جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتاب فلسفه اخلاق کانت، ترجمه‌ی مدخلی از دانشنامه‌ی فلسفه‌ی استنفورد تحت همین عنوان است که توسط رابرت ن. جانسون به نگارش درآمده و هرآنچه لازم است درباره‌ی اخلاق کانت بدانید را در اختیارتان قرار خواهد داد. کانت به‌عنوان یکی از محوری‌ترین چهره‌های فلسفه‌ی مدرن و نمایندگان ایدئالیسم آلمانی، در عرصه‌های مختلف فلسفه، از جمله متافیزیک، معرفت‌شناسی، زیباشناسی و اخلاق، ردپای عمیقی از خود به جا گذاشته است. این کتاب بهترین گزینه برای آشنایی با ایده‌ها و اصول فلسفی این متفکر بزرگ است. درباره‌ی کتاب فلسفه اخلاق کانت امانوئل کانت (Immanuel Kant) گرچه به‌عنوان یکی از سرشناس‌ترین و کلیدی‌ترین چهره‌های فلسفه‌ی مدرن شناخته شده و به دلیل انقلابی که در فلسفه برپا کرده در تاریخ ماندگار شده است، اما قلم، اندیشه و سیر استدلالی‌اش چنان پیچیده و دشوار است که تازه‌واردان و دانشجویان غیرمتخصص را در اولین مواجهه به وحشت و استیصال وامی‌دارد. حتی دوست و همراه قدیمی کانت و یکی از بزرگ‌ترین متفکران قرن هجدهم، موسی مندلسون هم در وصف کتاب «نقد عقل محض» او ادعا کرده که این کتاب «اعصاب مغز انسان را از درون می‌خورد». اگر شما هم از جمله‌ی این گروه افرادی هستید که از مطالعه و درک فلسفه‌ی کانت، به‌خصوص فلسفه‌ی اخلاق او ناامید شده‌اید شما را به مطالعه‌ی کتاب فلسفه اخلاق کانت (Kant’s Moral Philosophy) دعوت می‌کنیم. رابرت ن. جانسون (Robert N. Johnson) یکی از اساتید فلسفه‌ی دانشگاه میزوری کلمبیا و کانت‌پژوهی باتجربه است که با همکاری سردبیران و متخصصان دپارتمان فلسفه‌ی استنفورد، مدخل فلسفه‌ی اخلاق کانت را در دانشنامه‌ی آنلاین استنفورد به نگارش درآورده و در اختیار جهانیان قرار داده است. این مدخل شامل تمام عناصر، مفاهیم، اصول و استدلال‌های اخلاقی امانوئل کانت است و با هدف فهم‌پذیری هرچه‌تمام‌تر، به زبان و قلمی ساده و سرراست نوشته و حالا تحت شصت و سومین جلد مجموعه‌ی دانشنامه‌ی فلسفه استنفورد ترجمه و منتشر شده است. در صورتی که می‌خواهید با استدلال‌ها و اصول اخلاقی این متفکر بزرگ تاریخ بیشتر آشنا شوید شما را به مطالعه‌ی کتاب فلسفه اخلاق کانت دعوت می‌کنیم. کتاب فلسفه اخلاق کانت توسط مهدی اخوان ترجمه شده و به همت انتشارات ققنوس در اختیار مخاطبان فارسی زبان قرار گرفته است. در بخشی از کتاب فلسفه اخلاق کانت می‌خوانیم تحلیل کانت از تصورات عرفى با این انگاره آغاز مى‌شود که تنها چیزى که [در جهان] بدون قید و شرط خیر است «اراده خیر» است. با این‌که تعابیرى همچون «او خوش‌قلب است»، «او خوش‌طینت است»، و «او حسن نیت دارد» متداول است، «اراده خیر» در اندیشه کانت به معناى هیچ‌یک از این مفاهیم متعارف نیست. انگاره «اراده خیر» به انگاره «شخص خوب» یا، به تعبیرى کهن‌تر، «شخص خیرخواه [یا داراى اراده خیر]» نزدیک‌تر است. این استعمال مقدم اصطلاح «اراده» در تحلیل اندیشه اخلاقى متعارف در واقع پیشاپیش از بحث‌هاى تخصصى‌ترِ ناظر به سرشت عاملیت عقلانى خبر مى‌دهد. با این حال این اراده خیر معیار عرفى مهمى است که کانت در سراسر آثارش به آن رجوع مى‌کند. انگاره اصلى آن است که آنچه شخص را خوب مى‌کند