جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

«النجاة من الغرق فی بحر الضلالات» از تالیفات ابن سینا است؛ که یک دوره فلسفه نظری (منطق، طبیعیات، ریاضیات و الهیات) به زبان عربی می‌باشد. این کتاب، در بخش‌های منطق با صد و چهل و نه فصل، طبیعیات با شش مقاله (مجموعا دارای چهل و شش فصل)، ریاضیات با بیست و نه عنوان و فصل و الهیات با دو مقاله (مجموعا دارای شصت و دو فصل) تنظیم شده و به انگیزه پاسخ مثبت دادن به درخواست بعضی از برادرانی که اشتیاق به فراگیری معارف داشته ‌اند و از مؤلف خواستار تالیف کتابی مشتمل بر علومی که انسان ناچار به فراگیری آنهاست، شده ‌اند، به رشته تحریر درآمده است.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

تصویر زندگی پس از مرگ در فلسفه ابن سینا

نویسنده:

رضا اکبری

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

تهران: دانشگاه تهران,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

علم نفس , معاد جسمانی , ابن ‌سینا , ملکه , ملکات رذیله , معاد(فلسفه) , معاد روحانی , عذاب , معاد با جسم مثالی , نفوس ساده

کلیدواژه‌های فرعی :

قوای نفس , عقل نظری , نجات , اشارات و تنبیهات , کمال نفس ناطقه , نفوس بله , افعال نفس , الم , لذت , شقاوت اخروی , کتاب مبدأ و معاد , مراتب شقاوت(مقابل مراتب سعادت) , مراتب سعادت(مقابل مراتب شقاوت) , حواس ظاهر(مقابل باطن) , حواس باطن(مقابل ظاهر) , عقل نظری((مدرکات عقل نظری)، اصطلاح وابسته) , نفس ناطقه(اصطلاح وابسته) , سعادت در معاد , لذت قوه وهم , لذت قوه حفظ , نظریه افلاک فارابی , قوای حیوانی نفس , کتاب شفا (ابن سینا) ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ابن سینا: ابوعلی سینا

شاپا (issn):

2008-9422

چکیده :

ابن سینا به معاد روحانی و جسمانی اعتقاد دارد، ولی صرفا به بررسی فلسفی معاد روحانی می پردازد و معاد جسمانی را به دین واگذار می کند. تصویری که او از معاد روحانی به دست می دهد بر فیلسوفان پس از او بسیار اثرگذار بوده است. روش کار او چنین است که ابتدا به ذکر پنج اصل درباره قوای نفس و رابطه آنها با لذت و الم هر یک می پردازد و آن گاه این پنج اصل را در مورد نفس ناطقه پیاده می کند. علت آن است که بر اساس نفس شناسی او ذات نفس عقل است و حواس ظاهر و باطن به علت تعلق نفس به بدن تحقق دارند و به همین علت بعد از مرگ که بدن وجود ندارد حواس ظاهر و باطن نیز معدوم اند و هر گونه معاد روحانی مربوط به قوه ناطقه خواهد بود. او افراد بشر را با توجه به جنبه نظری و ملکات عملی و همچنین مقصر یا معاند بودن تقسیم می کند و وضعیت هر یک را در زندگی بعدی مورد بررسی قرار می دهد. بخشی از مباحث او نیز به وضعیت عده ای که وی از آنها با تعابیری چون «نفوس بله» و «نفوس ساده» یاد کرده اختصاص دارد. از نظر او عذاب ناشی از جنبه نظری نفس دایمی است، ولی عذاب ناشی از ملکات رذیله دایمی نیست و به پایان می رسد.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 11 تا 27

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

رازستانی و رمزگشایی اختلاف دیدگاه های شیخ الرییس درباره نظام فیض

نویسنده:

عین اله خادمی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

شیراز: دانشگاه شیراز,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

مشاء , ابن ‌سینا , آموزه فیض , فلسفه مشاء , فیض الهی

کلیدواژه‌های فرعی :

