جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
...جستجوی هوشمند
مرور > مرور پدیدآورندگان
>
نیل ساز, نصرت (استادیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشکده علوم انسانی دانشگاه تربیت مدرس تهران)
جستجو در برای عبارت
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 107
تحلیل گفتمان مالی قرآن در سوره‌های مکی و مدنی
نویسنده:
راضیه میرزائی قلم‌خانی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
مسائل مالی از جمله مهمترین مسائل در هر جامعه و حکومت است که رشد فردی و اجتماعی افراد در گرو نظام مند بودن آن است. از این رو اسلام، به تعیین حدود و تبیین مقررات این حوزه، در سایه وحی الهی پرداخته است. بررسی این مبحث بر اساس ترتیب نزول آیات، بیانگر روند تشریع احکام، تأثیر باورها و عقاید بر رفتارهای مالی و التزام به احکام مالی شریعت، تبیین مفاهیم اخلاقی، چگونگی برخورد قرآن با مخاطبان مختلف، و ... می باشد. در حدود 700 آیه از سوره های مکی و مدنی قرآن کریم، مباحث مالی مطرح شده است. طرح این مبحث در سوره های مکی و مدنی دارای نقاط اشتراکی مانند اشاره به نگرش انسانها نسبت به اموال و اولاد و دنیادوستی؛ اصلاح این نگرشها با یادآوری جنبه های منفی و مثبت مال، سرانجام نمونه های دنیا طلبی، مالکیت و رازقیت خداوند، و اشاراتی به مسائل ربا، اموال یتیم، انفاق و زکات، است. اما در این میان به دلیل تفاوت بافت جمعیتی مکه و مدینه و استقرار حکومت اسلامی در مدینه تفاوتهای مهمی نیز وجود دارد. در سوره های مکی به دلیل غلبه ی شرک و خفقان، بیشترین توجه به طرح اندیشه های مالی در ارتباط با ارزشهای معنوی مانند ایمان به خدا، پیامبران، آیات الهی و قیامت؛ نگرشهایی در ارتباط با اموال و دنیا، و اصلاح این نگرش ها با یاد آوری ابعاد مختلف معاد، موقتی بودن بهره مندی از مال و ثروت و ... و اشاراتی به برخی عملکردهای جاهلی معطوف شده است؛ اما در برهه نزول مدنی با استقرار حکومت و امکان پیگیری حدود و مقررات، بیشتر به بیان حوزه های مختلف عملی در اجتماع مانند انفاق، زکات، ربا، مباحث مالی مربوط به جنگ و جهاد، مجازات های مالی، ... و مسائل مالی خانوادگی مانند ارث، مهریه، نفقه و ... توجه شده است. از آنجا که هر انسانی بر مبنای باورها و جهانبینی خود، ایدئولوژی و عملکرد خاصّی در حوزه های مختلف از جمله امور مالی دارد، قرآن در کنار اشاره به مسائل مالی، به شیوه های گوناگون به توحید و معاد به عنوان دو رکن اساسی جهان بینی اسلامی پرداخته است.
