جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
جستجو در برای عبارت
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 96926
تفسیر قرآن به سنّت در کلام امیرالمؤمنین علی
نویسنده:
صمد عبداللهی عابد
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعت فرهنگی,
چکیده :
تفسیر قرآن به سنّت در مرحلة بعد از تفسیر قرآن به قرآن و در طول آن است و معیّت آن دو با هم، لازم و ملزوم است. یعنی حجّیّت قرآن به جهت اینکه کلام خداست، ذاتی است ولی حجّیّت سنّت را خداوند در قرآن تجویز فرموده است.<br /> بدان جهت که نمی توان همه آیات قرآن را با خود قرآن تفسیر کرد که لازمه اش کفایت قرآن و عدم نیاز به سنّت و اهل بیت(ع) است، چاره ای جز رجوع به سنّت معصومین برای تفسیر قرآن نیست که آن، یکی از بهترین و ضروری ترین راه های شناخت قرآن و یکی از منابع تفسیر قرآن است. ولی از آنجا که بحث ما، بررسی روایت تفسیری علی (ع) است، لذا مقصود ما در این مقاله، احادیث تفسیری است که علی(ع) از پیامبر(ص) نقل می کند و آن اقسامی دارد که عبارتند از:<br /> الف ـ تفسیر قرآن با تکیه بر فضیلت آیات.<br /> ب ـ بیان مقصود و معانی کلمات و اصطلاحات.<br /> ج ـ بیان مصداق (مصداق انحصاری، مصداق اکمل، یکی از مصادیق).<br /> د ـ تفصیل مطالب و تبیین داستان های قرآنی.<br /> هـ ـ بیان تأویل آیه.<br /> و ـ بیان شأن نزول آیه.<br /> ز ـ بیان امور تاریخی و پیشگوئی آینده.<br /> ح ـ تطبیق<br /> ط ـ تمثیل و ... .
صفحات :
از صفحه 79 تا 109
ارزشهای اخلاقی
نویسنده:
سید حسن حسنی
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه تهران,
چکیده :
مسئله ارزشهای اخلاقی از عمده ترین مباحث اخلاقی است. آنچه در این مقاله در حد آگاهی نویسنده بر محور این مسئله فراهم آمده در طی چند فراز است: فراز اول در ماهیت اخلاق و سبب پیدایش صفت اخلاقی است. بعضی آن را تابع طبیعت و مزاج معرفی نموده اند و بعضی دیگر معتقدند که منشا پیدایش اخلاق عادت است از این رو اخلاق را اکتسابی و قابل تغییر میدانند. دلائلی نیز ارائه نموده اند. تأدیب و تربیت و پیروی از شرایع آسمانی را در اصلاح اخلاق موثر میدانند. فراز دوم در معنی ارزش اخلاقی است. چون علوم یا توصیفی اند که صرفا در مقام گزارش از اطلاعات و تحقیقات است مانند ریاضیات و طبیعیات و یا ارزشی می باشند چون منطق که در بیان خطا و حقیقت و حق و باطل است و علم اخلاق که در تبیین سعادت و شقاوت و کمال و انحطاط است. چه حق و باطل و یا سعادت و شقاوت برای انسانها یکسان نیست. بلکه در تکامل و یا انحطاط افراد دخیل اند. اخلاق در میان علوم ارزشی که ارزشش معنوی است سودمندتر است. هرکس که اتصافش به صفات نیک اخلاقی بیشتر باشد انسان تکامل یافته تری است. فراز سوم در نیازمندی بشر به روشهای اخلاقی است و در تبیین اموری که موثر در اخلاق پایدار است چون تعالیم دینی و آگاهی از آداب نیک و کیفیت پرورش استعدادهای نیک و ... . در پایان مقاله یادآور این مطلب است که آموزش هر علمی باید توام با آموزش علم اخلاق باشد تا وسیله ای جهت تکامل و اصلاح بعد معنوی انسانها باشد و هم چنین موجب خواهد شد که علم تمرینی در راه درستی و راستی و حقیقت و معنویت باشد. ارزش هر علمی در این خواهد بود که تا چه اندازه با روشهای اخلاقی قابل سنجش و انطباق است.
صفحات :
از صفحه 124 تا 138
ادله غزالی و رازی در رد و اثبات تجرد نفس
نویسنده:
عبدالرزاق حسامی فر
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
دانشگاه تهران,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
تجرد نفس از مباحث مهم فلسفه اسلامی است که در کلام اسلامی کمتر بدان پرداخته شده است. فیلسوفان مدافع این نظریه و جمهور متکلمان مخالف آنند. در مکتب مشاء ادله ای بر تجرد نفس طرح شده که در آثار دو متکلم برجسته منتفقد این مکتب غزالی و رازی نیز منعکس شده است. این دو اندیشمند در این مساله در برخی از آثار خود موضع فیلسوفان را برگرفته و در برخی دیگر به موضع متکلمان نزدیک شده اند اما ادله مورد نظر به لحاظ قوت و ضعف وضع یکسانی ندارند. پاره ای از آنها از جمله استدلال مبتنی بر بساطت ادراکات بسیار قوی و پاره ای خدشه پیرند. گذشته از این انتقادات غزالی و رازی نیز بر این ادله خالی از اشکال نیست. ضمن اشاره اجمالی به آرای غزالی و رازی ادله آنان در رد و اثبات تجرد نفس نقد و بررسی می شود.
