جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
اخلاق کلامی فخرالدین رازی [کتاب انگلیسی]
نویسنده:
Ayman Shihadeh
نوع منبع :
کتاب
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
Brill ,
چکیده :
ترجمه ماشینی: این جلد با استفاده از گسترده‌ترین مجموعه‌ای که تاکنون از نوشته‌های منتشر شده و منتشرنشده‌اش تا به حال ارائه شده است، مطالعه‌ای جامع، عمیق و بین‌رشته‌ای درباره‌ی فلسفه اخلاقی الرازی (1149-1210)، برجسته‌ترین و تأثیرگذارترین فیلسوف قرون وسطی ارائه می‌کند. متکلم در آثار فلسفی، کلامی، اخلاقی و فقهی او تصویر پیچیده ای از یک نظریه اخلاقی چندلایه و منسجم پدیدار می شود. الرازی از اخلاق دستوری الهی کلاسیک اشعری خارج می‌شود تا هم اخلاق نتیجه‌گرایانه عمل را که به‌طور جدی با اخلاق دین‌شناختی معتزلی رقابت می‌کند و هم اخلاق کمال‌گرای منش را توسعه دهد. در چارچوب اخیر، او نظریه غایت‌شناختی بعدی خود را درباره نبوت مطرح می‌کند. این جلد شامل متن یکی از جدیدترین و جذاب‌ترین آثار الرازی به نام «ذم لذت‌های دنیا» است که برای اولین بار منتشر می‌شود که بیانگر بدبینی اخلاقی و معرفت‌شناختی آشکار است.
کتاب لوامع البینات شرح أسماء الله تعالی والصفات
نویسنده:
فخرالدین الرازی؛ تصحیح: السید محمد بدرالدین ابوفراس النعسانی الحلبی
نوع منبع :
کتاب
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قاهره - مصر: المطبعة الشرفیة,
عقلانیت و اخلاق دینی ـ بحث در اخلاق خود بنیاد در الاهیات کاتولیک
نویسنده:
پیتر نوینر، مترجم: امیر آقاجانلو
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: پژوهشگاه علوم وحیانی معارج,
چکیده :
بسیاری از دیدگاه‌های علم کلام و فلسفۀ اخلاق، مبتنی بر تعیین ملاک حسن و قبح است. فخر رازی معتقد است حسن و قبح در افعال بشری عقلی، و در افعال الهی شرعی است. دیدگاه او خاص و منحصر‌به‌فرد است. در این جستار، نخست ادلۀ فخر رازی را برای تفکیک جایگاه عقل در اخلاق بشری و الهی و چرایی روی آوردن او را به چنین دیدگاهی خواهیم گفت. دلایل فخررازی را در دفاع از شرعی بودن حسن و قبح افعال الهی در سه جهت طبقه‌بندی می‌کنیم: تکلیف، خلقت و جبر حاکم بر عالم. در گام بعدی، ادّله او را با رویکرد تحلیلی ـ انتقادی سنجیده و نقد می‌کنیم. در پایان، با ردّ دیدگاه فخر رازی نتیجه می‌گیریم ملاک معرفت‌شناختی در تشخیص حسن و قبح افعال انسانی و الهی یکسان است.
صفحات :
از صفحه 96 تا 108
وجوب نظر (به کارگیری عقل) در معارف دینی از منظر کلام اسلامی
نویسنده:
ناصرالدین اوجاقی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
بهره گیری از عقل و تفکر عقلی و اعتبار آن در معارف دینی، مسئله ای است که از دیرباز در قلمرو اندیشة دینی کانون توجه بوده است. در قلمرو اسلامی، مکاتب گوناگون کلامی نه تنها اعتبار عقل و تفکر عقلی را به منزلة منبعی برای رسیدن به معارف دینی به رسمیت میشناسند، بهره گیری از عقل را در این زمینه واجب میدانند. متکلمان برای اثبات این امر استدلال هایی نیز ترتیب داده اند. البته دربارة اینکه وجوب نظر از احکام عقلی است یا سمعی، میان متکلمان عدلیه و اشاعره اختلاف نظر دیده میشود. در این مقاله استدلال های متکلمان مسلمان بر وجوب تمسک به عقل (وجوب نظر) در قلمرو معارف دینی، و عقلی یا سمعی بودن آن از نظر ایشان، ارزیابی شده است. روش کار به این گونه است که نخست داده ها با مراجعه به منابع دست اول کلامی جمع آوری میشود و سپس کانون تجزیه و تحلیل قرار میگیرد. با بررسیهای انجام شده به این نتیجه میرسیم که دربارة وجوب نظر تنها یکی از استدلال ها درست است و همچنین وجوب عقلی نظر، تأیید میشود.
