جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

عصمت انبیا از مسائل مهم کلام است و به اعتقاد امامیه، صرف‌نظر از اختلافات جزئی، انبیا از هرگونه خطا و لغزش مصون هستند. با این وجود برخی متون دینی بر اساس ظاهر با برخی مراتب مورد اعتقاد عصمت در تعارض به نظر می‌رسد. دانشمندان مسلمان در طول تاریخ با توجه به حوزه اندیشه و توان علمی خود برای رفع تعارضات و ازاله این‌گونه شبهات تلاش کرده‌اند. آیه نخست سوره «تحریم» و عتاب موجود در آن از جمله این آیات است که به حسب ظاهر با مرتبه عالیه عصمت پیامبر (ص) در تعارض به نظر می‌رسد. دیدگاه‌های مختلف در نفی و توجیه این اشکال مطرح شده است که گاه اصل عتاب را سالبه به انتفاء موضوع می‌دانند و گاه به پذیرش و توجیه عتاب اقدام کرده‌اند. برای حل مسئله در این مقاله با تکیه بر اصولی چون جنبه بشری‌بودن پیامبر، داوری بر اساس ظاهر، حکم بر اساس مبانی عرفی، اعتماد بر تشخیص شخصی در مراعات مصالح اجتماعی، دفع افسد به فاسد و ... از قول به امکان ترک اولی تقریری تازه از جواب به شبهه ارائه و با شواهد و مؤیداتی تحکیم شد و با نگاهی اعتدالی به دو بعد ـ بشری و الهی بودن انبیا ـ از امکان ترک اولی به ‌عنوان یک‌ بعد بشری غیر‌منافی با عصمت و عدالت حمایت شده است.