جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

ترجمه ماشینی: در کتاب خدا، زمان و دانش، ویلیام هاسکر به بررسی مسائل عمده مربوط به علم خداوند نسبت به آینده در رابطه با زمان و آزادی انسان می پردازد: پیش آگاهی الهی، دانش میانی و بی زمانی الهی. اگرچه هاسکر بر مباحثی تمرکز می کند که در سی سال اخیر در درون فلسفه تحلیلی صورت گرفته است، اما هاسکر نیز موضوعات را در چارچوب تاریخ تأملات فلسفی و کلامی در مورد این موضوعات قرار می دهد. هاسکر از دیدگاه آزادی خواهانه با ارائه یک سری استدلال ها علیه امکان دانش متوسط ​​شروع می کند. وی سپس تمام روش‌های عمده‌ای را که به وسیله آن‌ها از سازگاری پیش‌دانش و آزادی دفاع شده است، در نظر می‌گیرد و رد می‌کند: این ادعا که حقایق مربوط به باورهای گذشته خداوند، حقایق نرم (یا رابطه‌ای) در مورد گذشته است، این ادعا که ما قدرت خلاف واقع بر گذشته، و این باور که ما قدرت ایجاد یا حتی ایجاد وقایع گذشته را داریم. سپس هاسکر مفهوم خدا را به‌عنوان ابدی بی‌زمان بررسی می‌کند و آن را موقتاً قابل فهم می‌یابد. با این وجود، او ادعا می کند که آموزه بی زمانی الهی جدا از متافیزیک آگوستینی-نوافلاطونی که منبع تاریخی آن بود، انگیزه کافی ندارد. او با استدلال بر دیدگاهی که بر اساس آن آینده باز است و مشیت الهی مستلزم ریسک پذیری است، به پایان می رسد. خدا، زمان و دانش به طور شفاف و جذاب نوشته شده است سهم قابل توجهی در بحث معاصر در مورد آزادی و پیش آگاهی است. بحث و جدل در میان فیلسوفان دین، متافیزیکدانان، و متکلمان ایجاد خواهد کرد.

ترجمه ماشینی: علم خدا به احتمالات آینده مشروط؛ دفاع از علم میانه الهی; مبانی معرفت میانه خداوند; خلاصه؛ یادداشت های فصل اول؛ انتخاب کتابشناسی؛ فهرست مطالب.

ترجمه ماشینی: مشکل باستانی تقدیرگرایی، به ویژه تقدیرگرایی الهیاتی، در نیمه دوم قرن بیستم با قدرت شگفت‌انگیزی دوباره ظاهر شد. دو سؤال در بحث غالب است: (1) آیا علم پیشین الهی با آزادی انسان سازگار است و (2) چگونه خداوند می تواند اعمال آزاد آینده را از پیش بشناسد؟ ویلیام لین کریگ پس از بررسی پیشینه تاریخی این بحث در مسئله پیش آگاهی الهی و احتمالات آینده از ارسطو تا سوارز (بریل: 1988)، اکنون تلاش می کند تا به این موضوعات به طور انتقادی بپردازد. بحث گسترده او مجموعه ای قابل تامل از موضوعات مرتبط مانند تقدیرگرایی منطقی، منطق چند ظرفیتی، علیت عقب مانده، پیش شناخت، سفر در زمان، منطق خلاف واقع، ضرورت زمانی، مسئله نیوکمب، دانش میانی، و نظریه نسبیت را گرد هم می آورد. کار حاضر هم به عنوان یک بررسی مفید از ادبیات گسترده در مورد تقدیرگرایی الهیاتی و زمینه های مرتبط و هم به عنوان ارزیابی محرک از امکان پیش آگاهی الهی از اعمال آزاد آینده است.

مسئله علم پیشین خداوند و نقش آن در خلق اعمال بندگان و سرنوشت (سعادت و شقاوت اخروی) آنان به عنوان تجسّم عملکرد دنیویشان، قصه ای دیرین، شیرین و دلکش و درعین حال، دقیق، ظریف و پیچیده است، در این زمینه ملاصدرا بر آن است که: اولاً؛ اعمال بندگان اعم از اختیاری و اضطراری معلول و تابعی از تقرّر و تعین پیشینشان در علم الهی است و سرنوشت (سعادت و شقاوت اخروی) آنان به عنوان تجسّم اعمال دنیوی شان، ثابت و تخلف ناپذیر است. ثانیاً؛ بعثت پیام آوران الهی، ارسال رسل و انزال کتب با عنایت به تخلف ناپذیری اعمال بندگان و سرنوشت آنان از علم پیشین خداوند جز زمینه سازی و تحریک بندگان، جهت اظهار ما فی الضّمیرشان، اثر دیگری ندارد. ثالثاً؛ شرور اخلاقی منتسب به بندگان برخلاف شرور وجودی و طبیعی که اموری عدمی و نسبی اند از قبیل امور اعتباری خلاف فرمان عقل / شرع به شمار می روند. در پژوهش حاضر سعی شده است، مدّعیات سه گانه یاد شده، مورد نقد و بررسی قرار گیرد.