صفحات :
از صفحه 127 تا 158
عکس مستوی قضایای حقیقیه نزد خونجی
نویسنده:
اسدالله فلاحی
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
چکیده :
فخر الدین رازی عکس مستوی قضایای حقیقیه و خارجیه را برای نخستین بار به صورت جداگانه مورد بحث قرار داده است، اما افضل الدین خونجی بسیاری از احکام او را مورد نقد قرار داد و بیش تر این نقدها از سوی منطق دانان بعدی پذیرفته شده است. عکس مستوی قضایای خارجیه در مقالة دیگری بررسی شده و با فرمول های منطق جدید آشکار شده است که در دو مورد فخر رازی خطا کرده و خونجی بر حق بوده است و در موارد دیگر، اختلاف فخر رازی و خونجی به اختلاف در تفسیر اصطلاحات برمی گردد. در این مقاله نشان می دهیم که در عکس مستوی قضایای حقیقیه نیز مشابه همین خطا و اختلاف در تفسیر رخ داده است. برای نمونه، فخر رازی تأکید دارد که در قضایای حقیقیه، موجبه های فعلیه (یعنی غیر از دو ممکنه) به مانند خود منعکس نمی شوند و سالبه های دائمه و عرفیه اصلاً عکس ندارند؛ اما خونجی مدعی است که در قضایای حقیقیه، موجبه های فعلیه به جزئیة ضروریه عکس می شوند و سالبه های دائمه و عرفیه به مانند خود. فرمول های منطق جدید در این دو مورد حق را به خونجی می دهد. در دیگر موارد اختلافی نشان می دهیم که رازی موجهات حقیقیه را با دو ادات وجهی در نظر می گرفته است و خونجی با یک ادات وجهی؛ و این راز اختلاف آن ها در احکام عکس مستوی است.
احباط و تکفیر عمل از دیدگاه فخرالدین رازی و آیت الله جوادی آملی
نویسنده:
زینب عباسی آغوی
نوع منبع :
رساله تحصیلی , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
«احباط و تکفیر عمل» از مباحث مهم کلامی در ارتباط با اعمال نیک و بد انسان است. «احباط» بدین معناست که معصیت متأخر موجب محو طاعت متقدم و ثواب آن می‌شود؛ در مقابل «تکفیر» به معنای محو معصیت متقدم و اثر آن و عقاب آن توسط طاعت یا ثواب متأخر است. عدم آشنایی با این سنت قرآنی، موجب غفلت انسان از آثار اعمال خود بر برخی اعمال دیگر است. در حیطه کلامی و تفسیری، بحث‌هایی در این زمینه صورت گرفته‌؛ اما از منظر فلسفه و حکمت متعالیه تاکنون پژوهشی در این خصوص صورت نگرفته ‌است. در رساله حاضر پس از بررسی دیدگاه‌های کلامی اشاعره، معتزله و امامیه به پژوهش دو دیدگاه فخرالدین رازی متکلم اشعری و نیز آیت الله جوادی آملی، مفسر و فیلسوف شهیر، پرداخته‌ایم. مسئله اصلی این پژوهش مقایسه بین دیدگاه این دو عالم است. روش گردآوری اطلاعات در این پژوهش کتابخانه‌ای و روش پردازش آن توصیفی- تحلیلی است. معتزله قائل به احباط کلی بوده، دلایل عقلی و نقلی ذکر می‌کنند. در مقابل اشاعره و اکثر امامیه، جز در موارد مرگ در حال کفر، ارتداد، شرک و نفاق، منکر احباط کلی هستند و احباط و تکفیر کلی را مستلزم ظلم، ترجیح بلامرجح و یا تناقض و دور می‌دانند. فخر رازی با نقد جدی معتزله، «احباط و تکفیر» قرآنی را با معنایی که معتزله قائل به آن هستند، متفاوت می‌داند. وی معتقد است احباط به معنای عدم مطابق با شرع و صحیح نبودن عمل از ابتدا و تکفیر به معنای پوشش قبح گناه و بخشش آن است. وی بر مبنای حسن و قبح شرعی، تکفیر را بر خداوند واجب ندانسته و آن را از باب فضل و احسان می‌داند. آیت الله جوادی آملی در مورد کفر، شرک، نفاق و ارتداد، قائل به حبط محض هستند که انسان بر اثر آن‌ها همه هستی خود را از دست می‌دهد و در مورد معاصی قائل به حبط غیر محض‌اند. ایشان بر اساس حرکت جوهری نفس معتقدند که نفس مادامی که رابطه تعلقی با بدن دارد، قابلیت دگرگونی دارد و افعال انسانی با نفس اتحاد وجودی دارند و صورت متناسب با خود را ایجاد می‌کنند.
