جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
جستجو در برای عبارت
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 97136
هرمنوتیک انتولوژیک صدرایی و مسئله زبان دین
نویسنده:
محمد بیدهندی، مهدی دسترنج
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
اصفهان: دانشگاه اصفهان,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
از مسائل اساسی زبان دین، بررسی وجه معناداری و گستره معرفت‌بخشی متن مقدّس است. در این ساحت، ملاصدرا ابتدا در قوس نزول، به تطبیق میان «معرفت»، «کلام» و «وجود» می‌پردازد تا از تطابق این سه، برای تبیین فلسفی نحوه تجلّی یافتن حقایقِ وحیانی در قالب الفاظ متن مقدّس بهره ببرد و در قوس صعود، فرایندی را برای فهم متن مقدّس ارائه داده است که بازسازی آن، الگوی هرمنوتیک انتولوژیک وی را شکل می‌دهد. مسئله اصلی این مقاله، تبیین وجه معناداری زبان دین و گستره شناختاری آن در الگوی هرمنوتیک صدرایی است که فهم متن مقدّس از بررسی این الگو و عوامل مؤثر در فرایند، به دست می‌آید. مهم‌ترین یافته‌های این پژوهش، ترسیم نقش سه‌گانه فرد، متن و مؤلّف در نسبت با هم در الگوی هرمنوتیکی صدرا و استفاده از این الگو در تبیین گستره شناختاری زبان دین در ساحت متن و همچنین از متن به فرامتن است. این یافته‌ها با محوریَت کتاب مفاتیح‌الغیب و شرح مبانی فلسفی لازم از حکمت متعالیّه به دست آمده است.
صفحات :
از صفحه 29 تا 46
انیت و یقین ‌آور بودن برهان صدیقین سینوی
نویسنده:
محمدتقی کرمی,سیدحسن سعادت مصطفوی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه امام صادق (ع),
چکیده :
برهان صديقين ابن سينا برای اثبات وجود خدا، يكی از مقبول ترين براهين اثبات وجود خدا محسوب می شود. يكی از چالش های مطرح در مورد اين برهان، بحث از لمی بودن يا انی بودن آن است. بر اساس يك برداشت مشهور و سنتی از كلمات ابن سينا، برهان انی مفيد يقين نيست و لذا در مساله اثبات وجود خدا كار آمدی ندارد. اقامه برهان لمی نيز برای خداوند ممكن نيست؛ زيرا در برهان لمی، سير از علت به معلول صورت می گيرد و خداوند علت ندارد. برای برون رفت از اين معضله، برخی اين برهان را نوعی برهان انی دانسته اند كه در آن سير از ملازمات عامه برای اثبات مطلوب صورت می گيرد و لذا يقين آور است. گروه دوم اين برهان را برهان شبه لمی دانسته اند، و برخی نيز به لمی بودن اين برهان اعتقاد دارند. در اين مقاله، تلاش شده است از انی بودن برهان مورد بحث دفاع شود. انی دانستن اين برهان، با مبانی فلسفی ابن سينا سازگار است و برهان انی نيز از نظر ابن سينا يقين آور است. البته كلمات ابن سينا درباره انی بودن يا لمی بودن براهين خدا شناسی به طور عام و برهان صديقين به شكل خاص، قدری متعارض است. اما شايد بتوان با توجه به مبانی ابن سينا، اين تعارضات را برطرف كرد.
صفحات :
از صفحه 5 تا 23
تحلیل و نقد درون سیستمی جایگاه خدا در جهان شناسی پویشی وایتهد
نویسنده:
رستم شامحمدی ,حمیدرضا آیت الهی
نوع منبع :
مقاله , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات)
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه امام صادق (ع),
چکیده :
نوشتار حاضر تلاشی است که طی آن، در گام اول، با توجه به ارکان اساسی جهان شناسی پویشی وایتهد- اصولی چون: نگرش ارگانیستی، پویشی دیدن عالم، در هم تنیدگی تمام موجودات، دو قطبی بودن موجودات، نظریه دریافت و تعامل همه جانبه موجودات- به ضرورت حضور خداوند در این جهان شناسی اشاره می شود. در گام دوم، به تحلیل تفسیری پرداخته می شود که طی آن، وایتهد خداوند را هستی بالفعلی معرفی می کند که تابع مقولات حاکم بر این جهان پویشی است. در گام سوم، به اقتضای نگرش ارگانیستی یا اندام وار وایتهد، تعامل دو جانبه خدا و جهان، تاثیرگذاری متقابل این دو و نتایج آن تحلیل می شود. در گام آخر، با نظر به نقد درون سیستمی، این ادعای بنیادی وایتهد که «خداوند به عنوان یک هستی بالفعل، استثنایی بر سایر هستی ها نبوده و تابع مقولات و اصول حاکم بر جهان شناسی پویشی است» مورد ارزیابی قرار می گیرد، و به پاره ای از انتقادات و چالش های فراروی آن اشاره می شود.
