جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

امکان‌سنجی تطبیق اندیشه‌های ویتگنشتاین و گادامر در باب زبان، موضوع محوری گفتار حاضر است. اما گنجانیدن تعبیر امکان‌سنجی و اصرار و ابرام نگارنده در التفات مخاطب بدان، بر ادله‌ای چند، مترتب بوده که از آن جمله است، واگرایی محتوایی سننی که ویتگنشتاین و گادامر را بدانها انتساب است. از دیگر سو، بدیع بودن موضوع و محتوا در ایران و اینکه تا کنون، پژوهشی در این باب، تبلور نیافته است، اخذ طریق امکان‌سنجی و استنکاف از تفصیل شتاب‌زده را، موجه می‌نماید.یکی از پیش‌فرضهای اصلی گفتار، این است که ویتگنشتاین و گادامر، در زمره آخرین حلقه‌های زنجیره‌ی سنن تحلیلی و قاره‌ای می‌باشند. به گونه ای که اگر شاخصه‌های کلیدی جریانهای تحلیلی و قاره‌ای را مفروض بداریم، برآیند این ویژگیها را می توانیم به صورت جامع در ویتگنشتاین و گادامر، ملاحظه کنیم. از نظر دور نمی‌داریم که مهم‌ترین و پرکاربردترین واژه در گفتار حاضر، مفهوم زبان است. ویتگنشتاین با دو نظام فلسفی متفاوت، از محوری‌ترین دغدغه‌ی خود یعنی زبان، تلقی دو‌وجهی ارائه کرده است. جایگاه و اهمیتی که در کمتر فیلسوف تحلیلی، مشهود است. از سوی دیگر گادامر، هستی و فهم را زبانی می داند و زبانمندی را محور بحثهای هرمنوتیک خود در حوزه‌ی هستی‌شناسی، قرار می دهد. فلاسفه قاره‌ای زیادی با دغدغه‌ی زبان، تفلسف کرده‌اند اما گادامر حتی به لحاظ زمانی نیز در کنار جنبه محتوایی، یکی از آخرین حلقه‌های این سنت است. امری که در باب ویتگنشتاین نیز صادق است. به هر روی، می توان زبان را کانونی‌ترین دغدغه‌یِ اندیشمندان دو سنت تحلیلی و قاره‌ای در دو قرن اخیر و بهترین پل برای ترابط میان آنها دانست. زبان، دغدغه‌ی مشترک ویتگنشتاین دوم و گادامر است. گره‌خوردگی و درهم‌تنیدگی زبان، با مقوله فرهنگ و اجتماع است که زمینه‌یِ اتصال ویتگنشتاین و گادامر را فراهم می‌آورد. گستردگی دایره شمول مفهوم زبان و اشتراکش به عنوان دغدغه‌ی محوری نزد اندیشمندان قاره‌ای و تحلیلی، باعث شده تا تمرکز گفتار حاضر در کنار سایر جنبه های فکری ویتگنشتاین و گادامر، برمفهوم زبان و چگونگی داد‌ و ستد فکری میان این دو در حوزه‌ی فلسفه‌ی زبان باشد. از ویژگیهای فکری دنیای معاصر، ترابط میان علوم مختلف، پیدایش مباحث بین رشته‌ای و داد و ستدهای علوم با فلسفه در قالب زایش فلسفه‌های مضاف است. یکی دیگر از ضرورتهای پرداختن به این موضوع در این گفتار، ظرفیتهای گسترده‌ای است که در ویتگنشتاین و گادامر برای تبیین مدعای حاضر یعنی بین رشته‌ای شدن علوم و درهم‌تنیدگی آنها با هم، وجود دارد. نتایج رهیافت اجتماعی ویتگنشتاین و گادامر برای علوم‌اجتماعی یا جامعه‌شناسی، یکی از همین، قابلیتها است که ضرورت تبیین و بسط آن، بدیهی است. ب. مباني نظري شامل مرور مختصري از منابع، چارچوب نظري و پرسش‌ها و فرضيه‌ها:آنچه به طور مشخص، مسائل طرح حاضر را تشکیل می‌دهد، عبارتند از:1-

چکیده ندارد.

مسئله موعودگراییاز بنیادی ترین اصول هر دینی می باشد. ولیکن در برخی ادیان همچون مسیحیت فرقه های افراطی ای وجود دارند که با ارائه تفسیری کاملا ظاهری از کتاب مقدس خود تأثیری زیان بار بر وجهه تاریخی و دینی خود داشته و اجازه هیچ گونه پرسش و گفتگویی را در مورد اصول خود نمی دهند. اصول کلی موعودگرایی نزد بنیادگرایان انجیلی مسیحی نیز از اصول پرسش ناپذیر و تغییر ناپذیری محسوب می شود که امروزه منجر به اقدامات زیان باری از سوی آنان نیز شده است.