این است که او واجد اراده‌اى است که به نحوى خاص به دست قانون اخلاقى «متعین مى‌شود» یا تصمیم‌هایش بر مبناى قانون اخلاقى است. انگاره اراده خیر انگاره کسى فرض مى‌شود که فقط تصمیماتى مى‌گیرد که به عقیده او ارزش اخلاقى دارند، و نفس ملاحظات اخلاقى را به عنوان ادله‌اى قاطع براى هدایت رفتار خویش در نظر مى‌گیرد. این نوع گرایش یا منش چیزى است که نزد همه ما ارزش بسیار دارد. به عقیده کانت، چنین چیزى نزد ما ارزش نامحدود یا بى‌قید و شرط دارد. به نظر من، مقصود او اولاً و بالذات دو چیز است. نخست این‌که برخلاف هر چیز دیگرى، هیچ شرایط قابل تصورى وجود ندارد که در آن تصور کنیم، ارزش دارد که خیر بودنِ [یا نیکى] اخلاقى خودمان را صرفا براى حصول امر مطلوبى فدا کنیم. بالعکس، ارزش تمام کیفیات مطلوب دیگر، همچون شجاعت یا هوشمندى، ممکن است از بین رود، کمرنگ شود یا تحت شرایط معینى قربانى شود: شجاعت، وقتى مستلزم بى‌عدالتى است، ممکن است مطرود شود، و در صورتى که بذله‌گویى و خوش‌مشربى موجب ایذا[ى کسى] شود، بهتر است از آن صرف‌نظر کنیم. هیچ‌گونه قید و شرط ضمنى وجود ندارد دایر بر این‌که تنها تحت فلان شرایط، عزم کردن بر این‌که براى ملاحظات اخلاقى اهمیتى تعیین‌کننده در نظر بگیریم درخور احترام است.

در کتاب حاضر، ضمن معرفی و بررسی نظریة «تالیفی پیشینی»، «ایمانوئل کانت» (1724-1804 م)، به تبیین نقش و کاربرد این نظریه در علوم، ریاضیات، منطق و فیزیک پرداخته می‌شود. مراد کانت از «حکم تالیفی»، حکمی است که معمول آن در موضوع مندرج نباشد و منظور وی از اصطلاح «پیشینی»، چیزی است که مستقل از تجربه باشد. بدین‌ترتیب دیدگاه‌ وی از احکام تالیفی پیشینی، آن دسته از احکام هستند که محمولشان در موضوعشان مندرج نیست و در عین حال منطقا مستقل از هر تجربه‌ای هستند.

"کانت" نوشته تی کی سونگ، کتابی روشنگر درباره فلسفه امانوئل کانت، یکی از برجسته‌ترین و تأثیرگذارترین متفکران تاریخ فلسفه غرب است. این اثر تحلیلی جامع و در عین حال قابل فهم از فلسفه انتقادی کانت ارائه می‌دهد و خوانندگان را با نظریات او در متافیزیک، معرفت‌شناسی، اخلاق و زیبایی‌شناسی آشنا می‌کند. تی کی سونگ با دقت و مهارت، پیچیدگی‌های اندیشه کانتی را بررسی می‌کند و این کتاب را به منبعی ارزشمند برای دانشجویان، پژوهشگران و علاقه‌مندان به فلسفه تبدیل می‌کند. تی کی سونگ تحلیل خود را با بررسی "نقد عقل محض"، یکی از آثار اصلی کانت، آغاز می‌کند. او به تحلیل کانت از محدودیت‌ها و ظرفیت‌های شناخت بشری می‌پردازد و بر ایده کلیدی کانت تأکید می‌کند که اگرچه ما می‌توانیم پدیده‌ها (جهان همان‌گونه که به نظرمان می‌رسد) را بشناسیم، اما به نومنا (جهان همان‌گونه که فی‌نفسه است) دسترسی مستقیم نداریم. این تمایز بنیادین، نگرشی نوین به رابطه میان ادراک و واقعیت ارائه کرد و تأثیری ماندگار بر فلسفه مدرن گذاشت. کتاب همچنین به دو اثر دیگر کانت، "نقد عقل عملی" و "نقد قوه حکم"، می‌پردازد. سونگ چارچوب اخلاقی کانت را که بر پایه اصل امر مقوله‌ای بنا شده است، بررسی کرده و نشان می‌دهد که چگونه این اصل به اصول اخلاقی جهان‌شمول و مبتنی بر عقل تأکید دارد. او همچنین به نظریات کانت درباره زیبایی‌شناسی و غایت‌شناسی