها پیش روی شما نهاده می شود، رسما در شمار کتاب های درسی دانش آموزان پاکستانی است و چاپ و پخش و تدریس آنها، با نظارت و موافقت وزارت تعلیم حکومت پاکستان و به سفارش موسسه پنجاب تیکست بک بورد، در لاهور انجام می شود. برخی از این کتاب ها که در اختیار ماست تا مارس 1998 به چاپ یازدهم رسیده و هر بار با شمارگانی بین 2000 تا 18000 نسخه به بازار رسمی تعلیم و تربیت عرضه شده است. این شمارگان هجده هزاری، که احتمالا تا امروز افزون تر شده است، تکلیف ما را در مقام پرچم داران زبان فارسی سنگین و سنگین تر می سازد و هشدار می دهد که تا دیر نشده کاری انجام دهیم وگرنه بعدها نظاره گرانی خواهیم بود کار از دست شده و ناتوان در تاثیرگذاری.

آقای دکتر علی خزاعی فر، در مقاله ای خواندنی با عنوان «نگاهی به فعل مرکب از دیدگاه فرهنگ نویسی»، با دقت نظر و باریک بینی بسیار، به بحث درباره رابطه فرهنگ نگاری و دستورنویسی پرداخته اند و نکات ارزنده ای را مطرح کرده اند. کار ایشان خاصه از آن رو اهمیت دارد که فقط به ذکر کلیات و مسایل انتزاعی در زمینه رابطه فرهنگ نگاری و دستور نویسی اکتفا نکرده اند بلکه، ضمن عرضه تذکار جالبی در زمینه رابطه این دو حوزه، کوشیده اند، بر اساس موضوع مشخص و بحث انگیز چون فعل مرکب فارسی، از تتبعات خود به نتایج خاصی نیز برسند. ایشان ابتدا و به اختصار تفاوت دستورنویسی و فرهنگ نگاری را به حیث تفاوت دو امر اساسا نظری و عملی مطرح ساخته اند؛ سپس، با مقایسه دو دیدگاه مهم درباره فعل مرکب فارسی یعنی دیدگاه های خانلری (1355) و دبیر مقدم (1376)، تصریح کرده اند که دیدگاه دوم در تمیز واحدهای واژگانی از زنجیره های غیرواژگانی موفق نبوده است و از این دو استناد بدان برای مدخل کردن یا نکردن افعال مرکب فارسی در فرهنگ های دو زبانه چندان سودمند نیست ...