در این نگارش با عنوان "شبیه‌سازی انسانی از منظر فلسفه‌ی اخلاق" تلاش کردیم که برخلاف سایر منابع موجود، همسان‌سازی انسانی را از منظر تحلیل فلسفی به انجام رسانیم. نگارش حاضر شامل پنج فصل است: در فصل اول کلیات و مفاهیم این موضوع تبیین شده است، در فصل دوم دلایل ارائه شده از سوی طرفداران فن‌آوری همسان‌سازی انسانی به تفصیل بیان شده و در فصل سوم دلایل ارائه شده از سوی مخالفان نیز مورد بررسی قرار گرفته است. در فصل چهارم تحلیل فلسفی موضوع، بر اساس انسان‌شناسی اسلامی و انسان-شناسی کانت اختصاص یافته است. در فصل آخر این نتیجه به دست آمد که همسان‌سازی تولید مثلی انسانی به این دلیل که با ساختار خانواده، اختیار شخص همسان‌سازی شده، کرامت ذاتی بشر تعارض پیدا می‌کند و باعث ایجاد طبقات نژادی در جامعه می‌شود، باید از اعمال آن بر روی انسان جلوگیری کرد.

هیوم در میان شاخه‌های گوناگون فلسفه، به فلسفه‌ی اخلاق جایگاهی ویژه و محوری بخشیده و نشان داده است که یکی از غایی‌ترین دغدغه‌ها و نهایی‌ترین اهداف وی از طرح و تمهید «علم طبیعت انسانی»، پی‌جویی و رسیدن به اصول و مبانی اخلاق است. وی آراء خود در اخلاق را در دو کتاب، یعنی کتاب سوم رساله در طبیعت انسان و کتاب کاوش در مبانی اخلاق آورده است. برخی صاحب‌نظران، از فلسفه‌ی اخلاق متقدم و متأخر هیوم سخن گفته‌اند، که منظور از فلسفه‌ی اخلاق متقدم وی، آراء او در کتاب سوم رساله در طبیعت انسان، و مراد از فلسفه‌ی اخلاق متأخر هیوم آراء وی در کتاب کاوش در مبانی اخلاق است. در این تحقیق ما کوشیده‌ایم که به رئوس مطالب هر دو کتاب اخلاق هیوم بپردازیم و تا حد امکان تفاوت آراء او را در این دو کتاب نشان دهیم. اما گذشته از این، بیشتر بر این وجهه‌نظر تأکید داشته‌ایم که هر دو کتاب اخلاقی هیوم را باید در ادامه‌ی یکدیگر و به منظور تحقق هدفی واحد یعنی بنیان‌گذاری «علم طبیعت انسانی» با ابتنا بر روش تجربه‌گرایی نگریست. این‌چنین، می‌توان کتاب کاوش در مبانی اخلاق را تکمیل‌کننده‌ی کاستی‌های کتاب سوم رساله در طبیعت انسان در تحقق هرچه بیشتر این هدف تلقی نمود.پرسش‌های تحقیق منظری که ما می‌خواهیم در این پژوهش فلسفه‌ی اخلاق هیوم را بررسی و تحقیق نماییم «ارتباط تجربه گرایی با مفاهیم فلسفه‌ی اخلاق در فلسفه‌ی هیوم» است و بدین‌منظور بنا داریم که بدین پرسش‌ها پاسخ دهیم:1-

