جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

خون یکی از نجاسات یازده گانه است که در شرع مقدس اسلام نجس بوده و استفاده ازآن نیز حرمت دارد. ضمن اینکه در گذشته برای خون نه تنها هیچگونه فایده ای متصور نمی شد بلکه موجب تنفرنیز بوده است. اما امروزه با پیشرفت دانش پزشکی و استفاده گوناگون از خون بویژه خون انسان و فرآورده های آن جایگاه ویژه حیاتی یافته است. بدون بهره برداری از خون و فرآورده های آن گردونه عظیم درمان نمی چرخد و بسیاری از جراحی ها با مشکل مواجه خواهدشد. لذا دراین مقاله درنظر است این موضوع ثابت شود که خون دارای منفعت محلله معقد بهاء است. و فواید کثیره ای دارد و حیات بشری امروزه شدیداً به آن نیازمند است و درصورت ضرورت و اضطرار میتوان ازآن استفاده و بهره برداری نمود.

با رشد دانش پزشکی و دست یافتن به فن آوری نوین، بستری برای استفاده از اعضای بدن جهت درمان، مهیا شد. در کشورهای اسلامی با توجه به خاستگاه دینی بودن قوانین،‌ مشروعیت این انتقال مورد سوال واقع می شود که: آیا خرید و فروش اعضای بدن انسان،‌ جائز است؟ طرح این پرسش و جستجوی پاسخ آن از منظر نصوص و ادله شرعی فقه امامیه، بهانه ای برای رقم زدن این نوشتار به روش توصیفی تحلیلی شد. در این مساله مستحدثه، تعدادی از فقهای امامیه،‌ با استناد به آیات و روایات و اجماع دال بر بطلان بیع میته و ...،‌ حکم تکلیفی آن را حرمت و حکم وضعی این خرید و فروش را باطل دانسته اند. در مقابل، گروه قائلین به حلیت و صحت این معامله با تمسک به عمومات و اطلاقات آیات و روایات؛ ضمن نقد و بررسی قول اول، با توجه به ترتب منفعت محلله عقلایی بر پیوند اعضا برای رسیدن به غرض عقلایی نجات جان انسان و رهایی از درد و رنج بیماری؛ با استفاده از شمول عمومات ادله بیع بر جواز و صحت خرید و فروش اشیای دارای منفعت و اغراض عقلایی، نظریه جواز و صحت معامله را تأکید و تقویت نمودند.

استعمال و خرید و فروش دخانیات به عنوان نخستین «شبهه حکمیه تحریمیه ما لانص فیه» در معرض قضاوت و فتوای مجتهدین قرار گرفته است. البته موضوع، مورد اختلاف نظر فراوان میان آنان بوده است. این مقاله با بررسی دلایل و مبانی فقهی حرمت بیع اعیان نجس، حرمت بیع آن چه که موجب کمک به گناه می شود، حرمت بیع کالاهای فاقد منفعت محلله و حرمت بیع آلات لهو و با استناد به قواعدی نظیر: قاعده تسبیب و در مقابل قاعده تحذیر و اقدام، حرمت و حلیت خرید و فروش دخانیات را مورد بررسی قرار می دهد. در نتیجه برای «عرف»، نقش عمده ای در حکم استعمال و بیع دخانیات قائل است. البته دست یابی به یک نظر متقن نیازمند تامل بیش تر خواهد بود.