جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

موضوع پژوهش حاضر غضب ، آثار و پیامدهای آن در آیات و روایات است . هدف کلی این پژوهش به تصویر کشاندن ارزش و اهمیت غضب ، بکارگیری صحیح ، تبیین علل و پیامدهای آن و همچنین ارائه راهکارهایی برای دستیابی به آرامش در هنگام غضب می باشد. منابع مورد استفاده در این تحقیق متون دینی ، تالیفات دانشمندان اسلامی و غربی می باشد که با روش تحقیق ترکیبی ( بنیادی ، علی ، تحلیلی و کتابخانه ای ) بیان گردیده است . غضب نیروی دفاع انسان در مقابل عوامل زیانباری است که حیات و سلامتش را تهدید می نماید و برای دفاع از مصالح و منافع فردی و اجتماعی در نهاد بشر مستقر شده است . و دارای سه مرتبه افراط ، تفریط و اعتدال است . اگر این غریزه در حد اعتدال و مطابق با حکم عقل و شرع قرار گیرد ، پسندیده است و چون از محور اصلی خود خارج شود به یک رذیله اخلاقی تبدیل می گردد . هر چیزی که موجب نارضایتی یا تهدید انسان شود زمینه به وجود آمدن خشم را در وی فراهم می سازد . کم ظرفیتی ، انتظارات بی جا از دیگران ، ناکامی و فشارهای روحی روانی از علل فردی هستند و عوامل اخلاقی همچون کبر ، حب نفس ، حرص و دنیا طلبی حتی برخی بیماری ها و عوامل محیطی نقش مهمی در تشدید این غریزه دارند که از مهمترین آن ها عدم اقتدار ذهنی است . بنابراین اگر خشم از حد اعتدال خود بگذرد و در جهت خواسته های نفسانی رها شود ، پیامدهای مهلکی مانند : کینه ، حسادت ، انتفام ، غیبت ، ضرب و شتم و بیماری های جسمانی را به وجود می آورد ، که در نهایت موجب پشیمانی ، ضعف ایمان ، تباهی و هلاکت انسان در دنیا و عذاب خداوند در آخرت می گردد . لذا به منظور غلبه بر خشم می توان با شناخت عواقب و پیامدهای آن ، استفاده از آیات و روایات و بکارگیری دستورالعمل های علمی و عملی مثل : سکوت ، تغییر حالت ، ذکر و یاد خداوند ، عفو و گذشت همچنین کنترل نطق و کلام و تواضع گامی به سوی کنترل و پیشگیری از بروز غضب برداشته تا از ظهور مشکلات اخلاقی و دینی در خانواده و اجتماع جلوگیری به عمل آید .

آرامش و سکینه در برابر اضطراب و دلهره به کار می رود و به حالت آسودگی خاطر، ثبات و طمأنینه گفته می شود. انسانها همواره در زندگی در جستجوی آرامش بوده و هستند. سلامت فکر و اخلاق، مانند سلامت جسم از ارکان اساسی خوشبختی و سعادت انسان می باشد. در قرآن مواردی به عنوان عواملی که باعث می شود انسان به آرامش و سکینه دست یابد ذکر شده است: این عوامل به عوامل طبیعی و عوامل معنوی و نیز تکالیف عبادی که باعث می شود انسان به آرامش برسد تقسیم می شوند. از جمله عوامل طبیعی، خواب، به موقع و اندازه که نشاط آفرین و مایه قدرت است می باشد همچنین آرامشی که از تاریکی شب به وجود می آید یک واقعیت مسلم علمی است، و نیز از دیگر موارد عوامل طبیعی همسر می باشد قرآن کریم هدف از ازدواج را سکونت و آرامش قرار داده است. مهمترین عامل معنوی که انسان به وسیله آن به آرامشی بی نظیر دست می یابد ایمان می باشد علاوه بر آن توبه، ذکر، توکل، صبر، یقین، و مشاهده ی حقایق دیگر عوامل معنوی می باشد که انسان در پرتو آن به روحی آرام و مطمئن دست می یابد. از جمله تکالیف عبادی که نقش قابل انکاری در رسیدن انسان به آرامش قلبی و امنیت روانی دارد نماز، زکات، انفاق ( البته بدون منت و آزار ) و حج می باشد. البته این آرامش و طمأنینه دارای آثاری از جمله ازدیاد ایمان و رضایت خداوند می باشد همچنین موانعی برای رسیدن به آرامش نیز وجود دارد که مهمترین آنها می توان دنیا پرستی و ترس از مرگ را نام برد. عواملی مانند کفر و شرک و مفاسد اخلاقی موجب می شود که خداوند این آرامش را از انسان سلب نماید.