مشخصات اثر
بررسی اخلاق اجتماعی پیامبر (ص) و روش الگوسازی آن در قرآن
نویسنده:
طاهره مرتضوی نژاد
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
قطعاً خُلق حضرت ختمی‌ مرتبت محمد مصطفی صلی الله علیه و آله وسلم که پروردگار عالم در دومین سور? نازل‌شده آن را به‌طور مطلق به عظمت وصف کرده است از مهم‌ترین عوامل گسترش اسلام بوده است. قرآن در بیش از هشتاد آیه، مستقیم یا غیرمستقیم، به اخلاق اجتماعی پیامبر (ص)، از دو بُعد ایجابی و سلبی اشاره‌کرده است. حُسن‌خُلق، رحمت بودن برای عالمیان، عفو، صبر، اشتیاق زائدالوصف بر هدایت مردم، اخلاص و عدالت از مهم‌ترین صفات ایجابی رسول خدا (ص) است. خلق بد و روحی? خشن، خیانت و ظلم از صفاتی است که آیات قرآن از آن حضرت نفی کرده است. حضرت محمد (ص) به‌رغم ویژگی‌های والای اخلاقی که خداوند آن را ستوده است، هنگام اجرای احکام و حدود الهی با قاطعیت برخورد و با مخالفان به-شدت مقابله می‌کرد. جامع? کنونی بیش از هر زمان دیگر به اخلاق والای پیامبر(ص) نیازمند است. یکی از راه‌های مهم برای الگوسازی اخلاق و رفتار پیامبر(ص) شناخت و معرفی سیر? ایشان است که به‌وسیل? افرادی که بیشترین تأثیر را در میان اقشار جامعه دارند مانند والدین، معلمان، مبلغان، مدیران و هنرمندان صورت می‌گیرد. این افراد در مسیر اسوه‌سازی باید چند نکته را مورد توجه ویژه قرار دهند: نخست این که خود باید پیش از هرچیز عامل به سیر? پیامبر(ص) باشند، همچنین از ابزارهای مختلف و متناسب با ویژگی‌های مخاطبان بهره گیرند. نکت? دیگر آن است که از آسیب‌هایی که در اسوه‌سازی پیامبر (ص) ممکن است پیش آید مانند تاریخی جلوه دادن اسوه‌های دینی،‌ فراانسانی‌جلوه دادن الگوهای دینی، تعمیم الگوهای نادرست، تقدس‌زدایی از الگوهای دینی و غیره اجتناب کنند.
مشخصات اثر
پدیده‌های طبیعی در سور مکی و مدنی و اسالیب بیان آن در قرآن کریم
نویسنده:
سیده‌کلثوم حسینی کاشیدار
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
قرآن در بیش از 750 آیه حدود 2131 بار به پدیده‌های طبیعی اشاره کرده و آن‌ها را آیات الهی شمرده است. از این تعداد حدود 1572 بار در سور مکی و حدود 677 بار در سور مدنی قرار دارد. علت کثرت ذکر پدیده‌های طبیعی در آیات و سور مکی را باید در فزونی تعداد آیات مکی نسبت به مدنی جستجو کرد زیرا بر اساس آمار، 71/6% آیات مکی و 28/4% آن مدنی است. طبیعت و مظاهر طبیعی در طول تاریخ بویژه در عصر جاهلیت در جایگاه خویش قرار نداشته؛ گاه در حد معبود مطرح گشته و گاه طبیعت دستگاه معارض با خداوند متعال فرض شده است. از نظر قرآن طبیعت دستگاه مخالف و معارض با خدا نیست و به هیچ‌وجه نمی‌تواند به جای خداوند تلقی و شریک وی پنداشته شود بلکه معرّف عظمت و قدرت و مظهر علم الهی به شمار می‌آید. بر این اساس، طبیعت بویژه در سور مکی به زیبایی تمجید می‌شود و پیوند طبیعت با خداوند و نیز ارتباط معقول انسان با طبیعت و همچنین نقش طبیعت در حیات بشر به خوبی تبیین می‌گردد. از آنجا ‌که انسان به طبیعت مأنوس است، فکر و اندیشه او نیز به طبیعت خو کرده است، قرآن غالب تمثیل‌ها و توضیح‌های خود را با ذکر پدیده‌های طبیعی بیان کرده و از انسان‌ها خواسته است تا در نشانه‌های الهی بیندیشند. هدف اصلی طبيعت‌شناسى از ديد قرآن، افزودن معرفت انسان‌ها نسبت به خداوند متعال است. در کنار این هدف غایی، مى‏توان اهداف دیگری را ذكر كرد كه پى بردن به آن‌ها مقدمه رسيدن به آن هدف نهايى است؛ این اهداف عبارت از «اثبات معاد»، «اثبات نبوت»، «اثبات حقانیت وحی قرآن بر محمد (ص)»، «تربیت جوامع و گروه‌ها»، «بزرگداشت دین اسلام»، «دلداری دادن به پیامبران»، «بیان افکار خرافی در بهره‌وری از طبیعت» و «بیان مسائل فقهی» است، که درک هر یک از آن‌ها انسان را به خدا نزدیک‌تر می‌کند. برای تأثیرگذاری بهتر، پدیده‌های طبیعی واهداف آن‌ها، در قالب اسالیب بلاغی علم معانی، بیان و بدیع ذکر شده‌اند. بنابراین، این نوشتار بر آن است نگاهی جامع به پدیده‌های طبیعی در زمینۀ برهۀ نزول، اهداف و اسالیب بیان آن‌ها در قرآن کریم داشته باشد.