تحقیق حاضردر جستجوی فریضه‌ای به این قرار: دیدگاه هنری میکلانژ متکی به فلسفه بوده به نگارش در آمده است. از این حیث دیدگاه میکلانژ که دستکارهایش باعث رخداد عظیم هنری که قسمتی از تاریخ هنر را در بر گرفته مورد بررسی قرار می‌گیرد. در این پژوهش چرایی؟، چگونگی؟، علت ظهور آثار و دست ساخته‌های فاخر میکلانژ در حیطه نقد گذارده خواهد شد. در فصلی که با عنوان «رنسانس از منظر تاریخ فرهنگی» آمده است به واکاوی فرهنگ آن دوره(رنسانس) که از حیث تاریخی مقارن با دوران حیات میکلانژ است، پرداخته می‌شود و مقصود این فصل تشریح چگونه شرایط وچگونه بستری در آن دوره برای میکلانژ و هنرمندان فراهم بود. در فصل «زندگی‌نامه و آثار میکلانژ» نخست به معرفی جزء به جزء آثار و تعریف جامعی از دستکارهای او در زمینه‌هاینقاشی، مجسمه سازی و معماریمورد بررسی قرار می‌گیرد.دوم به زندگی شخصی میکلانژ می‌پردازیم. اتکای این فصل بر تاریخ‌نگاری وازاری و ویل دورانت بنا شده است. «ویژگیهای فلسفه رنسانس در ساحت تأملات هنری» دیگر فصلی است که در این رساله آمده است این فصل می‌کوشد بستر فلسفی زمان حیات میکلانژ و ارتباط آن با فلاسفه زمان او را پیدا کند. نو افلاطونیان و فلاسفه تا چه اندازه بر شخصیت وی اثر گذار بوده‌اند. همچنین تاثیر علم و هنر آن دوره(رنسانس) در حیطه نقد قرار می‌گیرد.به طور مثال در عرصه ای اومانیسم شناخت خود را انسان قرار داد، و این «خود شناسی» منجر به علم کالبد شناسی بر روی بدن انسان گردید، رخدادی بس عظیم در هنر آن دوره تاریخی را باعث شد.در فصل تفسیر که با همین عنوان «تفسیر نقاشی‌های سقف و دیوار نمازخانه سیستین» به تحلیل یکی از شاهکارهای میکلانژ که همانا پرده‌ی «قضاوت آخر» و سقف آن نمازخانه به خصوص پرده‌ی «آفرینش» است، را در حیطه‌ی نقد قرار می‌دهیم. در این پرده(آفرینش) خداوند (خالق) جسمیت زمینی به دست آورده، و در هیأت پیرمردی ظهور می‌یابد. این اثر روایتی نشان می‌دهد که انگشت اشاره خداوند نفس (روح) را به وسیله انگشتان آدم (ابوالبشر) به کالبد او انتقال می دهد؛ البته این انتقال هنوز به فعلیت درنیامده است، و فقط یک بند انگشت فاصله میان اتصال وجود دارد. این اثر خود را زمانی به ما نشان می‌دهد که بستر اومانیستی دوران رنسانس ایتالیا را در زمان خلق این اثر بازشناسی کنیم، موضوع اولین حیات (آفرینش) دستکار میکلانژ در بستری که باورهای دینی یهودی- مسیحی در کنار فلسفه افلاطونی- مسیحی آمیخته شده، اثری شگرف را به عرصه ظهور می‌رساند. تفسیر این شاهکار مفهومی واضح از ضرورت هنر به ما نشان می‌دهد؛ در دوران رنسانس شکوه جلالی که می‌بایست میراث دوران باستان با شیوه‌ی مسیحی بازنمایی کند به همه آشکار می‌سازد که برآیند انگارشی باعث برداشت تازه‌ای از اندیشه می‌شود، که منجر به شناخت انسان می‌گردد. اصالتی که «ابژه» و «سوژه» در هم ممزوج شده و در کل هستی واحدی باعث می‌شود. در خصوص سیرت مفهومی پرده‌ی «آفرینش» از حیث فلسفی، به آراء و عقاید فیچینو بر می‌خوریم، و از این نظر در این باب از آن اندیشه‌ها بهره می‌جوییم.در تفسیر نقاشی دیواری قضاوت آخر با نقش مایه‌های پیچیده فاعل شناسنده‌ی روایتی بس سترگ از واقعه‌ی آخرزمانی است. با این توصیف مرکز و نقطه ثقل این پرده انسان (مسیح)، یا همان فرزند خدا می باشد. مسیح در این داوری با هیبتی متفاوت از هر آنچه تاکنون از مسیح دیده، شنیده وخوانده بودیم مواجه می‌شویم؛ چرا که او با هیبتی غضب آلود و پیکری قوی ترسیم می‌شود. این اثر از حیث اندیشه‌ی نوافلاطونی پر و پیمان است، و رونوشتی کامل از کمدی الهی دانته را برای ما نمودار می سازد.

