جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در پژوهش حاضر با استفاده از رویکرد نظری روش‌شناسی بنیادین، روش تحقیق اسنادی و با نگرشی تفسیری و اکتشافی، محدوده و برخی از شاخصه‌های رئالیسم علمی مندرج در معرفت اجتماعی سید جمال‌الدین اسدآبادی شناسایی شده است. سید جمال‌الدین با استفاده از بینش هرمنوتیکی و بر اساس مفاهیم قرآنی از جمله عقل، علم و جهاد تلاش کرده است ظرفیت معرفت دینی را در جهان مدرن آشکار کند. قرین بودن علم و دین یکی از اصول معرفت‌شناختی اوست. به اعتقاد سید جمال‌الدین، ضرورت کاربردی‌سازی علوم اسلامی و توجه مسلمانان به سایر روش‌های علمی از جمله روش‌های مکتب اثباتی می‌تواند در تقویت بُعد معرفتی و علمی کشورهای اسلامی و در نتیجه، احیای مجدد تمدن اسلامی سهم مهمی داشته باشد. به ‌نظر می‌رسد در پرتو منطق روش‌شناختی و معرفت‌شناختی سید جمال‌الدین، نوعی توصیه به مؤلفه‌های پارادایمی رئالیسم علمی می‌تواند در به‌کارگیری معرفت دینی و قرآنی در کنار سایر روش‌های علمی و تجربی مدرن سودمند باشد. همچنین از جمله ویژگی‌های عملی معرفت اجتماعی سید جمال‌الدین، روحیۀ عمل‌گرایی و پراکسیس (عقیده و جهاد) است.