آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

چکیده: داستان های عاشقانه به عنوان مهم ترین بخش متون غنایی، سهم قابل توجّه از گسترة زبان وادب فارسی را به خود اختصاص داده اند. مطالعات انجام شده در حوزة ادب غنایی نشان می دهد که سابقة این داستان ها به آغاز شعر فارسی و آثاری چون آفرین نامة بوشکور بلخی، ورقه و گلشاه عیّوقی و وامق و عذرای عنصری، بازمی گردد. کسب آگاهی در زمینة متون غنایی، عشّاق ادب فارسی و آشنایی با صاحبان این آثار چندان دشوار نمی نماید؛ زیرا در این زمینه فراوان قلم فرسایی هایی شده است. در این میان، متون غنایی با رویکرد مذهبی و اعتقادی محدودیّت خاصّی دارند1. تا جایی که در مقابل تعداد فراوان «لیلی ومجنون»ها، «خسرو و شیرین»ها، «وامق و عذرا»ها و «ِنل و دمَن»ها2و صدها منظومة عاشقانة دیگر با جنبه های صرفاً غنایی، تعداد معدودی «سلیمان و بلقیس» و «یوسف و زلیخا»3پدید آمده است. امّا در پژوهش حاضر سخن از یک متن غنایی متعلّق به اواخر دورة صفویه است که باید آن را در نوع خود یگانه و از بسیاری جهات ممتاز دانست. نمونة نادری از تلاقی مذهب و آثار غنایی، داستانی عاشقانه با مضمونی کاملاً مذهبی و رعایت جانب حرمت امام حسین (ع). نگارنده در پژوهش حاضر بر آن است تا ضمن تطبیق و تحلیل ابعاد مختلف داستان عاشقانة ارینب در «منظومة تسبیح کربلا» متعلّق به «زکی مشهدی» با روایت تاریخی «ابن قتیبه دینوری»، به بررسی وجوه غنایی آن بپردازد.

این کتاب دیدگاه و نظرات ابن قتیبه را در اعتقادات بررسیده است. نویسنده کاب خود یک سلفی است.

قرن سوم هجرى از نظر گسترش علوم معقول و فرهنگ اسلامى، یکى از اعصار درخشان تاریخ تمدن اسلامى است که خود مدیون کوشش دانشمندان بسیار است. یکى از این عالمان ابن قتیبه دینورى (213 - 276 ق)، مؤلف ده‏ها کتاب در موضوعات علوم اسلامى، ادب و تاریخ‏نگارى است که على‏رغم معروفیت زیاد، خود و آثارش کم‏تر مورد توجه بوده‏اند. ابن قتیبه مؤلف چند اثر برجسته‏ى تاریخى همچون عیون الاخبار، المعارف و... نیز هست که به خاطر شخصیت علمى نویسنده و قدمت آثارش از مهم‏ترین منابع تاریخى درباره‏ى اوضاع سیاسى، فرهنگى و نظامىِ سه قرن نخست اسلامى و حتى قبل از اسلام به شمار مى‏روند. در این مختصر ضمن بیان احوال ابن قتیبه، آثار تاریخى او به بحث گذاشته شده است.

این مقاله با گرایش «سلفی» و در دفاع از «ابن قتیبه» و «اهل حدیث» و«صفاتیه» و کتاب «تأويل مختلف الأحاديث» وی نگارش یافته است.