مشخصات اثر
نقش قرآن در تحول فرهنگ عصر نزول با تأکید بر نقد نظر خاورشناسان
نویسنده:
حسن زرنوشه فراهانی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
قرآن کریم در جامعه ای نازل شد که گرچه فرهنگ هایی مطابق با ارزش های انسانی در آن یافتمی شد، امّا بسیاری از آداب و رسوم و فرهنگ های حاکم بر آن جامعه، منحط و بی ارزش و یا تحریف شده از اصل خود بودند. لذا از آن جا که قرآن کریم در اندیشه تصحیح زندگی انسان و رساندن او به کمال بود، به طور طبیعی به فرهنگ های حاکم بر جامعه نیز نظر داشت و به چهار طریق فرهنگ ستیزی، اصلاح فرهنگی، فرهنگ پذیری و جایگزینی فرهنگی به مواجهه با آن ها پرداخت.امّا همین توجه قرآن به فرهنگ های زمانه نزول، باعث شد تا گروهی از خاورشناسان و نیز برخی پژوهشگران مسلمان، قرآن را متأثّر از فرهنگ عصر جاهلیت و تورات و انجیل بدانند تا از این طریق الهی بودن قرآن را مخدوش کنند و قرآن کریم را ساخته دست پیامبر(ص) معرفی نمایند. مهم ترین دلیل آن ها بر این مدّعا وجود تشابهات و همخوانی هایی میان قرآن و کتاب مقدّس است؛ غافل از این که اگر هم تشابهی میان قرآن و کتاب مقدّس باشد، به دلیل وجود منشأیی واحد برای هر دوی آن هاست. به علاوه این که قرآن کریم در بسیاری از مسائل عقیدتی و تاریخی با کتاب مقدّس تفاوت دارد و این تفاوت، خود دلیلی است بر عدم تأثیرپذیری قرآن از کتاب مقدّس.دلیل این پندار خاورشناسان نیز اتّکا بر پیش فرض هایی اثبات نشده است. پیش فرض های آن ها عبارتند از: با سواد بودن پیامبر اسلام(ص)، وجود ترجمه عربی کتاب مقدّس در زمان بعثت، آموختن مضامین کتاب مقدّس از طریق سماع و آموختن مضامین کتاب مقدّس از طریق معلّم که در این تحقیق، به نقد تفصیلی این چهار پیش فرض پرداخته و به نادرستی آن ها پی بردیم.
مشخصات اثر
بازخوانی تأویل های اهل بیت (ع) در روایات تفسیر نورالثقلین
نویسنده:
معصومه خاتمی، نهله غروی نائینی، نصرت نیل‌ساز، کاوس روحی برندق
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF چکیده
چکیده :
بخشی از تفسیر اهل‌بیت (ع) روایات تأویلی ایشان است که به نظر می‌رسد با فهم رایج از آیات قرآن سازگار نباشد. این بخش، از دیرباز محل بحث بوده است؛ برخی با هدف درک بهتر آموزه‌های ائمه (ع)، و برخی با هدف ردّ و تخطئه، بدان پرداخته‌اند. طبعاً در هر یک از پژوهش‌های انجام شده، معیار محقق برای بررسی و تحلیل روایات، متفاوت از دیگران است. اکنون این پرسش مطرح است که روایات تأویلیِ اهل‌بیت (ع) بر اساس روش و فرایند تأویل (و نه موضوع تأویل) به چه گروه‌هایی قابل تقسیم‌اند؟ در بازخوانی روایات تأویلی تفسیر نورالثقلین، تلاش شده است تا در محدودة پژوهش، بر اساس تصریحات موجود در کلام اهل‌بیت (ع)، فرایند تأویل در روایات، استخراج شود. این پژوهش بدست می‌دهد که در تفسیر نورالثقلین فرایندهایی که می‌توان آن‌ها را مبنای شناسایی و دسته‌بندی روایات تأویلی اهل‌بیت (ع) قرار داد، متعددند. برخی از آن‌ها عبارت است از: تطبیق امر کلی بر یکی یا برخی از مصادیق، حمل آیه بر تمثیل، جری، معرفی مصادیق آیه (انحصاری و غیر انحصاری)، تبیین زمان تحقق کامل مفاد آیه و موارد دیگر که این پژوهش به آن می‌پردازد.