عقل فعال , آفرینش (اِبداع) , فاعلیت الهی , تجلی حق تعالی در عالم , اِبداع (آفرینش) , اشارات و تنبیهات , ظهور , تجلی اسماء و صفات الهی , صادر اول , عقل اول , ابداع , صادر اول , عقول , قاعده «الواحد» , نظام ثنایی , معرفت عرفانی , عقول مجرده , عقول عشره , عقل اول , عقل فعال , توحید افعالی(الهیات بالمعنی الاخص) , تجلی , عالم ( امکانی ) , تجلی اسماء , اقانیم ثلاث , کتاب مبدأ و معاد , رساله عشق , واحد و کثیر , سبب اول , اسباب ثوانی , نظام ثلاثی , نظریه خلق , کتاب شفا (ابن سینا) ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین , خواجه نصیرالدین طوسی , ملا عبدالرزاق لاهیجی , عبدالله جوادی آملی , ابن سینا: ابوعلی سینا

شاپا (issn):

2251-6123

چکیده :

برخلاف تصور برخی نویسندگان، شیخ در آثار مختلف خویش درباره نظام فیض، نظریه واحدی ارایه نداده است. بلکه با تامل در مکتوبات او در می یابیم که شش اختلاف - تبیین نظام فیض بر اساس نظام ثنایی یا ثلاثی با استفاده از مولفه علم یا تعقل، دفاع از نظریه تجلی به عنوان بدیل نظریه فیض، انکار و اثبات فاعلیت برای حضرت حق، عقل فعال و صادر اول و اختلاف درباره تعداد عقول - را می توان در آثار او رصد کرد. در تحلیل و رمزستانی اختلاف دیدگاه های شیخ الرییس، شش نظریه ذیل شایان بررسی است: ناظر بودن نظریه های مختلف به امکان پیدایش کثیر از واحد، توجیه و جمع آرای شیخ، تعیین نظریه شیخ در الاشارات به عنوان آخرین دیدگاه او، ناهماهنگی میان دیدگاه های شیخ در مکتوبات متعددش، سیر تحول نظریه شیخ از خلق به تجلی، تمایل ابن سینا به ابداع نظریه نوین و عدم توفیقش، به زعم نگارنده، به جهت برخی نقایص پنج نظریه اول و برخی نقاط قوت نظریه اخیر، در مجموع، نظریه ششم بر سایر نظریه ها برتر است.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 67 تا 90

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

اتحاد عاقل و معقول از نظرگاه علامه سید ابوالحسن رفیعی قزوینی (ره)

نویسنده:

منیژه عاملی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

مشهد: دانشگاه فردوسی مشهد,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

اتحاد عاقل و معقول , معرفت شناسی ملاصدرا , ابوالحسن رفیعی قزوینی , معرفت شناسی (مسائل جدید کلامی) , معرفت‌شناسی (اپیستمولوژی)

کلیدواژه‌های فرعی :

اسفار , حکمت متعالیه , نفس ناطقه , مشاء , اشارات و تنبیهات , اثولوجیا , بساطت نفس , عاقل , اتحاد حقیقی , انسان , متخیله , بسیط , برهان تضایف , حکمت متعالیه , فلسفه مشاء , بساطت نفس , تکافؤ , عقل(منطق) , تضایف , تکافو ادله , کتاب مبدأ و معاد , متخیله , نفس ناطقه(اصطلاح وابسته) , کتاب شفا (ابن سینا) ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین , خواجه نصیرالدین طوسی , علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی , مرتضی مطهری , ابن سینا: ابوعلی سینا

شاپا (issn):

9112-2008

چکیده :

