جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

یکی از مفاهیم پرکاربرد در دوره معاصر، مفهوم تکفیر می‌باشد. واژه‌ای که آثار فراوانی در جامعه اسلامی بجای گذاشته و تبعات آن دامنگیر بخش زیادی از امت اسلام شد. این امر که سابقه‌ای دیرینه داشته و در دهه‌های اخیر از شدت و فزونی برخوردار شد دارای ریشه ها و مبانی مختلف در داخل دنیای اسلام می‌باشد. در این میان، فرقه وهابیت سهم بیشتری از تکفیر سایر مذاهب را بر عهده داشته و با تکثیر این ویروس باعث ریخته شدن خون هزاران انسان بی‌گناه و تلفات سنگین انسانی و مالی و تعدی به هزاران تن از زنان مسلمان و ... شده است. یکی از سردمداران این تفکر بعد از احمد‌بن‌تیمیه‌حرانی، محمد بن عبدالوهاب می‌باشد که با انتخاب مبانی خاص و ارائه نظراتی بر‌خلاف تفکر قاطبه مسلمین، زمینه گسترده‌تر شدن این پدیده را فراهم نمود. در نقطه مقابل اندیشمندان فراوانی از میان فریقین به تبیین مبانی واقعی تکفیر پرداخته‌اند و پاسخهای روشنی به سلفی های تکفیری داده‌اند.سوالی که در این تحقیق بدنبال پاسخ آن بوده‌ایم کشف مبانی تکفیر از دیدگاه محمد بن عبدالوهاب و در نقطه مقابل ایشان، مبانی واقعی تکفیر از دیدگاه آیت الله سبحانی بوده است که با روشتحلیلی - توصیفیو با مراجعه به منابع و متون موجود، بدان پرداختیم.یافته‌های تحقیق در بررسی مقایسه تطبیقی دیدگاه‌های این دو شخصیت چنین است که بر اساس نظرات آیت الله سبحانی، مبانی مورد نظر ابن‌عبدالوهاب هیچ‌گونه انطباقی با واقعیتهای دینی نداشته و کفر مورد نظر برخی روایات مانند کفر منکران امامت، کفر فقهی مقابل اسلام نبوده که باعث احکامی مثل نجاست است، بلکه بیانگر ابعاد دیگری از کفردر مقابل ایمان واقعی است.

پژوهش حاضر با عنوان «حقیقت علم، ایمان و عمل از دیدگاه شهید مطهری، آیه‌الله جوادی آملی و آیه‌الله سبحانی» به منظور تبیین و تشریح نظرات این بزرگان تدوین شده است.در واقع علم از جمله ارزش‌های والا و شناخته‌شده‌ای است که حتی از تعریف بی‌نیاز می‌باشد و تعاریفی که برای آن ارائه شده است همه تعاریف لفظی است. معانی علم، انواع علم، کارکرد و مراتب علم از جمله عناوینی هستند که در فصل علم تحقیق شده‌اند. ایمان هم از مهم‌ترین موضوعاتی است که می‌تواند در وضعیت کنونی بشر به عنوان یک مأمن مطمئن در این دنیای تاریک برای یک دین‌دار مورد توجه قرار گیرد. ایمان، اعتقاد، گرایش و علاقه است. در واقع مجذوب شدن به یک فکر و پذیرفتن آن است و اما عمل در اصطلاح هر فعلی است که با اراده و قصد از جانداری سرمی‌زند و در واقع عمل صالح عملی است که ناشی از نیت الهی، عقلانیت و … باشد. چنین عملی مایه‌ی رشد و بقاء ایمان است.این سه اندیشمند بزرگ درباره‌ی حقیقت علم و ایمان و عمل تعریف متناقضی ندارند بلکه می‌توان گفت نظر هر یک تکمیل‌کننده نظر دیگری است و علاوه بر آن هر یک به بعدی از ابعاد مسأله توجه بیشتری دارند.توجه به تعاریفی که از علم، ایمان و عمل در این نوشتار ارائه شده است به خوبی می‌توان به وجود رابطه‌ای وثیق میان آن‌ها پی برد و نیز می‌توان پاسخ بسیاری از چراها را درباره‌ی علمکرد عالمان بی‌دین و عابدان بی‌علم و مومن‌نمایان بی‌علم و عمل به دست آورد. رابطه علم و عمل یک رابطه طرفینی و متقابل است نه تنها علم بی‌عمل دارای آثار زیان‌بار است بلکه عمل بی‌علم هم خسارت‌بار است. علم و ایمان هم نه‌تنها با یکدیگر تضادی ندارند بلکه مکمل هم هستند. ایمان در روشنایی علم از خرافات دور می‌ماند و در مقبولیت عمل تأثیر دارد و عمل هم در سیراب شدن ایمان و بالا رفتن درجه ایمان تأثیر دارد.