صفحات :
از صفحه 71 تا 89
مشخصات اثر
امتناع معرفت کنه ذات و صفات الهی در نهج البلاغه
نویسنده:
نصرت نیل ساز، مجید معارف، زهره بابا احمدی میلانی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF چکیده
چکیده :
پرسش از امکان معرفت کنه ذات و صفات الهی همواره یکی از مهم‌ترین مسائل در تاریخ اندیشۀ بشر است. در فرازهای متعددی از سخنان حضرت علی (ع) به این مسأله تصریح شده که معرفت کنه ذات و صفات الهی به وسیلۀ هیچ‌کدام از ابزارهای شناخت برای بشر امکان‌پذیر نیست. اگرچه این نوع شناخت برای احدی مقدور نیست، ولی نمی‌توان به بهانۀ امتناعِ شناخت کنه ذات و صفات الهی، از اصل خداشناسی محروم ماند. شناخت خدا از طریق صفات و آثار صنع الهی در عالم تکوین امکان‌پذیر است. در این پژوهش برآنیم، به بررسی و تبیین معرفت کنه ذات و صفات الهی بپردازیم و با استناد به فرازهایی از کلام حضرت علی (ع) نشان دهیم که چنین شناختی نه تنها امکان‌پذیر نیست، بلکه اساساً ممتنع است. ولیکن خدا را از روی صفات و آثارش می‌توان شناخت.
صفحات :
از صفحه 130 تا 156
مشخصات اثر
بررسی و نقد ديدگاه ريپين دربارة خاستگاه و كاركرد اختلاف قرائات
نویسنده:
سميه جعفری كلهرودی، نصرت نيلساز
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF چکیده
کلیدواژه‌های اصلی :
اختلاف قرائات , خاستگاه
چکیده :
اندرو ريپين، يکي از برجسته‌ترين قرآن‌پژوهان معاصر، در مقالات متعدد، آيات 95 انبياء، 40 اعراف، 24 نبأ و چالش‌هاي پيش‌روي مفسران در تعامل با ساختارهاي نحوي دشوار يا واژگان غريب اين آيات و نقش اختلاف قرائات در اين روند را بررسي كرده است. او نيز مانند ساير خاورشناسان شکاک، اسانيد روايات اسلامي را به‌طور کلي بي‌اعتبار دانسته و نسبت دادن قرائات به مراجعي از نسل نخست مسلمانان را جعلي و تنها عاملي براي اعتبار بخشيدن به اين قرائات مي‌داند. ريپين تأثيرپذيري از مفاهيم عهديني و انگيزه‌هاي عقيدتي ـ کلامي را در پيدايش قرائات مختلف در بازه‌اي از زمان، که به تثبيت نهايي متن قرآن انجاميد، مؤثر مي‌داند. در اين جستار، ديدگاه‌هاي وي در زمينة خاستگاه اختلاف قرائات و کارکرد اصلي آن تبيين و نقد شده است.