این رساله به بررسی هر یک از نصحیت های لقمان حکیم که در ذیل سورة لقمان بیان شده است، می پردازد. هدف از نگارش این تحقیق، آشنایی با نصایح قرآنی لقمان و تأثیر آنها بر تربیت دینی و شناخت جایگاه این نصایح در آموزه های دینی می باشد. در این پژوهش، ابتدا معنای دو واژة نصیحت و حکمت کُتب مختلف بیان شده است و سپس اهمیت هر کدام از این دو واژه از منظر قرآن و احادیث آمده است. پس از آن شیوة نصیحت گری لقمان حکیم بیان شده است. در ادامه، نصایح لقمان به دو بخش رابطة انسان با خداوند و رابطة انسان با دیگران تقسیم شده است. در رابطة انسان با خداوند به دو اصل مهم اعتقادی یعنی توحید و معاد و دو تکیه گاه بزرگ برای سعادت یعنی صبر و نماز پرداخته شده است. در رابطة انسان با دیگران، وظیفة انسان را نسبت به اجتماع و اطرافیان تشریح می کند و ارزشهایی چون امر به معروف و نهی از منکر، تواضع و اعتدال در زندگی را به بحث می نشیند. آنچه از این تحقیق به دست می آید، این است که با توجه به این که خداوند لقمان را حکیم معرفی کرده است یعنی اینکه دیدگاههای تربیتی لقمان، ریشه در حکمت و معرفت آسمانی او دارد. پس شناخت این نصایح و بکارگیری آنها، در پرورش شخصیت کودکان و نوجوانان، از اهمیت بالایی برخوردار است.

آنچه از عبودیت در منابع دینی یافت می شود عبارت است از فرمانبرداری بی چون و چرا از دین خدا ، تفاوتش با عبادت از اینجا ناشی می شود که عبودیت صفتی است که انسان به آن متصف می شود و حال اینکه عبادت از مقوله فعل و عمل است . آنچه از عبادت در قرآن یاد می شود غالباً در سه معنی بندگی، پرستش و اطاعت به کار رفته است و در این رابطه آیات متعددی به این مسئله پرداخته است. عبادت در ادیان الهی نیز با توجه به مقتضیات زمانی و مکانی در نوع خاص خود وجود داشته است چرا که وجود پیامبران الهی خود گویای این مطلب است . با تدبیر در آیات قرآن و وجود این سوال که انگیزه و هدف از آفرینش انسان چه بوده است به اهمیت عبودیت و بندگی خداوند پی خواهیم برد چرا که در آیات قرآن این نکته به وضوح مطرح شده است که هدفی جز عبادت خداوند نبوده است . زمانی که عبودیت صورت گرفت دستاوردهایی خواهد داشت که سعادت انسان را در پی دارد . از جمله این دستاوردها میتوان به دستیابی به یقین ، برخورداری از خشیت الهی ، برخورداری از روزی فراوان او . . . اشاره نمود . آنچه میتوان از رابطه عبودیت و اسلام از آن یاد کرد چیزی جز تسلیم محض شدن انسان در برابر فرامین الهی نیست و این از مراتب اسلام فهمیده می شود . مراتبی که میتوان از آن یادکرد عبارتند از پذیرفتن ظاهری امر و نهی خدا خواه قلب موافق باشد یا نباشد ، اطاعت قلبی نسبت به عموم اعتقادات بر حق و اعمال صالح و در پی کسب رضایت مولای خود بودن است . از عبودیت حضرت ابراهیم و رسول اکرم در آیات قرآن یاد شده است و مراتب عبودیتشان را قرآن بیان کرده است . آنچه به عنوان آخرین مطلب می توان از آن یادکرد اهمیت توحید عبادی است که همان دعوت مشترک تمام انبیاء و هدف بعثت آنان بوده است و این همان پرورش دادن و سوق دادن مردم به سمت پرستش و عبودیت خداوند یگانه است .

