جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در این مقاله کوشش شده است تا ساحت های دین و هنر به مثابه حوزه گردش ایده نمایانده شده و با بیان رابطه هر یک با فضای اجتماعی و نسبت هر یک با قدرت، در ابتدا بر اساس مبانی نظری پی یر بوردیو امکان تحولات ساختاری در هر یک از این میدان ها طی تکوینی تاریخی نشان داده شود. با نگاهی تاریخی، سعی در نشان دادن این نکته بوده است که در سپهر سنتی، درآمیختگی دین و هنر به قسمی بوده است که جداسازی این دو از یکدیگر ناممکن می نماید و اصولا هنر دینی و دین آمیخته با هنر بوده است و مناسبات میدان های دین و هنر بر اساس همین درآمیختگی قابل فهم است. از سوی دیگر، برآمدن هنر مدرن بر اساس ایجاد تفکیک حوزه های متفاوت اجتماعی منتج از مدرنیته، منجر به استقلال هرچه بیشتر این میدان ها از هم شد. این امر که با گسترش دنیوی شدن صورت گرفت، هرچند صبغه دینی هنر را کاست، ولی به جای آن هنر را گاه در مقام والای رهایی بخشی قرار داد. با این همه، لازم است که نسبت این امر با فرآیند دنیوی شدن سنجیده شود. امری که امروز نیز در باز - افسون زدایی جهان مدرن در قالب نشاندن هنر به جای دین در کار است.

نظریه انتخاب عقلانی، نظریه‌ای است که برخی از صاحب­نظران متقدم، به ویژه اقتصاددانان کلاسیک و مردم­شناسان­ اقتصادی و اجتماعی، به آن توجه ویژه داشته‌اند و صورت خام ایده انتخاب عقلانی را برخی از آنها پردازش کرده‌اند. تبیین رفتارهای دینی مردم در دنیای مدرن بر مبنای تبیین­های نظریه دنیوی ­شدن اهمیت قابل توجهی در جامعه­شناسی دین داشت. اما این نظریه به علت پاره­ای کاستی­ها نمی­تواند تبیین جامع و کاملی را فراهم کند. از همین‌رو به نظر می‌رسد نظریه انتخاب عقلانی، به عنوان یک رویکرد جدید در جامعه­شناسی دین، می­تواند برخی از کاستی­های نظریه دنیوی ­شدن را جبران کند. این نظریه با تبیینی که از تکثر دینی در دنیای مدرن ارائه می­دهد شکل دیگری از دنیوی شدن را مطرح می­کند که در خود دین بروز یافته است. این امر اهمیت ارائه نظریه­های پساسکولار را افزایش داد تا امکان ارائه تبیین جامع­تری از وضعیت دین در دنیای مدرن فراهم شود. بر این اساس، نظریه انتخاب عقلانی دین نشان می­دهد که نقش دین در جوامع کاهش نمی­یابد و دین می‌کوشد خودش را با اقتضائات جامعه مدرن همراه کرده، در استدلال­های خود از براهین معتبر عقلی مبتنی بر بازار و سود و زیان استفاده کند

بازارهای دینی در عصر پست مدرن محل عرضه انواع دینها و عرفانها و فرقهها هستند. این بازارها حد و مرز نمی-شناسد. فعالین این بازارها با استفاده از مدرن ترین وسایل ارتباط جمعی و شبکههای مجازی و با پیشرفته ترین نوعتبلیغات در صدد ارائه کیشها و آیینهای مختلف به جامعه جهانی هستند. این بازارها در جوامع سنتی به صورت زیرزمینی فعالیت کرده و کالاهای خود را عرضه میکنند. این پژوهش با بررسی مقالات در خصوص این بازارها و نظریاتموجود، در صدد معرفی مفهوم و کارکرد این بازارها میباشد. این مطالعه نشان میدهد که فرقهها و گرایشات مختلفادیان آسمانی و غیر آسمانی از فضای بسته و سنتی جوامع استفاده کرده و به صورت زیرزمینی خود را عرضه کرده وزمینهی دین گریزی، مهاجرت دینی و خشونت ورزی جوانان را فراهم میکنند