جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

ماده‌ی مادری از مهم‌ترین فاکتورهای خاکسازی در مناطق خشک و نیمه‌خشک محسوب می‌گردد. هدف از این مطالعه، بررسی تأثير مواد مادري متفاوت بـر روي خصوصيات مرفـولوژیکی، فيزيكي، شیمیـایی، کانی‌شناسی و رده‌بندی خاك‌ها و همچنین تأثير نوع ماده‌ي مادری بر روی مقدار و توزیع برخي از عناصر سنگین در پروفيل خاک‌هاي منطقه زاگرس در ايران مركزي است. بدین منظور، هفت نوع ماده مادری شامل گرانيت، بازالت، سنگ‌آهك، شيل، ميكـاشيست، گنيس و آمفيبـوليت انتخاب گردید و در هر نوع ماده‌ي مادري، سه موقعيت مختلف براي حفر و تشريح پروفيل در نظر گرفته شد و از افق‌هاي تمامي پروفيل‌ها و سنگ بستر آنها نمونه-برداري صورت گرفت. سپس، ویژگی‌های فیزیکی، شیمیایی و کانی‌شناسی بر روی پروفیل‌های شاهد هر يك از مواد مادري مورد مطالعه قرار گرفت. غلظت کل آهن، مس، روي، سرب و نیکل در افق‌های تمامی پروفیل‌ها تعيين و با حدود استاندارد مقايسه شد. نتايج نشان داد خصوصيات فيزيكوشيميايي خاك، كاني‌شناسي، رده‌بندي خاك‌ها و ميزان عناصر سنگين، به‌ ميزان قابل ملاحظه‌اي توسط مواد مادري، تحت تاثير قرار گرفته است. اغلب خاك‌ها تنها داراي دو افق A و C بودند و در رده انتي‌سول طبقه‌بندي گرديدند و تنها خاك‌هاي موجود بر روي شيل و گنيس، به دليل وجود افق B، در رده اينسپتي‌سول رده‌بندي شدند رده‌بندي خاك بيانگر اين است كه اكثر پروفيل‌ها در رده انتي‌سول و برخي از آنها در رده اينسپتي‌سول قرار مي‌گيرند. تفاوت در رده‌بندي خاك‌ها از سطح تحت‌گـروه يا فاميل به‌خوبي مشهـود است كه اهميت رده‌بندي خاك در سطوح پايين را براي اهداف مديريتي نشان مي‌دهد. نتايج كاني‌‌شناسي بخش رس نشان داد در همه خاك‌ها و سنگ‌هاي بستر آنها كاني‌هاي كلريت، كائولينايت، كوارتز و ميكا (به جز افق سطحي خاك تشكيل شده بر روي سنگ بازالت و نمونه سنگ شيل) وجود دارد و منشأ آنها در خاك‌ها توارثي است. منشأ اسمكتايت در خاك‌‌هاي حاصل از گرانيت و بازالت، پدوژنيكي و در خاك حاصل از سنگ آهك، توارثي تشخيص داده شد در حالي كه در خاك به وجود آمده از سنگ گنيس، دو منشاء توارثي و پدوژنيكي به‌نظر مي‌رسد. وجود ورمي‌كولايت در خاك به وجود آمده از آمفيبوليت ناشي از به ارث رسيدن از ماده مادري و در خاك‌هاي تشكيل شده بر روي ميكاشيست و شيل به‌دليل تشكيل در محيط خاك مي‌باشد. صرف‌نظر از نوع مواد مادري، ميانگين مقدار عناصر سنگين در خاك‌ها به صورت آهن>روي<مس<نيكل>سرب بود و ميزان مس، در خاک‌های آمفیبولیت، بازالت و میکاشیست، بالاتر از حد استاندارد به‌دست آمد. میزان كل عناصر سنگین در خاک‌های مورد مطالعه به‌صورت آمفیبولیت>بازالت> میکاشیست>گرانیت>سنگ‌آهک>گنیس>شیل بود. مقادير آهن در خاك، بيشترين ارتباط را با مقادير موجود در سنگ و ماده مادري نشان داد. براي تعيين منشأ عناصر سنگين، محاسبه فاكتور غني‌سازي (EF) و مطالعات ايزوتوپي پيشنهاد مي‌شود. در مناطقي كه غلظت مس بالاتر از حد استاندارد است، مطالعه وضعيت اين عنصر در آب و بافت‌هاي گياهي و ارتباط آن با بيماري‌هاي دام و انسان، توصيه مي‌گردد.