عبرت به معنای پند گرفتن از طبیعت تاریخ گذشتگان است. خداوند در قرآن کریم به عبرت آموزی از مظاهر طبیعی چون آب، باد، دریاها، و ... دعوت می کند و آن ها را آیات الهی می خواند تا بندگان راه به سوی شناخت او بیابند و به روز رستاخیز ایمان آورند و از شگفتی هایی که در موجودات جهان می بینند درس توحید بیاموزند. از طرف دیگر دعوت به مطالعه در تاریخ می کند. با توجه به اینکه در منابع دینی ما، تاریخ دارای ارزش و اعتبار است از انسان ها می خواهد در زمین گردش کنند و در سرانجام پیشینیان تأمل کنند. قرآن کریم گناهانی چون ظلم، ستم، شرک، کفر، تکذیب آیات، تکبر، تجاوز از حدود الهی، اسراف و خوشگذرانی، ترک امر به معروف و نهی از منکر، تقلید کورکورانه، تفرقه و سستی در جهاد و اسراف و تبذیر را از جمله عوامل هلاکت امت ها بر می شمرد. ناکفته نماند که توجه به سنت های الهی درباره ی بشر نیز موجب عبرت پذیری است. سنت هایی چون سنت زیادت ظلالت، سنت املاء و استدراج، سنت های خداوند در رابطه با هلاکت، مرگ و تعذیب امت ها، و توجه می دهد که این سنت ها برای همه ی جوامع و در هر زمانی تکرار خواهد شد. لازم به ذکر است که قصه در قرآن جایگاه ویژه ای دارد. بر همین اصل، خداوند داستان های بسیاری از پیامبران و اقوام گذشته در قرآن نقل می کند. داستان پیامبرانی چون حضرت نوح، هود، صالح، لوط، ابراهیم، موسی و ... . حال امت های آن ها را شرح می دهد و از گناهانی که موجب هلاکت و عذاب آن ها شد، بیم می دهد. چگونگی نزول عذاب الهی بر آن ها را دقیقاً بیان می کند تا درک آن برای همگان ممکن باشد. از افرادی چون قارون و فرعون سخن به میان می آورد که چگونه غرق دنیا پرستی شدند و در نهایت با ذلت و خواری با تمام جاه و جلال خود خداحافظی کردند. سرگذشت قوم سبأ را نقل می کند تا بندگان همیشه شکر گزار نعمت های الهی باشند و از یاد او غفلت نکنند. باشد تا با پند گرفتن از داستان های حکیمانه ی قرآن کریم در راه تعالی و جلوگیری از سقوط جامعه خویش گام برداریم.