آن‌گاه که حکمت الهی صفت ذات باشد، به این معنا خواهد بود که در ذات، جهل، راه ندارد، و هنگامی که صفت فعل باشد، یا منظور از آن اِحکام و اتقان افعال الهی است (اعم از افعال تکوینی یا اوامر و نواهی تشریعی)، و یا منظور هدفمند بودن فعل الهی است؛ چراکه انجام کار لهو و عبث، قبیح و به دور از شأن واجب‌ تعالی و حکمت اوست. از این‌رو نظر اشاعره مبنی بر معلل به اغراض نبودن افعال الهی مردود و توجیهات و تأویلات آنان از آیات مربوط نیز، ناپذیرفتنی است؛ زیرا لازمه چنین نظریه‌ای انجام فعل قبیح از سوی خداست که محال خواهد بود؛ درحالی که ذات باری، صرف‌الوجود، واجب‌الوجود من جمیع الجهات، مستجمع صفات کمالیه و برخوردار از غنا و علم مطلق است و لازمه چنین وجودی، حکمت نیز هست. این مقاله در صدد است تا ضمن تبیین معنای اقسام حکمت الهی، برداشت‌های نابجای اشاعره را از برخی آیات قرآنی، نقد و بررسی کند.

معتزله علم پیشین الهی را ثابتات ازلیه می‌دانند و با اثبات شیئیت و ثبوت برای ممکنات معدوم، متعلق علم حق تعالی را همین ثابتات ازلیه دانستند چون قائلند خداوند علم ازلی دارد و علم بدون ثبوت معلوم محال عقلانی است. اشاعره علم پیشین الهی را صفت زائد بر ذات و قدیم می‌دانند. و مکتب امامیه در علم پیشین الهی به علم اجمالی در عین کشف تفصیلی قائل شده‌اند. معتزله در افعال انسان به تفویض گرویده و اشاعره در این باب به نظریه کسب قائل شده‌اند و امامیه در افعال انسان نظریه امر بین الامرین راحق دانسته‌اند و با استدلال‌های محکم و استوار ثابت می‌کند که علم ازلی خداوند و افعال انسان با وصف اختیار تعلق می‌گیرد؛ یعنی متعلق علم ازلی الهی افعال اختیاری انسان است، و علم پیشین الهی هیچ منافاتی با اختیار انسان ندارد و سبب جبری شدن افعال آدمی نمی‌گردد؛ و سازگاری علم پیشین الهی و اختیار انسان تنها بر اساس نظریه امر بین الامرین قابل تبیین است.

بداء آموزه‌ای مهم در مذهب شیعه امامیه به‌شمار می‌رود. ملاصدرا در مورد بداء معتقد است که هرگاه نفس نبی یا ولی خدا به عالم ملکوت یا نفوس مدبره عالم متصل شود و آنچه را خداوند بر صحیفه قلب آنها نگاشته است ببیند و به مردم خبر دهد سخن او حق و صدق است. و ممکن است بار دیگر به آن نفوس متصل شود و چیزی غیر از آنچه قبلاً دیده و اسباب طبیعی اقتضای آن را داشته است ببیند. در این صورت اگر آنچه بار اول دیده با آنچه بار دوم می‌بیند متفاوت باشد چنین چیزی را بداء گویند. اما فخر رازی این عقیده را باطل می‌داند؛ زیرا می‌گوید موجب تغییر در علم ذاتی الهی می‌شود. در این مقاله به بیان دیدگاه ملاصدرا و همچنین دیدگاه فخر رازی در مسئله بداء مورد نقد و بررسی قرار گرفته است

راه‌حلی که فیلسوف یسوعی اسپانیای در قرن شانزدهم میلادی برای مسئله‌ی ناسازگاری علم پیشین الهی و اختیار انسان (جبرگرایی الهیاتی) ارائه کرده بود، در فلسفه‌ی دین معاصر احیا شده و به‌طور وسیعی مورد توجه فیبسوفان دین قرار گرفته است. این راه‌حل احیا شده که به مولینیسم شهرت یافته است از نظریه‌ای موسوم به نظریه‌ی علم میانی خداوند استفاده می‌کند تا با ارائه‌ی مدل ممکنی نشان دهد که مختار بودن انسان‌ها و علم پیشین داشتن خداوند به اعمال مختارانه‌ی آ‌ن‌ها تعارضی با یکدیگر ندارند؛ و می‌توان شرایطی را متصور شد که در آن شرایط هم انسان‌ها مختار باشند و هم خداوند از پیش به آن‌چه آن‌ها در موقعیت‌های مختلف انجام خواهند داد، علم داشته باشد.در این پایان‌نامه ابتدا پاسخ‌های مختلفی که تا کنون به جبرگرایی الهیاتی داده شده است را بررسی می‌کنیم. سپس با تبیین پیش‌فرض‌های اساسی مولینیسم راه‌حل این نظریه برای مسئله‌ی ناسازگاری علم پیشین الهی و اختیار انسان را مورد بررسی قرار می‌دهیم و ربط و نسبت آن با سایر پاسخ‌های داده شده به این مسئله را می‌سنجیم. در این بخش به وجوه شباهت و اختلاف پاسخ مولینیسم با سایر پاسخ‌ها اشاره می‌کنیم و در نهایت با بررسی انتقادات وارد بر مولینیسم میزان ضعف و قوت پاسخ مولینیسم به مسئله‌ی مذکور را ارزیابی می‌کنیم.نتیجه‌گیری نهایی این پایان‌نامه این است که یا اساساً گزاره‌های مربوط به اعمال اختیاری انسان در آینده (ممکنات استقبالی مربوط به اعمال اختیاری انسان) ارزش صدق ندارند و یا اگر دارند مولینیسم می‌تواند با ارائه‌ی مدلی نشان دهد که علم پیشین خداوند به این گزاره‌ها با مختار بودن انسان در تعارض نیست. به بیان دیگر پاسخ نهایی ما به مسئله‌ی ناسازگاری علم پیشین الهی و اختیار انسان منفصله‌ی "یا خداگرایی گشوده یا مولینیسم" است.