صفحات :
از صفحه 267 تا 291
ابداء یا ابتداء ؟
نویسنده:
غلامحسین ابراهیمی دینانی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
دانشگاه تهران,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
آیا هر چه خود دارای ابتداء است می تواند منشأ ابتداء برای غیر خود واقع شود ؟ مبادی عالیه و علل متوسطه چه نقشی در هستی ایفاء می کنند؟ تفاوت ابداء با ابتداء و خلق لا من شیء با خلق من لا شیء چیست؟ آیا عیان ثابته و صور علمیه مغایر با تفرد و توحد ازلی خداوند است؟ آیا عقل – صادر اول – همان کل اشیاء است؟ اینها برخی از مسائلی است که در این مقاله درباره آنها بحث شده است.
صفحات :
از صفحه 15 تا 24
قاعده لطف در کلام اسلامی
نویسنده:
رضا فرشچیان - احمد جمالی زاده
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
دانشگاه شهید باهنر کرمان,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
قاعده لطف پیشینه ای طولانی در مباحث استدلالی علم کلام دارد و همواره مورد استناد متکلمان در استدلال و اثبات عقاید دینی قرار گرفته و می گیرد؛ شایسته است در تبیین جایگاه این قاعده در تاریخ علم کلام، دیدگاه متکلمان نامدار مورد توجه قرار گیرد و پیشینه این قاعده شناخته شود. مقاله حاضر مروری تاریخی بر دیدگاه متکلمان معتزلی، امامیه و اشاعره دارد و موارد استدلال و استناد به آن را در اثبات پاره ای از مبانی اعتقادی بیان می دارد، مناقشات پیرامون این قاعده بیانگر توجه و تحرک عقلانی متکلمان اسلامی و مباحثه و مناظره آنان در استدلال بر مبانی اعتقادی می باشد.
صفحات :
از صفحه 175 تا 192
کلام شیعی در عرفان بایزید ثانی
نویسنده:
حبیب الله عباسی، مرضیه سهرابی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه تهران,
چکیده :
این مقاله به بررسی اجمالی مولفه های کلام شیعی در عرفان علی بن عنایت الله بسطامی بایزیدی، ملقب به بایزید ثانی در متن کتاب روضه العارفین می پردازد. نویسنده یکی از عرفا و محدثان شیعه قرن 10 و 11 هجری است که رساله روضه العارفین را در تبیین مسائل توحیدی، اعتقادی، عرفانی و آداب سیر و سلوک تحریر کرده است. هدف این نوشتار تلاش برای پاسخ گویی به این سوالات است: 1. مولف در مقام صوفی وحدت وجودی و محدث شیعی، چگونه مسائل اصول اعتقادی شیعه امامی را با عنایت به نحله فکری فلسفی عرفانی خویش مطرح می کند؟ 2. آیا اصولا آوردن برهان ها و استدلال های کلامی از جانب یک صوفی، با در نظر گرفتن این شبهه که صوفیان از مباحثات عقلانی به شیوه متکلمان گریزان اند، با حکمت ذوقی صوفیانه تناسبی دارد؟ با در نظر گرفتن مهم ترین مشخصه های کلام شیعی مطرح شده در رساله روضه العارفین و مقایسه آن با مسائل کلامی بحث شده نزد مهم ترین متکلمان شیعی پیش از او، به این نتیجه می رسیم که مولف، متکلم شیعه عارف مسلکی است که عرفان را بستری مناسب برای طرح مباحث کلامی شیعه دانسته است و چنان که عرفان او کلامی است، کلام او نیز عرفانی است.