می‌پردازد که در آن‌ها دیدگاه‌های کانت در مورد هنر، طبیعت و هدفمندی جهان بررسی می‌شود. علاوه بر تحلیل مفاهیم کلیدی، تی کی سونگ اندیشه کانت را در بستر تاریخی و فلسفی عصر روشنگری قرار می‌دهد. او نشان می‌دهد که چگونه کانت با پاسخ‌گویی به پرسش‌های دیرپای فلسفه و تأثیرگذاری بر متفکران پس از خود، به توسعه جریان‌های فکری جدید کمک کرد. در مرکز فلسفه کانت، استقلال و عقل نقش اساسی دارند. تی کی سونگ بر باور کانت به قدرت عقل برای هدایت رفتار اخلاقی، تحقق آزادی فردی و پیشبرد بشریت تأکید می‌کند. او همچنین ترکیب منحصربه‌فرد کانت از عقل‌گرایی و تجربه‌گرایی را بررسی کرده و نشان می‌دهد که کانت چگونه توانست شکاف میان این دو مکتب فکری را پر کند. یکی دیگر از موضوعات کلیدی، تعهد کانت به فلسفه نظام‌مند است. سونگ توضیح می‌دهد که روش انتقادی کانت چگونه رویکردی جامع برای درک دانش، اخلاق و زیبایی‌شناسی ارائه می‌دهد و به این ترتیب، تصویری یکپارچه از تجربه انسانی ترسیم می‌کند. "کانت" نوشته تی کی سونگ، مقدمه‌ای روشن و استادانه بر افکار عمیق و تأثیرگذار امانوئل کانت است. سونگ با وضوح و انسجام، پیچیدگی‌های اندیشه کانتی را تحلیل کرده و آن را هم برای تازه‌واردان و هم برای متخصصان فلسفه، قابل فهم ساخته است. این کتاب نه‌تنها بررسی فلسفه کانت، بلکه تجلیلی از میراث ماندگار او در شکل‌دهی به مبانی فکری مدرنیته است. برای هر کسی که به دنبال درک فلسفه انتقادی کانت و ارتباط آن با مسائل معاصر است، "کانت" کتابی ضروری و ارزشمند خواهد بود.

"مدخل فلسفه کانت" اثری است به قلم دکتر "محمود خاتمی" که از جمله آثار معدود به زبان فارسی در باب فلسفه ی "امانوئل کانت" می باشد. آنچه "محمود خاتمی" در "مدخل فلسفه کانت" به انجام رسانده، ارائه ی رساله های معروف "کانت" به زبانی ساده و روان است تا خوانندگان بتوانند راحت تر با آن ارتباط برقرار کنند. "محمود خاتمی" در ابتدا برخی از مهم ترین اصطلاحاتی که خواننده در طول کتاب با آن مواجه می شود را معرفی می کند و سپس مقدمه ای از کتاب "نقد عقل محض" ارائه می دهد. در ادامه حسیات، منطق و تحلیل استعلایی مورد بررسی قرار می گیرد و تحلیل اصول، دیالکتیک استعلایی، ایده ها و استنتاج استعلایی عقل محض در کنار پیوستی از دیالکتیک استعلایی و آموزه ی استعلایی روش، مطالب مربوط به کتاب "نقد عقل محض" را تشکیل می دهند. اما "محمود خاتمی" در "مدخل فلسفه کانت"، علاوه بر "نقد عقل محض"، کتاب "نقد عقل عملی" را نیز زیر ذره بین برده است. آموزه های عقل عملی محض در دو باب مورد بررسی قرار می گیرد که باب نخست با بررسی عناصر ، ابتدا تحلیل عقل عملی محض و بعد دیالکتیک آن را هدف قرار داده است. باب دوم اما به آموزه ی روش عقل عملی محض اختصاص یافته است. در انتهای کتاب "مدخل فلسفه کانت" نوشته ی دکتر "محمود خاتمی"، میراثی از "امانوئل کانت" ارائه شده و بعد از آن هم کتابشناسی اثر و اعلام تدوین شده است. از آن جایی که "محمود خاتمی" این اثر را با حفظ فلسفه و نظام فکری "امانوئل کانت" به نگارش درآورده و فلسفه ی نظری و عملی وی در این اثر گنجانده شده، "مدخل فلسفه کانت" می تواند کتابی مناسب جهت تدریس و مطالعه ی علاقمندان به فلسفه محسوب شود.