چکیده

این پایان نامه با عنوان شکر از دیدگاه قرآن و سنت است. با هدف شناخت شکر، آثار و فوائد فردی و اجتماعی و یافتن راه هایی برای ترویج فرهنگ شکر تنظیم شده است. در این مجموعه به مفهوم شکر، انواع و مراتب آن، انگیزه های ناسپاسی و آثار و راه کارهای ترویج فرهنگ شکر، در جامعه از دیدگاه اسلام اشاره شده است. در این تحقیق از کتب روایی چون نهج البلاغه و بحارالانوار و کتب تفسیری چون المیزان، نمونه و مجمع البیان و کتب دیگر استفاده شده است. نتایجی که می توان از این تحقیق گرفت این است که شکر مورد توجه و سفارش خدای متعال وظیفه همه انسان هاست؛ که در قرآن به آن توصیه شده و برکات زیادی برای شاکران بیان شده است و هم چنین عواقب دردناکی برای کفران کنندگان نعمت درنظر گرفته شده است. شاکران با شناخت خدا و یادآوری نعمت های بی پایان او و به کارگیری آن ها در راه صحیح در حقیقت از انبیاء پیروی کرده و صراط مستقیم را می پیمایند که همان قرب الی الله است. برای ترویج فرهنگ شکر ابتدا باید علل و انگیزه های آن مورد بررسی قرار گیرد و ابتدا باید از فرد شروع کرد تا به تدریج در جامعه نهادینه شود و هم چنین انگیزه های ناسپاسی ابتدا در فرد و به تبع آن در جامعه ریشه کن کرد؛ چرا که تحول در هیچ جامعه ای صورت نمی گیرد، مگر با تحوّل تک تک افراد آن جامعه. هدف برتر این تحقیق نشان دادن آثار مبارک شکر بر روی فرد و جامعه در دنیا و عقبی است و نیز راه کارهایی برای ترویج این فرهنگ زیبا بیابیم.

حضرت مسیح منجی یهود نامیده می شدند. مژده آمدن این پیامبر اولوالعزم برای قوم یهود، سالها قبل داده شده بود. یهودیان و بنی اسرائیل در دوران سخت قبل از تولد مسیح بی صبرانه منتظر ظهور منجی قوم خود بودند. تولد ایشان متفاوتِ با سایر انسانها ونیز پیامبران دیگر است. تولد ایشان همراه با معجزه ای از جانب پروردگار جهانیان است. ایشان از مادری پاکدامن و عفیف و بدون پدر متولد شدند. به اذن خداوند متعال مریم به منجی یهود باردار شد و برای بدنیا آوردن کودک خود از شهر بیت- المقدس بیرون رفت. گفته شده است محل تولد حضرت مسیح شهر کربلا می باشد. مریم? بعد از فارغ شدن به میان قوم خود بازگشت و در حالی که بنی اسرائیل او را شماتت و سرزنش می کردند حضرت مسیح لب به سخن گشودند و هرگونه اتهام را از مادر گرامیشان دور کردند و به نبوت خود اذعان داشتند. حضرت مریم از ترس پادشاه زمان- هیردوس- به همراه فرزند خویش بیت المقدس را ترک نمود و به مصر رفت و در سن سی سالگی به بیت المقدس بازگشت و به هدایت بنی اسرائیل و دعوت آنان به حق پرداخت. حضرت مسیح از همان آغاز تولد به نبوت رسیده بودند. در احادیث آمده که ایشان از هفت سالگی رسالت خود را شروع نمودند. کتاب مقدس ایشان انجیل است که بر ایشان نازل شده است. حضرت مسیح در طول دوران نبوت خود یارانی را تربیت کرد که به حواریون شهرت پیدا کردند. گروهی از بنی اسرائیل و عالمان آنها که از موج گرایش مردم به حضرت و عمق پیدا کردن عقاید ایشان در بین تمام مردم هراس داشتند نقشه قتل ایشان را کشیدند. اما حضرت مسیح به اذن خداوند از این ماجرا مطلع شدند و خداوند ایشان را در شبی که می خواستند بنی اسرائیل ایشان را به قتل برسانند به آسمان بالا برد و شخصی شبیه به ایشان گشت و بنی- اسرائیل به شبهه افتادند. در احادیث آمده که ایشان در آخرالزمان به همراه مهدی موعود? به زمین باز می گردند و پشت سر ایشان نماز می خوانند و در آن روز همه مسیحیان به ایشان ایمان می آورند. حضرت مسیح در قرآن با صفات و ویژگی هایی یاد شده اند که در این تحقیق به معرفی آنها نیز پرداخته شده است. همچنین سخنان ایشان با بنی اسرائیل و سخنان خداوند با ایشان هم در این تحقیق ذکر شده است. ارائه زندگی نامه حضرت مسیح با استناد به قرآن کریم و بیان ویژگی های ایشان در قرآن کریم باعث شناخت هرچه بهتر و به دور از انحراف ایشان می شود. زیرا قرآن کریم بدون تحریف و کم و زیادی در اختیار ماست و بهترین مفسر آن هم که همانا احادیث می باشند در دسترس ما می باشد. در این کار تحقیقی از کتب روایی نظیر بحارالانوار، اصول و فروع کافی و کتب تاریخی نظیر تاریخ کامل، تاریخ بیهقی و کتاب های تفسیر مانند المیزان، مجمع البیان، تفسیر عیاشی استفاده شده است. روش مورد استفاده در این تحقیق، روش بنیادی و توصیفی است و از طریق بررسی اطلاعات ثبت شده قبلی- روش کتابخانه ای- انجام شده است.