صفحات :
از صفحه 45 تا 70
بررسی و تطبیق جعل یا کشف معنای زندگی در اندیشه کیرکگور و سارتر
نویسنده:
جعفر شانظری، علیرضا فرجی
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
اصفهان: دانشگاه اصفهان,
چکیده :
حذف علت غایی در تاریخ اندیشه، در مباحث علمی و فلسفی تغییراتی ایجاد کرده است و این موضوع عامل تغییر نگرش انسان به بحث خداوند به عنوان یک خالق و قدرت لایزال بوده است و اصلی ترین مسئله انسان، یعنی بحث درباره معنای زندگی او را تحت تأثیر قرار داده است. این امر، دلیل اصلی به حاشیه راندن اولوهیّت خداوند و جایگزین شدن قوای انسانی شده است که نتیجه نهایی آن حاکمیّت رویکردهای نیهیلیستی و پوچگرایانه بوده است. به دنبال آن، استیلای سکولاریسم و دین پیرایی مسئله معنای زندگی انسان را به چالش کشیده است و پس از آن، انسان خداوند را نه همچون منشأ معنا، بلکه به عنوان مانعی بر سر راه زندگی می‌داند. از اینرو، بر آگاهی و اراده خود تکیه می‌کند و خود را آفریننده معنای زندگی می پندارد. به همین دلیل، بحث کشف و جستجوی معنای زندگی، دستخوش تغییر شده است و به جای آن، رویکردهای معنا آفرین و سخن از جعل معنا، جایگزین شده اند. این مسئله که آیا انسان سازنده و آفریننده معنای زندگی خویش است یا آن را از عاملی بیرونی کسب می کند، امروزه به چالش بزرگی برای بشر تبدیل شده است. تقابل اندیشمندان خداباور و ملحد اهمیت چنین مسائلی را دوچندان می‌کند. به همین دلیل، در این پژوهش تلاش شده است برای این پرسش، با توجه به دو رویکرد خداباور و غیرخداباور کیرکگور و سارتر، که از اندیشمندان مکتب اگزیستانسیالیسم و از پیشگامان تحولات شگرف فلسفه معاصر هستند، پاسخی مناسب بیابیم. از یکسو، تکیه کیرکگور بر سابجکتیویته به عنوان یک حقیقت پایدار برای کشف معنای آبجکتیو زندگی با توجه به سپهرهای هستی، و از سوی دیگر، بی معنابودن بنیادین زندگی به دلیل وجود نداشتن خداوند از نظر سارتر که با توجه به آگاهی انسان می توان به روش سابجکتیو برای آن معنایی جعل کرد، ژرف اندیشی شده است.
صفحات :
از صفحه 65 تا 80
مفهوم انسان از دیدگاه کارل بارث و الهیات لیبرال قرن نوزدهم
نویسنده:
قربان علمی، علی بورونی
نوع منبع :
مقاله , مدخل مفاهیم(دانشنامه مفاهیم) , کتابخانه عمومی , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
اصفهان: دانشگاه اصفهان,
چکیده :
در این نوشتار، به مفهوم انسان از دیدگاه کارل بارث، الهی‌دان برجسته قرن نوزده و همچنین دغدغه‌های وی درباره الهیات لیبرال معاصرش پرداخته شده است. شاید مهم‌ترین دغدغه الهیات بارث در این پرسش خلاصه می‌شود که انسان کیست و چگونه می‌تواند با خداوند ارتباط داشته باشد؛ ازاین‌رو، برای درک کامل الهیات بارث، پاسخ به این پرسش که مفهوم انسان در نگرش وی چیست، مهم به‌نظر می‌رسد؛ زیراکه الهیات وی مسیح‌محور بوده است و از ارتباط انسان با خداوند یا به گفته وی، ارتباط خدا با انسان، حکایت دارد. بنابراین، در این نوشتار، سعی شده است نگرش وی به انسان و خدا و تفاوت آن با الهیات لیبرال بررسی ‌شود.