بداهت تصورات حسی نزد دانشمندان مسلمان
نویسنده:
قراملکی احدفرامرز
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
واژه «بداهت» در عرف و در دانش منطق به صورت مشترک لفظی به دو معنای متفاوت به کار می رود؛ در عرف به معنای نسبی روشن و مانوس استعمال می شود ولی در اصطلاح منطق مفهومی نفسی دارد و به معنای ادراک غیرمسبوق به ادراکات پیشین و غیرماخوذ از آنها به کار می رود. در بحث از بداهت تصورات حسی، مفهوم دوم به کار می رود. بداهت تصورات حسی توسط فخر رازی به صورت مسأله منطقی تدوین شد و نزد دانشمندان متاخر مورد بحث قرار گرفت. وی با ارایه دو قاعده کاربردی در تمایز مفاهیم نظری و بدیهی، مساله بداهت تصورات حسی و وجدانی را مطرح کرد. او را در این نوآوری دلایلی است و عواملی مسبوقیت تصدیق اولی بر تصورات اولی عمده ترین دلیل اوست و مهمترین انگیزه اش انکار تصورات نظری و بدیهی انگاری همه تصورات حاصر برای انسان است. اگرچه منطق دانان مسلمان با بدیهی انگاشتن تصورات هم رای وی نیستند؛ بسیاری از آنان از جمله خواجه طوسی و میرسید شریف جرجانی در بدیهی انگاری تصورات حسی با وی همداستان شده اند. از سوی دیگر کسانی که ملاک بداهت تصورات را بساطت مفهومی می دانند، تصورات حسی را بدیهی نمی پندارند. نظریه بداهت تصورات حسی علاوه بر رخنه های عمده، اساسا بر درآمیختن دو مفهوم عرفی و اصطلاحی بداهت مبتنی است.
صفحات :
از صفحه 181 تا 193
عصمت انبیاء از دیدگاه فخر رازی
نویسنده:
محمد سعیدی مهر، لیلا اختیاری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
کلیدواژه‌های اصلی :
چکیده :
عصمت انبیاء از دیرباز برای متکلمان مسلمان مساله ای مهم بوده است. یکی از این متکلمان فخر رازی (متوفی 606 ه ق) است. او از عالمان برجسته اهل سنت و اشعری مذهب می باشد که پیامبران الهی را معصوم می داند. ولی معتقد است عصمت برای ایشان در دوران پس از بعثت ضروری است و نه قبل از آن. وی بر این باور است که شخص زمانی به مقام عصمت دست می یابد که در جسم یا روح خود ویژگی ای داشته باشد که به واسطه آن از انجام گناه خودداری کند. افزون بر این، او باید به زشتی گناه و یا زیبایی اطاعت از خدا علم داشته، و از وحی و اراده حق تعالی تبعیت کند و اگر فعلی از روی فراموشی یا ترک اولی مرتکب شد باید سرزنش شده و از زشتی عملی که انجام داده مطلع شود. فخر رازی حیطه اعتقادات، تبلیغ و رسالت، احکام و فتاوی و افعال و سیرت را از جمله مواضع اختلافی میان متکلمان در باب عصمت انبیاء معرفی می کند.