صفحات :
از صفحه 91 تا 114
مشخصات اثر
روش شناسی احتجاجات امام رضا(ع)
نویسنده:
طاهره شفائی چروش
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
احتجاجات متعددی از امام رضا(ع) با موضوعات گوناگون در منابع مختلف، به جا مانده است. در این پایان نامه با روش توصیفی و تحلیلی، احتجاجات امام رضا(ع) بررسی شده و بر این اساس مهم‌ترین موضوعات در احتجاجات امام(ع)، توحید، نبوت و امامت است که موضوع توحید، بیش‌ترین تعداد احتجاج را دارد که با گروه‌های مختلف مثل مشبهه و اهل‌کتاب انجام گرفته است. در احتجاجات امام رضا(ع) روش‌های گوناگونی با توجه به موضوعات مختلف، دیده می‌شود. در موضوع توحید، استشهاد با آیات قرآن، خردگرایی و درگیر کردن ذهن مخاطب، استفاده از مثال برای روشن کردن مطلب مورد نظر، در نظر گرفتن سطح فکری مخاطب، رعایت اصل ایجاز و کوتاه سخن گفتن، استشهاد با روایات، استشهاد با تفسیر آیات و صفات خداوند و استشهاد با عقل صورت گرفته که در این بین، استشهاد با عقل بیش‌ترین بسامد و تعداد احتجاج را دارد. در موضوع نبوت، استشهاد با آیات قرآن و تفسیر درست آن، استشهاد با جدل، فرصت دادن به طرف مقابل، تحمل عقاید و آراء مخالف، استشهاد با معلومات طرف مقابل، استشهاد با منابع مورد قبول طرف مقابل و استشهاد با علم به وقایع و اقوام گذشته، صورت گرفته که در این بین، استشهاد با آیات قرآن و تفسیر درست آن، بیش‌ترین بسامد و تعداد احتجاج را دارد. و در موضوع امامت استشهاد با آیات قرآن، استشهاد با روایات و استشهاد با مسلّمات تاریخ صورت گرفته که در این بین، استشهاد با آیات قرآن، بیش‌ترین بسامد و تعداد احتجاج را دارد. به طور کلی در بین احتجاجات امام رضا(ع)، استشهاد با آیات قرآن، بیش‌ترین بسامد را دارد. در این پژوهش علاوه بر بررسی موارد فوق، مخاطبین امام رضا(ع) در احتجاجاتشان نیز مورد بررسی قرار گرفته است.
مشخصات اثر
تحلیل و نقد مبانی و آرای کلامی تفسیر المنار
نویسنده:
عبداله میراحمدی سلوکروئی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
تفسیر المنار به عنوان شاخص ترین تفسیر جریان اجتماعی ـ عقلی در حدّ ضرورت به مباحث کلامی پرداخته است. در این میان، بحث توحید بیش از سایر مسائل کلامی مورد اهتمام عبده و رشید رضا بوده است؛ هر چند مبانی و آرای کلامی آنها در توحید با یکدیگر متفاوت است. مبانی کلامی صاحبان المنار در توحید در چهار دسته روش شناسی, معرفت شناسی, هستی شناسی و معنا شناسی بررسی شده است. در بحث از دیدگاه های توحیدی نیز میان صاحبان المنار اختلاف وجود دارد. به‌گونه ای که برخلاف خودداری عبده از بیان مراتب توحید، رشید رضا با تأثیرپذیری از وهابیان, توحید را به سه مرتب? صفات، ربوبیّت و عبادت دسته بندی می کند. از این رو در سه فصل با عنوان توحید صفاتی, توحید ربوبی و توحید عبادی در تفسیر المنار به بیان, مقایسه, تحلیل و نقد دیدگاه های صاحبان المنار پرداخته شده است.
مشخصات اثر
نگاهی ادبی به استشهادات غیرمستقیم ائمه به قرآن
نویسنده:
نصرت نیلساز، سمیه اهوراکی
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
اراک: دانشگاه اراک,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی
چکیده :
اهمیت و جایگاه منحصر به فرد قرآن سبب شده است تا استشهاد به قرآن، مهم‌ترین و رایج‌ترین مستند در احتجاجات و مناظرات مسلمانان باشد. اما از آنجا که شناخت و استفاده انسان‌ها از قرآن به فراخور استعداد و فهمشان از این کتاب الهی متفاوت است،‌ بهترین و عالی‌ترین شیوۀ استشهاد به قرآن را در احتجاجات معصومین(ع) مشاهده می‌کنیم. استشهادات معصومین(ع) به قرآن، برخی مستقیم و برخی غیر مستقیم است؛ در استشهاد مستقیم به قرآن، حتی شنوندگان نا‌آشنا به قرآن نیز اشارات کلام را دریافت می‌کنند، در حالیکه استشهادات غیرمستقیم (پنهان) را فقط آشنایان با قرآن خواهند فهمید. این مقاله که به استشهادات غیرمستقیم معصومین(ع) به قرآن اختصاص دارد این مقوله را با رویکردی ادبی بررسی می‌کند و چهار نوع برای آن برمی‌شمرد: واژگانی، گزاره‌ای، الهامی و تلمیحی.
صفحات :
از صفحه 29 تا 49
مشخصات اثر
  • تعداد رکورد ها : 107