صفحات :
از صفحه 81 تا 94
تحلیل مقایسه‌ای آراء آکویناس و ابن‌سینا درباره علم فرشتگان
نویسنده:
علی سنایی، عظیم حمزئیان
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
اصفهان: دانشگاه اصفهان,
چکیده :
در این نوشتار، دیدگاه آکویناس و ابن‌سینا درباره علم فرشته بررسی و تحلیل شده است و وجوه اشتراک و اختلاف آن‌ها را در این خصوص بیان کرده‌ایم. با اینکه آکویناس و ابن‌سینا هر دو متأثَر از سنّت ارسطویی بوده‌اند؛ ولی چون جهان‌شناسی آن‌ها از جهاتی متفاوت است، درباره جایگاه علم فرشته به نتایج مختلفی رسیده‌اند. آکویناس و ابن‌سینا هر دو معتقدند که فرشتگان طبایع عقلانی هستند؛ بنابراین مشخّصه اصلی آن‌ها علم است؛ ولی با این تفاوت که ابن‌سینا علم فرشته را علّت ایجادی موجودات مادون خود می‌داند؛ ولی آکویناس معتقد است که فرشتگان نقش ایجادی و علّی در عالم ندارند و کیفیّت علم فرشته بیشتر به امور مادون با درجه بساطت ذات آن تبیین‌پذیر است. ازسوی‌دیگر، ابن‌سینا معتقد است که فرشته، جزئی را از طریق کلی (به معنای ثابت و لایتغیر) می‌شناسد؛ ولی آکویناس می‌گوید که فرشته، جزئی را به ما هو جزئی می‌شناسد.
صفحات :
از صفحه 95 تا 108
تاثیر فرهنگی ترجمه یونانی بر الهیات کتاب مقدس
نویسنده:
حسین کلباسی اشتری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه امام صادق (ع),
چکیده :
جست و جوی زمينه ها و عوامل دخيل در تكوين عهدين (كتاب مقدس) خود موضوعی است كه هم از جنبه های تاريخی- فرهنگی و هم از جهت الهياتی- كلامی، در فهم روح حاكم بر اين اثر بسيار موثر است. فرض بر آن است كه دو سنت «عبرانی- يهودی» و «يونانی- يونانی مآبی»، سرچشمه های اصلی شكل گيری كتاب مقدس و البته خود مسيحيت بوده اند. اما تحليل تاريخی و ريشه شناسانه دو سنت مذكور، از يك سو عوامل و مولفه های كمتر شناخته شده ديگری را برای ما عرضه می دارد كه احيانا در لابه لای پژوهش های دين شناسانه مغفول واقع شده اند؛ و از سوی ديگر نشان دهنده تلفيق فرهنگی و حتی روحی- معنوی دو سنت ياد شده با يكديگر است كه اين، خود در تقدير تاريخی دو سنت يهودی و مسيحی موثر واقع شده است. ملاحظه نتايج حاصل از گسترش عوامل مذكور نيز به نوبه خود، عرصه جديدی از پژوهش را در اين زمينه می گشايد كه از زمره فروعات آن، ظهور جريان تاويل (هرمنوتيك) كتاب مقدس است. ريشه يابی تحولات معرفت دينی در سنت مسيحی و پيوند آن با نخستين رويدادهای فرهنگی و دينی سده های نخست ميلادی، هدف اصلی اين نوشتار است.
صفحات :
از صفحه 25 تا 43
تجربۀ دینی و گوهر‌انگاریِ آن از منظر غزالی و ویلیام جیمز
نویسنده:
احمد عبادی، الهام کریمی دورکی
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
اصفهان: دانشگاه اصفهان,
چکیده :
تجربه دینی، یکی از مهم‌ترین مسائل دین‌پژوهی در سدّه‌های اخیر است. در باب این مسئله، ویلیام جیمز دین را تأثیرات، احساسات و رویداد‌هایی می‌داند که برای هر انسانی در عالم تنهایی رخ می‌‌دهد و احساسات را مقوّم ذاتیِ دین می‌داند. از دیدگاه او، تجربه دینی گوهر دین است؛ به این معنا که حقیقت دین، احساسات و عواطفی است که در انسان، هنگام رویارویی با حقیقت غایی پدید می‌آید و امور دیگر مانند عقاید، اعمال و مناسک، مؤخّر از این تجربه‌اند. «گوهر‌انگاریِ تجربه دینی» یکی از رویکرد‌های تجربه دینی است که ابعاد مختلف دین را به یک بعد فرو کاسته است و تجربه دینی را به‌عنوان گوهر دین معرفی کرده است. از سوی‌دیگر، در جهان اسلام، غزالی نیز معتقد است: هدف نهایی دین، ادراک و تجربه حقیقت غاییِ مقدّس است که با اعمال صالح، عبادت، زهد و پارسایی به دست می‌آید. از نظر او، یگانه راه رسیدن به این حقیقت مقدّس، شریعت است. این دو دیدگاه را می‌توان ‌از جهت‌های مختلف مطالعه تطبیقی کرد: وصف‌ناپذیریِ تجربه دینی، تفاوت در منشأ اکتساب، مشکل دور در نظریه ویلیام جیمز و گوهر‌انگاری که جیمز قائل به آن است و می‌توان با تفسیری دیگر، غزالی را نیز به آن معتقد دانست.
