جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

مسجد، به‌عنوان اصیل‌ترین نهاد فرهنگی برخاسته از اندیشۀ دینی، ظرفیت‌های نهفتۀ فراوانی برای نقش‌آفرینی در حیات فرهنگی جامعۀ اسلامی دارد. مساجد مانند هر پدیدۀ دیگر، تنها در صورت سیاست‌گذاری و مدیریت صحیح می‌توانند نقش خود را به بهترین وجه در مناسبات مختلف جامعه ایفا کنند. یکی از ابعاد مهم سیاست‌گذاری و مدیریت مساجد، توجه به ابعاد کارکردی این نهاد مقدس است. در این مقاله، با بررسی منابع تاریخی و دینی، ده کارکرد برای مساجد در جامعۀ اسلامی شناسایی و احصاء شده و سیر تطورات این کارکردها در چهار دوره مورد بررسی قرار گرفته است: 1) دوران صدر اسلام: دورۀ شکوفایی و بالندگی مسجد؛ 2) دوران فتوحات و آغاز ارتباط مسلمانان با دیگر تمدن‌ها: دورۀ آغاز افول و انحراف مسجد از جایگاه دینی خود؛ 3) دوران پس از فتوحات تا آغاز جنبش‌های سیاسی دینی: دورۀ رکود مسجد و تقلیل کارکردی آن؛ 4) دوران جنبش‌های سیاسی امت اسلامی: دوران بازگشت به کارکردهای غیرفردی. در نهایت، نحوۀ پرداختن به این کارکردها در دورۀ پس از پیروزی انقلاب اسلامی تاکنون، مورد تحلیل و بازخوانی قرار گرفته است تا از این رهگذر بتوان به سیاست‌گذاری اعتلای جایگاه مسجد در جمهوری اسلامی ایران اندیشید.

در سالهای اخیر با افزایش تعداد دانشجویان دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی کشور و نیز گسترش فعالیتهای جمعی و سازمان یافته در نهادهای فرهنگی و تشکلهای دانشجویی آگاهی از نگرش دانشجویان نسبت به اهداف، روشها و برنامه های این نهادها، پاسخگویی به نیازهای آنان و کمک به مسوولان و برنامه ریزان جهت افزودن بر غنای فعالیتها و نشاط فضای دانشجویی ضروری می نماید در این مطالعه، از نظریه های متعددی چون نظریه های کارکرد گرایانه، نظریه اختیار عاقلانه، نظریه انفعال سیاسی- اجتماعی رابرت دال نظریه کنش نیت مند فییش باین آیزن و نظریه میدان اجتماعی کورت لوین، بهره گرفته شده است.نوع تحقیق، توصیفی- تبینی و پژوهش کاربردی به شماره می رود که روش آن پیمایشی و شیوه نمونه گیری، ترکیبی از نمونه گیری طبقه ای و تصادفی ساده بوده است. جامعه آماری را کلیه دانشجویان دانشگاه فردوسی مشهد در سال تحصیلی ٨٤- ٨٣ در کلیه مقاطع و رشته های تحصیلی تشکیل می دهد. تعداد آنان 15102 نفر که با روش نمونه گیری کوکران حجم نمونه 400 نفر برآورد در ضمن ابزار اندازه گیری نیز پرسشنامه بوده است.آزمون فرضیات تحقیق، نتایج زیر را نشان می دهد:1. بین نگرش دانشجویان تشکلها و نهادهای فرهنگی و ارزیابی از فایده آنها رابطه معناداری موجود دارد.ضریب همبستگی پیرسون بین آنها 0.757 بدست آمد.2. بین نگرش دانشجویان به تشکلها و نهادهای فرهنگی و پیروی از دیگران مهم، رابطه معنا داری وجود دارد. ضریب همبستگی پیرسون بین آنها 0.783 بدست آمد.3. بین نگرش دانشجویان نسبت به تشکلها و نهادهای فرهنگی دانشگاه و برونگرایی آنها، رابطه معنا دارد وجود دارد و ضریب همبستگی بین آنها 0.790  بدست آمد.4. بین جنس و نگرش دانشجویان نسبت به تشکلها و نهادهای فرهنگی دانشگاه رابطه معنا داری وجود داشت.