صفحات :
از صفحه 125 تا 143
بررسی تطبیقی «جبر و اختیار» از منظر امام خمینی (ره) و فخر رازی
نویسنده:
محمود آهسته
نوع منبع :
رساله تحصیلی , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
ایرانداک,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
فخر رازي همگام با ديگر متکلمان اشعري، بر اين اعتقاد است که انسان در افعال خود هيچ اختياري از خود ندارد و افعال او توسط خداوند ايجاد مي‌گردد. او براي اثبات سخن خود به آياتي از قرآن اشاره مي کند تا اين مطلب را تأکيد نمايد. فخر رازي، با اعتقاد به اصول ثابت اشاعره در اعتقاد به جبر، اثبات اختيار براي انسان را مغاير با قدرت مطلق خداوند مي داند، اما پس از اينکه آياتي از قرآن را مويد اختيار يافته، به نظريه کسب اشعري معتقد شده است. نظريه کسب مي گويد که افعال ارادي انسان را خداوند مي آفريند اما انسان آن را متصف به خير و يا شر مي‌کند. البته فخر، پس از مدتي اين نظر را هم راهگشا نمي داند و از آن عدول مي کند. وي در موارد زيادي از اعتقاد اوليه خود باز گشته و نظري جديد را اتخاذ کرده که با معتقدات قبلي اش منافات دارد. امام خميني مانند ساير متکلمان اماميه، براي انسان نه جبر مطلق قائل است و نه اختيار مطلق؛ بلکه به امري ميان جبر و اختيار اعتقاد دارد که آن را «امر بين الأمرين» مي نامند. يعني در عين حال که اختيار را از انسان سلب نمي کند، اراده انسان را در طول اراده الهي موثر مي داند. اما اختلافي که ميان تفسير امام(ره) از امر بين الأمرين و ساير متکلمان اماميه قابل تشخيص است، اين است که، ايشان علاوه بر رويکرد فلسفي، با نگاهي عرفاني اين مسأله را مورد تحليل قرار مي دهد و تأکيد دارد که براي درک ارتباط ميان افعال انسان و خداوند بايد به مرتبه اي از معرفت جهان رسيد که همه افعال را مظهر و مجلاي اراده خداوند ديد و گر نه با استدلال عقلي صرف، نمي توان اصل امربين الأمرين که بيانگر نظريه صحيح در مورد جبر و اختيار است را درک کرد. علاوه بر اين امام خميني، بسياري از عوامل موثر در عمل انسان را ناشي از محيط و وراثت مي داند و معتقد است که اينها مي توانند انسان را به سوي اموري سوق دهند، اما تصريح دارد که نقش اين عوامل قابل تغيير است و باعث جبر نخواهد شد.
امام مهدی (عج) در روایات تفسیری اهل سنت و مقایسه آن با دیدگاه شیعه
نویسنده:
شاه گل حسین سجادی
نوع منبع :
رساله تحصیلی , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
مهدویّت یکی از مسائل اساسی مذهب تشیع است و مخالفان به شبهه افکنی های گسترده ای در این زمینه دست زده اند؛ بنابر این لازم است تا قدم های محکم تری در این راه برداشته شود. تلاش نگارنده بر این بوده است که رساله حاضر از جهت طرح و اسلوب و از جهت موضوع و محتوی تازگی و نوآوری داشته باشد، به عنوان مثال: بحث از دیدگاه مفسّران در مورد آیه تأویلی جدا از بحث روایی بیان شده است، هم چنین ترتیب آیات به صورت دلالت آن بر موضوع تنظیم شده است و آیات تفسیری قبل از آیات تطبیقی ذکر شده است. این پایان نامه با موضوع « امام مهدی در روایات تفسیری اهل سنّت و مقایسه آن با دیدگاه شیعه» است و از چهار فصل تشکیل شده است: فصل اول به بیان موضوع، ضرورت پژوهش، نوآوری های پژوهش، معنا، ضابطه و معیار تأویل پرداخته است. در فصل دوم به مهدی موعود# در قرآن کریم، پاسخ به شبهات ابن خلدون و پیروان او، اعتراف فریقین به تواتر صحت احادیث مهدویت، وجوب اعتقاد به ظهور مهدی موعود، نگاهی به سیمای امام مهدی نزد شیعه، نام و القاب مهدی، نام پدر و مادر آن حضرت، دوره های زندگی حضرت مهدی، نواب خاصّ و علل و اسرار غیبت پرداخته شده است. در فصل سوم، سیزده آیه از آیات قرآن کریم از دیدگاه مفسّران شیعه و سنّی مورد بررسی قرار گرفته و روایات فریقین درباره آن آیات بیان شده است. فصل چهارم به کتاب شناسی توصیفی درباره امام مهدی اختصاص یافته است.