صفحات :
از صفحه 109 تا 126
رؤیت خداوند از نگاه فخرالدین رازی و علّامه طباطبایی
نویسنده:
مرتضی عرفانی، ابراهیم نوری، هانیه یعقوبی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
اصفهان: دانشگاه اصفهان,
چکیده :
ظاهر برخی از آیات و روایات از جواز و برخی دیگر از عدم جواز رؤیت خداوند حکایت می‌کنند. فخرالدین رازی به استناد نصوص دسته اول، رؤیت بصری خداوند را جایز دانسته است؛ اما آن را مستلزم جسمانیّت و جهت‌داشتن خداوند نمی‌داند. وی نصوص دسته دوم را برخلاف ظاهرشان تأویل می‌کند. علّامه طباطبایی هر دو دسته از آیات و روایات را منطبق با ظاهرشان تفسیر می‌کند و تعارض ظاهری میان آن‌ها را با این نظریّه حل می‌کند که رؤیت در نصوص دینی دو معنی دارد: رؤیت بصری و رؤیت قلبی که از سنخ علم حضوری است. برخی از آیات و روایات، رؤیت قلبی خداوند را تأیید کرده‌اند که عقل هم آن را می‌پذیرد و برخی دیگر رؤیت بصری را رد کرده‌اند؛ زیرا رؤیت به این معنی، مستلزم آن است که خداوند مثل و مانند داشته باشد.
صفحات :
از صفحه 127 تا 136
وجه وجودیِ« شرّ» در آثار مانی: تبیین و سنجش
نویسنده:
مژگان خلیلی، حسین کلباسی اشتری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
اصفهان: دانشگاه اصفهان,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
از گذشته‌ی دور، حل و توجیه مسئله "شرّ"، از زمره پرسش‌های همیشگی و دشوار بشر در مسیر فهم هستی بوده است. سابقه و دیرینه‌ی‌ دراز این مسئله در عرصه دین و نیز ادبیات، نشانه‌ی نقش آن در جهان‌بینی بشر نسبت به ریشه‌های وجودیِ آن ‌است و این خود یکی از دلایل مهمِ توجه ویژه‌ی سنت‌های کلامی- فلسفی به این مسئله به شمار میرود. فیلسوفان و متالهان آگاه بوده‌اند که توجیه "شرّ" در زمینه‌ی باور و اعتقاد دینی کاری است سترگ، و لذا تلاش آنان همواره مقرون به موفقیت نبوده است. توجیه این مسئله گاهی به ثنویت و چندخدایی انجامیده و گاهی نیز عملا به بروز تعارضات نظری منجر شده است. در دیدگاه مانی- که برخاسته از برخی سنت‌های کهن دینی و آیینی ایران زمین است- شرّ (یا تاریکی) داخل در سرشت موجودات زمینی و این‌جهانی است. کشف قوانین حاکم بر این هستیِ مرکب از خیر و شرّ و روند رهایی و تطهیر از آن، غایتی است که آیین مذکور مدعی‌ست در پی تحقق آن است. اندیشه‌های مانی در برخی مذاهبِ‌ کهن ایرانی و غیرایرانی، در پهنه‌ی هند و آفریقا و آسیای میانه تاثیر خود را گذارد. "آگوستینوس" سال‌ها معتقد بود دین مانی تنها تفسیر عقلانی قابل ‌قبول از نحوه شکل‌گیری جهان است، زیرا منشا شرّ را به درستی تبیین کرده است. برخی "شرّ" را حاصل نقص و ضعف در اراده دانسته‌اند و برخی دیگر- از جمله در بسیاری از سنت‌های فلسفی و کلامی عالم اسلام- شرّ را نتیجه‌ی فقدان کمال و غیبت خیر می‌دانند و برای آن اصالتی قائل نیستند. مسئله ما در این نوشتار، تبیین وجه وجودی "شرّ" به طریقی است که در مذهب مانی تدارک شده است؛ نوعی حضور واقعی شرّ و در عین حال ضدیتِ آشکارِ آن با خیر در پهنه‌ی گیتی و نیز توجه به علل ثنویتی که از درون آثار مانی راه به بیرون باز می‌کند و بنابر ادعا، در مراحلی بالاتر به وحدت و یگانگی می‌رسد. اگر صرف‌نظر از مبدایی که مانی برای واقعیت "شرّ" در نظر گرفته، آن‌ را در اثر درآمیختگی با خیر، مخلوقی زنده و یگانه با خیر ببینیم، نیازمند نگاهی پدیدارشناسانه به شرّ هستیم؛ آن‌هم از جنبه وجودی و نه به حیث عدمیِ آن؛ اما در این‌که این تصویر بتواند در برابر نقد عقلی و فلسفی تاب بیاورد یا خیر، نکته دیگری است که تلاش می‌شود برخی از کاستی‌های نظری آن عرضه گردد.
صفحات :
از صفحه 19 تا 36
  • تعداد رکورد ها : 97136