قرض الحسنه از دیدگاه قرآن، سنت و فقه موضوعی است که به آن پرداخته شده است. تا در ضمن بررسی آیات و روایات میزان مطابقت قرض مصطلح با قرض در قرآن و سنت مشخص گردد و همچنین با بررسی قرض در فقه آشنایی بیشتری با این مسئله از دیدگاه شرعی و فقهی حاصل شود و با توجه به اهمیت قرض الحسنه و حرمت ربا ، گذری بر ارزیابی بانکداری اسلامی و صندوق های قرض الحسنه در اعطاء قرض الحسنه به محرومان داشته باشیم. انجام این پژوهش نتایج و یافته های زیر را به دنبال داشته است: بررسی آیات نشان می دهد که در قرآن کریم قرض به معنی وام متدوال به کار نرفته بلکه همه در عمل نیک از جمله انفاق ، صدقه ، جنگ و جهاد و ... استعمال شده است. احادیث مربوط به قرض الحسنه چنان گسترده است که در صحت مشروعیت این نهاد به طور مطلق تردیدی باقی نمی گذارد و با توجه به مطابقت معنای قرض با وام متداول در سنت برای تبیین اجزاء و شرایط آن به سادگی می توان از آن استفاده کرد. قرض در فقه عبارتست از ، تملیک مال به دیگری به شرط ضمان بدین صورت که قرض گیرنده متعهد می شود که خود آن مال یا مثل و یا قیمت آن را بپردازد. هر مالی که مقدار و اوصاف آن را بتوان معین کرد قابلیت قرض دادن دارد و عین بودن ، مملوک بودن و مضبوط و معین بودن از شرایط مال قرض داده شده است و از آن جا که عقد قرض از عقود جایزاست، شرط مدت در قرض لازم الاجرا نیست. حرمت ربا مختص دین اسلام نیست، بلکه در آیین یهود و مسیحیت نیز حرمت ربا مطرح بوده است، ادله حرمت ربا از دیدگاه اسلام در قرآن و سنت و اجماع قابل بررسی است. اموری چون : ترویج کارهای نیک ، فعالیت و رشد و توسعه و جلوگیری از رکود، مبارزه با ظلم، برپایی تعادل در جامعه، اشاعه عاطفه و ترحم در جامعه و حفظ و تقویت و احیاء معنویت و ارتباط با خدا به عنوان فلسفه حرمت ربا مطرح شده است. قرض به مصرفی و تولیدی تقسیم می شود، در حرمت ربا در قرض های مصرفی اختلافی نیست ولی در مورد ربا در قرض های تولیدی برخی کوشیده اند با طرح شبهاتی این صورت از ربای قرضی را حلال شمرند که با ذکر ادله ای ثابت می شود که ربا در این قرضها نیز حرام است. در ارزیابی کارکرد بانکداری بدون ربا در ایران این نکته قابل ذکر است که با توجه به اینکه پرهیز از ربا هدف اصلی نظریه پردازان بوده است اما عملکرد نظام بانکی از حاکمیت حقیقت ربا و بازگشت به بانکداری ربوی حکایت دارد. مشکلات بانکداری اسلامی را می توان تعدد بیش از حد عقدها، صوری شدن معاملات ، پیچیدگی مقررات و ضوابط، عدم باور در زمینه نحوه صحیح عملکرد بانکها، عدم تناسب برخی عقدها در بانک ها، عدم جامعیت و کمبود منابع برای تحقیق موضوعات مورد بحث و عدم نظارت کافی عنوان کرد. برای بانکداری بدون ربا الگوهای متعددی از سوی دانشمندان