بحث از اتحاد عاقل و معقول یکی از مطالب مهم فلسفه است که در میان نخستین قائلان به اتحاد عاقل و معقول می‌توان از فرفوریوس و ارسطو نام برد که میان مشائین رواج یافته است. اما در میان فیلسوفان مسلمان نخستین کسانی که مساله اتحاد عاقل و معقول را مطرح نمودند کندی و فارابی را می‌توان نام برد، اما ابن سینا در این بحث دیدگاه خاصی دارد. پس از شیخ الرئیس که در مسأله اتحاد عاقل و معقول همه جز صدرالمتألهین با او هم عقیده بوده‌اند و حکمت متعالیه دوره جدیدی برای این بحث است. صدرالمتالهین در اثبات عاقل و معقول به تقریر برهان تضایف می‌پردازد. علامه رفیعی برهان را به گونه‌ای تحلیل کرده که به ادعای ایشان مراد صدرالمتألهین نیز چیزی جز تحلیل علامه نبوده است اما تفسیر علامه از برهان صدرالمتألهین خود شکلی دارد که کمتر در آثار دیگر شارحان حکمت متعالیه دیده می‌شود که باید گفت که این نظرگاه خاص علامه رفیعی است.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 83 تا 99

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

نظریه نفس کلی و نفوس افلاک و تأثیر آن در فهم صدرا از آیات قرآن

نویسنده:

علی ارشد ریاحی

نوع منبع :

مقاله , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات)

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

تهران: دانشگاه تهران,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

اصطلاحنامه علوم قرآنی , ملاصدرا و نظریه نفس کلی و نفوس افلاک

کلیدواژه‌های فرعی :

قوای نفس , قضا , قدر , شواهد الربوبیه , کتاب مفاتیح الغیب (ملاصدرا) , لوح محفوظ , شرح اصول کافی , صادر اول , الاسفار , ام الکتاب , صادر اول , قرآن , فلک , نفس کلی , مراتب علم الهی , افلاک , قضاء , قدر , لوح محفوظ , قرآن کریم , ام الکتاب , کتاب مبدأ و معاد , تفسیر المیزان (کتاب) ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین , علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی

شاپا (issn):

1010-4968

چکیده :

نظریه «نفس کلی و نفوس افلاک» در این مقاله با توجه به بطلان مبانی آن که از طبیعیات قدیم گرفته شده، ابطال گردیده و تأثیر آن بر فهم صدرا از آیات قرآن مورد نقد و بررسی قرار گرفته است. به این منظور، با بررسی تمام کتب تفسیری و فلسفی صدرا، مواردی که او آیات قرآن را بر نفس کلی و یا نفوس افلاک منطبق کرده، جمع آوری شده است. سپس با توجه به سایر آیات، روایات، معنای ظاهری و سیاق آیات و قرائن موجود در آنها، معنای آن آیات به دست آمده و با توجه به خصوصیاتی که برای نفس کلی و نفوس افلاک در فلسفه ذکر شده، صحت و سقم انطباق آن آیات بر این نظریه، معلوم و این نتیجه به دست آمده است که نمی توان هیچ یک از چهارده موردی را تأیید کرد که صدرا آیات قرآن را بر این نظریه تطبیق کرده است.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 161 تا 178

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

صفات الهی از نگاه ابن سینا و توماس آکوئیناس

نویسنده:

محمد ذبیحی، اعظم ایرجی نیا

نوع منبع :

مقاله , مطالعه تطبیقی

منابع دیجیتالی :

متن نسخه PDF

وضعیت نشر :

قم: پرديس فارابی دانشگاه تهران ,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

اتحاد مصداقی صفات الهی , ذات الهی , صفات الهی , آنالوژی , فلسفه تطبیقی , ترادف صفات الهی

کلیدواژه‌های فرعی :

01. خداشناسی (کلام) , الهیات شفا (ابن سینا) , اسماء واجب(حکمت نظری) , عینیت صفات با ذات , صفات سلبیه ( الهی ) , کتاب مبدأ و معاد , اتحاد مفهومی و مصداقی صفات , اشتراک معنوی صفات الهی , عدم ترادف صفات ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین , ابن سینا: ابوعلی سینا

چکیده :

