جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

چکیده پایان نامه(شامل خلاصه،اهداف ،روش های اجرا ونتایج به دست آمده):چکیدهانسان برای اتصال به مبدأ هستی به فضایی نیاز دارد که ویژگی های معنوی و آسمانی را داشته و تجربه عروج را تسهیل نماید. اسلام بیش از هر دین دیگر به بعد اجتماعی عبادت سفارش داشته بنابراین مساجد در شهر اسلامی از جایگاه والایی برخوردار شده اند . نگارنده در این پایان نامه ضمن بررسی مفهوم صفات جلالیه و جمالیه خداوند از دیدگاه قرآن , فلسفه و عرفان به دنبال تجلی آنها در نقوش مسجد جامع عباسی اصفهان می باشد . اساس معماری اسلامی بر حکمت استوار است . حکمت معماری اسلامی به خصوص معماری مساجد را می‌توان در دو بعد ظاهری و باطنی بررسی کرد . یکیاز نگاه‌های حکمی به ساختار بناهای پرستشگاهی دیدن باطن آن‌ها است که در ظاهر نیز تجلی می‌یابد. فرض بر این است که نقوش هندسی بیانگر صفات جلالیه ی خداوند و نقوش اسلیمی بیانگر صفات جمالیه ی خداوند می باشد و خوشنویسی اسلامی به کار رفته در کتیبه ها نشان دهنده ی صفات جلالیه و جمالیه است .تحقیق فوق به صورت تحلیلی، تاریخی و توصیفی با گرد آوری مطالب به صورت ترکیبی، استفاده از کتابخانه و مطالعه کتاب ها و مقالات و به صورت فیش برداری نوشتاری و تصویری، با استفاده از ابزار کامپیوتر و عکاسی انجام گرفت و سعی بر این شد تا چگونگی تجلی صفات خداوند در نقوش مسجد جامع عباسی به روش نظری و عملی (به وسیله تصاویر تحلیلی نقوش ) بررسی شود . نقوش هندسی و اسلیمی که از مهمترین نقوش مورد استفاده ی هنرمندان مسلمان است می تواند نشانگر صفات جلالیه و جمالیه ی خداوند - که در کل کائنات و در وجود انسان کامل تجلی پیدا کرده است - باشد . در ضمن همان طور که صفات جلال و جمال خدا با یکدیگر هماهنگی دارند و لازم وملزوم یکدیگرند , این ویژگی به خوبی در هماهنگی و در هم تنیدگی نقوش هندسی و اسلیمی به تجلی در آمده است .کلیدواژه ها : تجلی, صفات جلالیه ی خداوند, صفات جمالیه ی خداوند, نقوش هندسی, نقوش اسلیمی

در فرهنگ اسلامی مسجد نه تنها به عنوان عبادتگاه بلکه به صورت مجمع و محل رسیدگی بسیاری از اختلافات و نیز برگزاری برخی مراسم، همواره مورد توجه و احترام بوده است. بنابراین هنرمندان و صنعتگران همواره بر این بوده اند تا با نکته سنجی و کاردانی خویش به ایجاد تقویت، استحکام و زیبایی فضای معنوی آن کمک نمایند. در واقع مسجد مجموعه ای از هنرهای گوناگون است که بر روی هم، فضا و مکان خاصی را پدید آورده است. در معماری مسجد به تزیین آن توجه خاص شده است و می توان گفت که مسجد اولین جایگاه تجلی هنر اسلامی می باشد. یکی از ارکان تزیین مساجد استفاده از نقوش هندسی در مفهوم نمادین و فلسفی آن به منظور تاثیرگذاری روانی بر عابد و تقویت حس وحدانیت در فضای مسجد است. اشکال پیچیده هندسی با تکرار تناسبات وابسته به یک نقش نوعی احساس نظم و هماهنگی می آفریند. در معماری مسجد کتیبه نیز جایگاه ویژ ه ای دارد. کتیبه ها علاوه بر این که محل زیبایی و وحدت خط و نقش هستند، استادی و مهارت هنرمندان خطاط و کتیبه نگار را در بهره گیری مناسب از این دو عنصر در کنار هم نشان می دهند و ابزاری برای پیام رسانی و منعکس کننده کلام خدا، سخنان اولیا و ادعیه اسلامی نیز می باشد. از این رو، کتیبه ها را می توان به سه نوع کتیبه های قرآنی، کتیبه هایی با مضامین دعایی و کتیبه هایی با مضامین حدیثی تقسیم کرد.آن چه در این مقاله به آن پرداخته می شود، علاوه بر بررسی این دو شاخصه مهم معماری اسلامی در مساجد، مساله استحاله آن ها در فضای مساجد امروزی است که بر مبنای اصول نوین معماری پایه ریزی می شوند. امروزه مساجد کمتر معرف برتری ارزش های معنوی است و جایگاه معنوی و کاربرد سنتی آن به عنوان مکانی مقدس به تدریج در کنار کاربردهای اجتماعی و سیاسی آن قرار می گیرد. بدین گونه این دگرگونی در بنای اصلی مسجد که بر مبنای معماری سنتی شامل گنبد، مناره، محراب و منبر و غیره بوده است، نوعی تحریف و تغییر به وجود آورده و به دنبال آن، تغییر کاربرد و کارکرد عناصر تزیینی را در پی داشته است.