جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

یافته های نوین مطالعات کجروی، نقش آفرینی بزه دیده را در پدید آوردن کجروی و کنترل آن، موجه می دانند. رفتار بزه دیده، نوع تعامل او با دیگران، شیوه زندگی و دیگر متغیرهای خرد، میان برد و کلان مرتبط با آن، آثاری مثبت یا منفی در ایجاد تمایل و انگیزه کجروی و بزه دیدگی یا مهیا ساختن فرصت و زمینه وقوع آن دارند. این مقاله به اجمال به تبیین های بزه دیده شناختی، به تحلیل ابعاد خرد، میان برد و کلانِ نقش آفرینی بزه دیده در وقوع کجروی و بزه دیدگی، به هدف بررسی دیدگاه های قرآن و احادیث اهل بیت علیهم السلام در این زمینه می پردازد. این پژوهش با تحلیل محتوای آیات و روایات، و با نمایاندن ملاحظات خاص گزاره های دینی پیرامون متغیرهای خرد، میان برد و کلان مؤثر در بزه دیدگی افراد، به دنبال رویکرد دینی در باب انحرافات از منظر بزه دیده شناسی است. یافته ها حاکی از این هستند که متون اسلامی، رویکرد بزه دیده شناختی را به عنوان یکی از چشم اندازهای مؤثر در تبیین کجروی و بزه دیدگی به کار گرفته است.

قاچاق انسان، جرمی مغایر کرامت انسانی و حقوق بشر قملداد می‏ شود که مبارزه موثر با آن در پرتو راهبردهای پیشگیری از وقوع آن، حمایت از بزه دیده آن و تعقیب کیفری مرتکب آن است. حمایت از بزه دیده جرم قاچاق انسان به دلائل انسانی و ارزش های حقوق بشری و از آنرو است که او، بزه دیده جرم و نه مرتکب آن است و حمایت از او به همکاری بزه دیده با سازمان عدالت کمک می ‌کند و همچنین مانع از بزه دیدگی مجدد او می ‏شود. بر این مبنا، اسناد فراملی مثل پروتکل پیشگیری، سرکوب و مجازات قاچاق اشخاص به ویژه زنان و کودکان سازمان ملل متحد و کنوانسیون اقدام ضد قاچاق انسان شورای اروپا، تدابیر حمایتی کمیته ‏ای را که به بهبودی جسمی، روانی و اجتماعی بزه دیده کمک می‏ کند، پیش ‏بینی کرده‏ اند. از مهمترین این تدابیر عبارتند از: عدم مجازات بزه دیده برای جرائمی که در فرآیند قاچاق انسان به انجام آن مجبور شده اند، تامین مسکن یا جان پناه مناسب، کمک‌ های مادی، اجازه اقامت، خدمات پزشکی و روانشناختی، آموزش شغلی و برنامه ‏های توانبخشی، ارائه اطلاعات، مشورت ‏ها و کمک‌ های حقوقی و تسهیل مشارکت بزه دیده در دادرسی، خدمات ترجمه و ... کنوانسیون اروپایی مزبور نسبت به پروتکل یاد شده به لحاظ آنکه تدابیر حمایتی بیشتری چون دوره بهبودی و دسترسی به بازار کار را مقرر کرده است از موقعیت بر‏تری برخوردار است. این مقاله پیشنهاد می ‏کند، با اقبال سیاست جنایی ایران از راهبرد حمایت از بزه دیده جرم قاچاق انسان، قوه تقنینی کشور، تدابیر لازم حمایت از بزه دیدگان جرم قاچاق انسان را به موجب قانون پیش بینی کند.

پیشگیری جرم در آموزه های اسلامی کاملا با پیشگیری جرم شناسانه یکسان نیست بلکه می توان شباهت هایی از این دو را یافت و بعنوان یک دیدگاه تلفیقی بهره برد البته این به معنای از دست دادن جوهر اصلی هر یک از این دو دیدگاه نیست ُدر این تحقیق که حول محور بزه دیده تالیف شده پیشگیری از جرم بر اساس پیشگیری وضعی ُ اجتماعی و همینطور حمایت از بزه دیده پس از ارتکاب جرم در قالب ساختار های حمایتی عدالت ترمیمی بیان شده است .در پیشگیری اجتماعی که حول محور فرد ُ محیط یا رشد او می باشد در اسلام مصادیق متعددی وجود دارد که برای فرد از ابتدای تولد و حتی قبل از آن در مراحل کودکی بلوغ ُ رشد میانسالی دستوراتی دارد ُ محیط خانواده را با آموزه های خود سالم سازی می کند و محیط فرهنگی ُسیاسی که منجر به پیشرفت انسان می شود را معرفی می نماید وهمینطور اقتصاد مبتنی بر تولید و عدالت اجتماعی و امنیت اقتصادی خانواده درجلوگیری از ارتکاب جرم وبزه دیده شدن مطرح گردیده است وبحث مهم آموزش چه در خانواده و حقوق اجتماعی افراد بسیار حاپز اهمیت قرار گرفته است.رویکرد دوم اسلام بخش دوم بزه دیدگی است که اصلاح ذات البین و گذشت وایجاد حمایت های روانی واقتصادی و کاهش آلام بزه دیده از محورهای مورد تاکید اسلام است از منظر جرم شناسی نیز بعد از شناخت رابطه معنادار بین بزه دیده - بزه کار و بزه جرم شناسان به این مساله قاپل شدند که حیطه پیشگیری را در معنای وسیعتر وهمه جانبه تر باید بکارگرفت به این معنی که راهکارهایی برای عدم بزه دیدگی و حذف عوامل بزه دیدگی در دو قالب اصلی پیشکیرزی وضعی و اجتماعی در قالب اقدامات کنشی اراپه دادند و همینطور برای کاهش بزه دیدگی ثانوی یا متعدد اقدامات واکنشی در قالب حمایت های عدالت ترمیمی که از اواخر قرن بیستم بپردازند که از مهمترین این اقدامات توجه خاص به بزه دیدگان و اعده باز پروری و درمان بزه دیدگان و جبران خسارت این افراد را در کاهش جرم بسیار موثر دانستند البته دراین تحقیق با رویکرد تطبیقی دو حوزه و همینطور کاربری این مساله در جامعه کنونی به راهکارهای جدیدی پرداخته شده است که مطمح نظر است و سعی در نگاهی نو به مساله بزه دیده محوری شده است تا تاثیر آن در کاهش جرم متبلور گردد البته آز آمار نیز در این تحقیق بهره گرفته شده است.