اسلامی پیشنهاد شده است، از جمله شهید صدر که بسیاری از الگوهای دیگر متأثر از آن می باشند. نیز می توان به الگوی جدید که حاصل همکاری چند ساله گروهی از استادان حوزه، دانشگاه و کارشناسان بانکی است و در معاونت بانکی و بیمه و وزارت امور اقتصادی و دارایی به نتیجه رسیده، اشاره کرد. صندوق قرض الحسنه مؤسسه ای غیر تجاری، غیر انتفاعی ، مردمی و ماهیتا اخلاقی است که از سوی اشخاص حقیقی در چارچوب قوانین و مقررات مؤسسات غیر تجاری به فعالیت می پردازند طبق مصوبه دولت نظارت بر صندوقهای قرض الحسنه بر عهده بانک مرکزی می باشد. از جمله تخلفات شرعی و قانونی برخی صندوقها عبارتنداز: اشتراط مسدود کردن سپرده، گرفتن هزینه ای بیش از کارمزد واقعی ، افتتاح حساب غیر پس انداز قرض الحسنه، سوء استفاده از منابع سپرده گذاران ، اعطای تسهیلات غیر قرض الحسنه وعدم رعایت سقف تسهیلات. تأسیس بانک قرض الحسنه از جمله اقداماتی است که با هدف گسترش معارف و مبانی اسلام و فرهنگ قرض الحسنه در عملیات بانکی کشور و ارائه تسهیلات ارزان قیمت به آحاد مردم جامعه افتتاح شده است، امید است این اقدام بتواند به اهداف مورد نظر نائل آید. نوع منابع استفاده شده در این تحقیق ، تفسیری ، روایی ، فقهی می باشد.

این تحقیق با عنوان دعا و نیایش از دیدگاه قرآن و سنت به رشته تحریر در آمده است تا بتواند با نگاهی اجمالی و گذرا ، اما در عین حال جامع و متناسب با سطح فکری مخاطبین ، نگرشی صحیح از این مساله را به مخاطب عرضه کند ، دستیابی به تعریفی حقیقی از ماهیت نیایش ، تاکید بر توجه آیات و روایات بر مساله دعا و ضرورت آن ، ارائه نمونه های عینی و عملی از اولیاء و بزرگان الهی پیرامون مساله نیایش ، تمامی این عناصر را نویسنده با تمام تلاش و سعی خود ، در این نوشتار مورد توجه قرار داده است . نیایش به معنای طلب درخواست ، عبادت و پرستش می باشد. در واقع این مسئله یکی از مهم ترین نیازهای فردی و اجتماعی جامعه بشری را در خود پنهان دارد . انسان در راه رسیدن به خواسته های خود گاه از طریق زمینی و فردی اقدام به بر آورده نمودن حاجات خود می نماید و گاه که این امر مقدور نیست ، طلب و نیاز خود را به نیرویی ماوراء طبیعی و الهی می سپارد . این نزدیکی و توجه به قدرت های نامحسوس و غیر زمینی نشان دهنده وجود فطرت پاک و همگانی در نهاد و مقام انسان ها است . نیایش مسئله ای است که با فطرت و سرشت آدمی عجین شده و در این حالات است که انسان خود را در فضای اصلی و اولیه خود می یابد . این تأثیرات تنها منحصر در حیطه فردی و شخصی نمی شود بلکه با اندکی تأمل می توان دریافت که دعا چه در بعد فردی و چه در بعد اجتماعی عملکرد و نتیجه خود را در بر دارد. در این تحقیق سعی شده است که با نگاهی کوتاه چشم