فیلسوفان موحد در کنار تمایلات فطری که بشر برای شناخت خداوند دارد، هریک تلاش نموده‌اند، راهی استدلالی برای شناخت ذات و صفات الهی بیان نمایند، ارایه دلایل گونا‌گون از سوی فیلسوفان و متکلمان درباره‌ی خالق هستی بیش از آنکه درباره تصدیق به ذات خدا باشد، درباره تصور درست از خداوند بوده است و بر همین اساس، کوشش دانشمندان همواره در راستای شناخت درست از خالق هستی بوده است، در این میان، تلاش ابن‌سینا به عنوان رییس فلاسفه مشایی در جهان اسلام و توماس آکوئیناس به عنوان برجسته‌ترین متکلم الهی مسیحی در قرون وسطی بسیار قابل توجه است، به ویژه اینکه هریک از این دو دانشمند برجسته درباره صفات الهی دیدگاهی خاص ارایه نموده‌اند، ابن‌سینا با طرح نظریه اتحاد مصداقی و مفهومی صفات با یکدیگر و آکوئیناس با طرح نظریه آنالوژی، تلاش نموده‌اند، در بین نزاع‌های گسترده افراطی و تفریطی درباره ذات و صفات خداوند، راهی را برگزینند که ساحت ربوبی را از راه‌یابی کثرت‌ها حتی کثرت حیثیات منزه بدارند، دیدگاه ابن‌سینا در بین فلاسفه مسلمان به خصوص ملاصدرا با مخالفت جدی روبه رو شده است.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 29 تا 57

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

کتابهای مناسب برای مطالعه در مورد قیامت چیست؟

نوع منبع :

پرسش و پاسخ , مدخل آثار(دانشنامه آثار)

پاسخ تفصیلی:

پاسخ : در زمينه برزخ: حيات برزخى على محمد اسدى برزخ در چند قدمى ما محمدى اشتهاردى سياحت غرب نجفى قوچانى در زمبنه قيامت: معاد حجه الاسلام محسن قرائتي معاد آيه الله دستغيب معاد شهيد مطهري معاد شناسي؛ علامه تهراني معاد درقرآن تاليف آيةالله جوادي آملي آغ بیشتر ...

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

معاد(کلام) , قیامت

کلیدواژه‌های فرعی :

مبدا و معاد , کتاب مبدأ و معاد ,

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

بررسی ادله جهان شناختی در آثار علامه طباطبایی و مقایسه آن با آراء ابن سینا

نویسنده:

فروزان راسخی، سمیه کلاهدوزان

نوع منبع :

مقاله , مطالعه تطبیقی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

تهران: دانشگاه علامه طباطبایی,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

علامه طباطبایی , برهان جهان شناختی , ابن ‌سینا , براهین اثبات واجب(حکمت نظری) , فلسفه دین , درباره علامه طباطبایی

کلیدواژه‌های فرعی :

اصول فلسفه و روش رئالیسم , اشارات و تنبیهات , نهایه الحکمه , علم نفس , اجزاء مرکب , علیت , تسلسل , ترجیح بلا مرجح , واجب تعالی (اسماء ذات) , مفهوم ممکن الوجود , کتاب مبدأ و معاد , برهان حرکت و محرک , تفسیر المیزان (کتاب) ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین , علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی , مرتضی مطهری , ابن سینا: ابوعلی سینا

شاپا (issn):

1735-3238

چکیده :

برهان جهان شناختی از جمله براهین اثبات وجود خداست که از زمان افلاطون تاکنون مورد توجه فلاسفه بوده است. در این مقاله تقریرات جدید علامه طباطبایی از این براهین، به ویژه از برهان علت و معلول و برهان حرکت و محرک مورد بررسی قرار گرفته و آرا ایشان در این زمینه با آرا ابن سینا مقایسه شده است. به این منظور، براهینی که ابن سینا در این باب مطرح نموده است از آثارش اخذ و گزارش شده است و سپس در بررسی مقایسه ای میان تقریرات علامه و آرا ابن سینا، اخذ و اقتباس های او از ابن سینا و نیز تقریرات جدید او نسبت به ابن سینا تبیین شده اند که در این مبحث نوآوری های علامه نسبت به ابن سینا قابل توجه است و اکثر براهین علامه در مرتبه بالاتری از اتقان و استواری نسبت به ادله ابن سینا قرار می گیرد.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 107 تا 129

مشخصات اثر

ثبت نظر