جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

یکی از زمینه های بکر پژوهش در ادب فارسی، علم معانی است و از آنجا که تا حد زیادی متأثر از عربی بوده است، ترجمه منابع غنی علم معانی در زبان عربی و تطبیق آنها با ادب فارسی ، نقش بسزایی در گسترش و تعمیق بلاغت فارسی و توسعه بلاغت تطبیقی دارد. از این رو در این «پژوهش بنیادی» که به «شیوه تحلیلی- توصیفی» فراهم آمده، به ترجمه کتاب «جمالیه الخبر والانشاء» اثر حسین جمعه در بخش انشاء پرداخته شده است و مباحث و مثال های آن تا حد مقدور ، با نمونه های پارسی تطبیق داده شده است .گفتنی است که بین أغراض ثانوی ای که برای جملات انشایی فارسی و عربی ارائه شده است به جز موارد معدودی، تفاوت چندانی نیست، و دلیل این تفاوتهای کوچک نیز، تفاوت ذوق وسلیقه پژوهشگران است چنان که حتی بین اغراض ثانوی ارائه شده برای جملات انشائی از سوی پژوهشگران یک زبان نیز تفاوتهایی دیده می شود.مبنای کار در بخش فارسی بر معانی ای استوار است که نویسنده کتاب «جمالیه الخبر و الانشاء» ارائه کرده است اما در بخش فارسی این پژوهش، برخی از معانی ای که در کتاب «جمالیه الخبر والإنشاء» هست و در یک معنی جا می گرفتند، ادغام شده است؛ همچنین بعضی از معانی ای را که به نظرنویسنده این پژوهش لازم آمد و در کتاب « جمالیه الخبر والانشاء»و نیز درکتابهای معانی فارسی نبود برای جملات انشایی فارسی ارائه شده است.از بررسی جملات انشایی ای که دارای معنای ثانوی هستند این نتیجه حاصل شد که هدف از بیان چنین جملاتی زیبایی و تاثیرگذاری آنها به دلیل هنجار گریزی زبانی شان است. علاوه بر این دانسته شد که زبان پدیده ای پویا و زنده است که می تواند معانی تکراری را به شیوه های گوناگون و غیر تکراری بیان کند تا کلام از یکنواختی و ملال آوری به دور باشد و مخاطب را جذب نماید.کلمات کلیدی :علم معانی ، انشاء ، أغراض ثانوی، امر ، نهی ،استفهام ، تمنا ،نداء

چکیده پژوهش حاضر به دنبال بررسی معانی ثانوی کلام در مجموعه غزلیات سعدی است ولی به لحاظ کثرت تعداد غزلیات و محدود بودن مجال بررسی، تعداد 50 غزل را به صورت گلچین انتخاب نمودم. در علوم بلاغی پرداختن به معانی ثانوی کلام یا همان علم معانی مشکل تر از بیان و بدیع است و البته بخشی از زیبائی کلام نیز در گرو پیبردن به همین اغراض ثانوی است. نظر به اینکه غزلیات سعدی عاشقانه می باشد و کلام عاشق با اشاره و ظرافت بیان می‌گردد و سعی اوآن است که به روشهای گوناگون، احساس خود را به معشوق برساند از اغراض ثانوی کلام استفاده می‌کند. در بررسی کلی بیشترین بسامدی که یافت شد بحث انشا، و اسناد خبری است قطعا فهم دقیق شعر سعدی در پرتو فهم اغراض ثانوی کلام وی است.واژگان کلیدی : اغراض ثانوی، خبر،اسناد، انشاء، معانی