اندازی بر مساله دعا و نیایش از دیدگاه قرآن و سنت داشته باشیم، در انجام هر کار و برای رسیدن به هر مقصودی باید سلسله مراتب و شرایط اولیة آن را مهیا نمود تا بتوان در محیطی صحیح و بدون از خطا و لغزش گام نهاد . در مسئله نیایش توجه به چند امر ، مهم و ضروری می باشد. ارائه تعریفی دقیق و شفاف از واژه نیایش و دستیابی به معنای واحدی که بتوان مسیری صحیح را به نمایش بگذارد اولین گام و مرحله در این مسیر مهم بود ، پس با توجه به دو منبع اصیل وناب اسلامی قرآن کریم و روایات اهل بیت ( علیهم السلام)بررسی و مطالعه ای صورت گرفت تا از این میان به جایگاه ، اهمیت و ضرورت مبحث دعا و نیایش در میان این دو منبع اطلاعاتی را بدست آوریم.نتیجه این کنکاش دستیابی به چند مطلب بود از جمله این که موضوع دعا و نیایش با رویکردی خاص و ویژه در این دو حیطه مورد توجه قرار گرفته است . هر چند گوناگونی معانی را در مورد این واژه می بینیم اما این نشانگر تغایر و تضاد میان این واژگان نیست بلکه تمامی آنها دارای یک بار معنایی خاص و واحدی هستند که در ژرفا و عمق خود ، عبادت ،پرستش و طلب نیاز از موجودی برتر را شامل می شود . با نگاهی کوتاه و گذرا در آیات الهی و روایات اهل بیت ( علیهم السلام ) می توان به فضایی کلی در این زمینه دست یافت . اصرار و تاکید اولیا و انبیا الهی بر مساله نیایش و انجام این عبادت و عمل ، جایگاه ویژه و توجه خاص آنها را به این امر متذکر می شود ، با گوناگونی ادعیه و مناجات های این اولیای خدا که با بار معنایی خاصی همراه است نشانگر گستردگی و عظمت این مساله می باشد . جالب توجه این است که هرکدام از این بزرگان الهی در ماورا ی خواهش ها و طلب نیازهای خود از ذات خداوند به گونه ای زیبا و با زبانی شیوا به نیایش و نجوا با خالق خود پرداخته و بزرگترین لحظات زندگی خویش را از این میان به دست آورده اند. محیط دعا ، مکان و زمان دعا ، فرد دعا کننده ، چرایی وچگونگی درخواست و.... از مطالب و شرایط مهم و اصلی موضوع دعا و نیایش است . برای دستیابی به شیوه صحیح و مناسب برای انجام این عبادت و نزدیکی به خداوند متعال شرایطی را در کتب مختلف از زبان اولیای الهی و پیامبر گرامی اسلام حضرت محمد(ص) ذکر کرده اند . با اندکی توجه به این موارد می توان از موانع و مشکلاتی که سبب می شود استجابت دعا به تاخیر بیفتد یا این که هیچ گاه به درگاه الهی نزدیک نشود، جلوگیری کرد. همنشینی با انسان های فاسق ، غیبت کنندگان ، عدم پذیرش ولایت الهی و .... این ها انسان ها را از دایره بندگی و عبودیت خارج می سازد و او را به پرتگاه جهالت و غرور نزدیک می سازد ، لذا باید از این گونه عوامل و انحرافات دوری نمود و سعی کردکه با خضوع و خشوع ، خود را آماده نیایش و دعا نمود.