کانت از بزرگترین فیلسوفان اخلاق است، که مبانی اخلاق وظیفه گرایی را برای اولین بار مطرح کرده است. نقطه تمایز فلسفه کانت از فیلسوفان پیش از خود در اهمیت دادن به مفهوم تکلیف و وظیفه است، چنین تکلیفی برای کانت تنها زمانی ارزش دارد کهبی لحاظ هیچ غایتی خیر تلقی شود، چراکه به گمان او ارزش عمل در ذات فعل نهفته است و نه در غایاتی که به آن خواهد رسید. اما سعادت به عنوان مهم ترین غایت بشری، را نمی توان در زندگی انسان ها نادیده گرفت و اخلاق به غایتی همچون سعادت نیاز دارد تا عمل اخلاقی را موجه سازد. دید رایج درباره اخلاق کانت چنین است که او سعادت را از اخلاق خود طرد می کند اما خود کانت نیز به اهمیت سعادت به عنوان غایت طبیعی برای بشر واقف است، بنابراین بررسی سیر چگونگی برخورد با این مفهوم در اخلاق کانت ضروری است.

هدف اين پژوهش، شناخت و واكاوي نسبت يا رابطه‌ي ميان انديشه‌ي سياسي با انديشه‌ي ديني در اديان ايران باستان، و به ويژه اديان رايج در دوره‌هاي تاريخي هخامنشي و ساساني بوده است. اهميت اين پژوهش در آن جاست كه بدون شناختِ نوع رابطه و نسبت انديشه‌ي سياسي با انديشه‌ي ديني و هم‌چنين ميزان تأثيرات متقابل اين دو مقوله بر هم در طول تاريخ ايران، نمي‌توان عناصر فكري، فرهنگي، اجتماعي و سياسي جامعه‌ي امروز را نقد و تحليل كرد. در اين رساله ابتدا به بررسي پيشينه‌ي انديشه‌ي سياسي در آيين مزدايي پرداخته شده كه نتيجه‌ي آن تصديق به وجود گونه‌اي از انديشه يا فلسفه‌ي سياسي در آيين مزدايي است. سپس كوشش مي‌شود با تكيه بر اسطوره، به عنوان تنها سند از دوران پيش‌تاريخي، و همين‌طور متون ديني، گزارش‌هاي تاريخي، يافته‌هاي باستان‌شناسي و منابع مادّي (سنگ‌نگاره و غيره)، مجموعه‌اي از آموزه‌هاي ديني و عناصر فكري ـ فرهنگي كه به عنوان بستر و پايه‌ي انديشه‌ي سياسي و هم‌چنين تشكيل نظام‌هاي سياسي در ايران دخيل بوده، تدوين شود. مرور متون ديني و شواهد تاريخي در كنار شيوه‌ي تحليلي در ارزيابي و بررسي مفاهيم كليدي، نشان‌دهنده‌ي وابستگي بنيادين انديشه‌ي سياسي و ديني در ايران باستان بوده است. امري كه مهم‌ترين نمود آن را در انديشه‌ي «خاستگاه الهي قدرت» يا «مشروعيت آسماني» شاه يا حاكم مي‌توان ديد.

چکیده ندارد.

در میان مسایل فلسفی، اصل علیت از اولین مسایلی است که فکر بشر را به خود مشغول کرده است. در بیان اهمیت آن، همین قدر کافی است که بدانیم این اصل، پایه و اساس هر گونه معرفتی است به طوری که بطلان یا تزلزل آن، موجب تزلزل معرفت بشری می‌گردد. پس از رنسانس، با دو جریان عمده عقل‌گرایی و تجربه‌گرایی در فلسفه مغرب‌زمین مواجهیم که تمام مسایل فلسفی از جمله علّیت را تحت‌الشعاع خویش قرار دادند. ما در این تحقیق، با انتخاب لایب‌نیتس از گروه اول و هیوم از گروه دوم، به مقایسه نظرات این دو جریان در ارتباط با تبیین فلسفی علیت می‌پردازیم. در دیدگاه لایب‌نیتس، حالتی از جوهر (یا مناد)، علت برای حالت بعدی همان جوهر است و وی رابطه علیت را بین خدا و مخلوقات می‌پذیرد امّا تأثیر و تأثر بین دو جوهر مخلوق را نفی می‌کند و آن را به هماهنگی پیشین‌بنیاد بین آنها ارجاع می‌دهد. در مقابل، هیوم بر مبنای نظام تجربه‌باورانه خویش، وجود ضرورت علّی میان پدیده‌های علت و معلول را انکار نموده و با تحلیلی روان‌شناسی، ایجاد مفهوم آن را در ذهن ناشی از عادت و تجربه قلمداد می‌کند.در پایان، نظرات این دو فیلسوف در رابطه با علیت در چهار محور زیر مورد مقایسه قرار گرفته‌اند: نگاه ابژکتیو یا سوبژکتیو به علیت، موضع کانت در برابر دو فیلسوف، ارتباط ضرورتعلّی با آزادی و اختیار آدمی، جایگاه خدا در بحث علیت.