صفحات :
از صفحه 95 تا 137
ایمان و جایگاه عمل از دیدگاه مرجئه و متفکران اولیه پروتستان
نویسنده:
شهاب‌الدین وحیدی مهرجردی
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه تهران,
چکیده :
«ایمان» کلید نجات و رستگاری انسان‌ها بشمار می‌رود؛ ازاین‌رو، متکلمان و فلاسفه هر دین درصدد تعیین ماهیت و تبیین حقیقت و گوهر آن برآمده، دامنه بحث ایمان که از سال‌های اولیه ظهور هر یک از دو دین اسلام و مسیحیت مطرح شده بود، به امروز کشیده شده است و بسیاری از اندیشمندان در تکاپوی بررسی آنند. از مباحثی که درباره مسئله ایمان مطرح می‌شود، «عمل» و نقش آن در شکل‌گیری ایمان است. پرسش این است که چه ارتباطی بین عمل و ایمان برقرار است؟ آیا عمل صالح ایمان را می‌سازد یا ایمان مستقلا تشکیل شده و به دنبال آن عمل از مومن بروز می‌کند. این گفتار درصدد بررسی مفهوم ایمان و جایگاه عمل از دیدگاه مرجئه (از نخستین فرقه‌های اسلامی) و پروتستان (یکی از سه فرقه بزرگ مسیحیت) است. به نظر می‌رسد این دو گروه در این مسئله که عمل از ارکان ایمان نیست، با هم اشتراک دارند.
صفحات :
از صفحه 73 تا 96
بررسی انتقادی مدل پلورالیسم دینی جان هیک
نویسنده:
امیرعباس علیزمانی- مرجان نوری
نوع منبع :
مقاله , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات)
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
دانشگاه تهران,
چکیده :
فرضیّه‌ی پلورالیسم دینی جان هیک تلاشی است که وی از درون سنّت مسیحی برای تبیین رابطه‌ی مسیحیّت با دیگر ادیان جهان صورت داده است. ادّعای اصلی هیک آن است که همه‌ی ادیان از ارزش معرفتی یکسانی برخوردارند و هم‌ی آن‌ها در راهنمایی پیروانشان به سمت رستگاری نهایی موفّق عمل می‌کنند. هیک برای تبیین و توجیه ادّعای خود ابتدا باید در مقابل ناواقع‌گِرَوان از واقع‌گروی گزاره‌های دینی حمایت، و سپس در مقابل شمول‌گروان و انحصارگروان از تفسیر پلورالیستیِ مسئله‌ی تنوّع ادیان دفاع کند. امّا به‌نظر می‌رسد که مدل پلورالیسم دینی هیک دچار تعارضات درونی بسیاری است که بیان آن‌ها هدف اصلی این مقاله است. به این منظور، به بیان سه دسته از انتقادات وارد بر این مدل اشاره خواهد شد: نخست انتقاداتی که به ناکثرت‌‌گروانه بودن این مدل اشاره دارند، دوم انتقاداتی که به عدم امکان پذیرش این مدل در سنّت مسیحی می‌پردازند، و سوم انتقاداتی که از ناکارآمدی این مدل در دست‌یابی به اهداف از پیش مشخّص‌شده پرده‌ برمی‌دارند.
صفحات :
از صفحه 85 تا 106
ابن یمین فریومدی و تأثیر قرآن و حدیث در دیوان او
نویسنده:
علی محمد مؤذنی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
دانشگاه تهران,
چکیده :
ابن یمین فریومدی از شاعران شیعی مذهب قرن هشتم است که درقطعه پردازی فارسی از مقام والایی برخوردار است . اشعارش به سبب اشتمال بر اخلاق و نصایح و مبارزه با مفاسد اجتماعی ‘مقام بزرگی در شاعری برای او کسب نموده است . اشعار او با توجه به آبشخورهای فرهنگی و مذهبی اش تحت تأثیر آیات مبارکات قرآنی و احادیث نبوی بویژه در فضایل حضرت علی (ع) و ائمه اطهار(ع) به فراوانی و به صورت های گوناگون از قبیل تلمیح ‘اقتباس‘حلّ‘درج‘و تضمین قرار گرفته است . در این مقاله سعی شده است که جلوه هایی از این تأثیرپذیری را به نمایش گذارد که بیشتر آنها در فضایل امیرمؤمنان علی (ع) است .
صفحات :
از صفحه 83 تا 96
سهم ایرانیان در پیدایش فلسفه و کلام معتزلی
نویسنده:
عزیز جوانپور هروی - حسن اکبری بیرق
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
بنیاد حکمت اسلامی صدرا,
چکیده :
آیین خردورزی و ایمان به اراده و آزادی از اعتقادهای بنیادین ایرانیان باستان است. این تفکر ایرانی با ورود اسلام، سهم عظیمی در پیدایش دو نحلة تأثیرگذار کلامی اسلام ـ مذهب شیعه و مکتب معتزله ـ داشته است.<br /> در این مقاله نویسنده میکوشد با برشمردن آراء ایرانیان باستان و بیان داده های اهورایی، جنبش عقلانی ایرانیان در حل مشکلات دینی ـ کلامی را ثابت کرده و سپس با ذکر اصول اعتقادی مکتب معتزله و نیز بیان عقاید بزرگان این فرقه، تأ ثیر آراء ایرانیان را در شکل گیری تفکر اعتزالی و خردگرایی و سهم آنان در بثمر نشستن علم کلام را نشان دهد.
صفحات :
از صفحه 121 تا 142
  • تعداد رکورد ها : 96926