جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

ابداع ابزارهای نوین مالی تحت عنوان مشتقات از یک سو گسترش بازار سرمایه و از سوی دیگر شرایط مدیریت ریسک به منظور کاهش نگرانی تولیدکنندگان را فراهم می کند.داده های این پژوهش از طریق جمع آوری اسناد، شامل پژوهش­های انجام شده در این زمینه، کتاب­ها، مجلات و مقالات اخذ شده از شبکه جهانی است و می توان گفت که روش تحقیق، تحلیلی- استنباطی خواهد بود.در این مقاله تلاش شده است تا قرارداد آتی توصیف و سازگاری آن با موازین فقهی، مورد مطالعه و بررسی قرار گیرد که نتایج زیر بدست آمده است:اگر این نظریه فقهی مبنا قرارگیرد که اولا وفا به تعهدات لازم است و ثانیا عدم قبض ثمن در قرارداد سلف موجب بطلان اصل قرارداد نمی­شود و ثالثا بیع مؤجل به مؤجل مطلقا باطل نیست، قرارداد آتی با موازین شریعت اسلامی منافاتی ندارد؛ اما اگر نظر اکثر فقها در قرارداد سلف و بیع مؤجل به مؤجل مبنا قرار گیرد، قرارداد آتی از نظر فقهی با اشکال مواجه است.البته اگر الف) بازار آتی چنان طراحی شود که طرفین در مقابل یکدیگر متعهد به اجرای قرارداد در آینده شوند؛ ب) این نظریه فقهی مبنا قرارگیرد که وفا به تعهدات لازم است و ج) حساب ودیعه صرفا نقش وثیقه را ایفا کرده و معامله گر حق برداشت مبلغ واریز شده به این حساب، بابت سود ناشی از قرارداد را نداشته باشد؛ در آن صورت به نظر اکثر فقها نیز اشکالی ندارد.

مفهوم تروریست یکی از مفاهیم مهم و مطرح در اندیشه‌ی سیاسی می‌باشد که از دیرباز مورد توجه بوده است و آنچه آن را در این اواخر داری اهمیت بیشتری کرده است دستاویز شدن این موضوع توسط قدرت‌های استکباری در جهت سرکوب کردن مبارزات حق‌طلبانه و بدنام نمودن اسلام می‌باشد. امروزه جنایت‌کارانی که برای رسیدن به اهداف پلیدشان دست به هر جنایتی می‌زنند دین مقدس اسلام و مسلمانان را متهم به ترور می‌کنند و با تحریف حقایق، اسلام را دین ترور و خشونت معرفی می‌کنند. از این‌رو، بررسی موضوع تروریسم و بازکاوی آن از نگاه آیات و روایات در جهت ارائه پاسخی شایسته به هجمه تبلیغاتی دشمنان اسلام، ضروری می‌نماید. این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی ضمن تبیین موضوع، دلایل عدم مشروعیت ترور از منظر قرآن، سنت (آیات و روایات) و عقل و همچنین تفاوت ترور با دفاع مشروع را مورد بررسی قرار داده است. یافته‌ها نشان می‌دهد که ترور در اصل، معنای ترس، رعب و وحشت می‌دهد، با وجود تفاسیر و تعاریف مختلف، مصادیق مشترک آن را می‌توان، سلب امنیت، فساد و اعمال غیرقابل پیشبینانه از سوی افراد، حکومت‌ها و گروه‌های فرا دولتی و بین‌المللی دانست و همه این موارد در اسلام محکوم می‌باشد. قرآن در قصاص، فساد در زمین و محاربه با خدا و رسول خدا، دستور کشتن داده است، ولی در هیچ یک از موارد یاد شده، بر خلاف ترور، قتل به صورت پنهانی، بدون اذن حاکم اسلامی صورت نمی‌گیرد و بر خلاف ترور، این اقدامات سبب بازگشت آرامش و امنیت عمومی می‌گردد. در سیره نبوی از ترور به مفهوم امروزی آن نشانی وجود ندارد و در روایات صراحتاً از ترور نهی شده است.

ضرورت وجود حکومت امری انکارناپذیر است؛ این مسئله ترجمانی از «بعضکم اولیاء بعض» و تعبیری از پاسخ امام علی (ع) به شبهه «لا حکم الا لله» است. از جمله پرسش هایی که در گذرگاه تاریخ، ذهن فقها را متوجه خود کرده و در عصر حاضر اوج گرفته است حدود و ثغور ولایت حاکم شرع است. امام خمینی و خویی به عنوان دو تن از مراجع تراز اول معاصر، در این زمینه دیدگاه هایی را مطرح کرده اند؛ خویی این ولایت را مقیده دانسته و امام خمینی جغرافیای آن را به گستردگی ولایت پیامبر(ص) و معصومین(ع) توسعه داده است. اصرار خویی بر خدشه دار بودن سند و عدم دلالت روایات بر ولایت مطلقة فقیه و استناد امام خمینی به ادلة عقلیه و استفاده از احادیث به عنوان مؤید دلایل عقلی، سرچشمه این تفاوت است –هرچند که دو جامعه متفاوت ایران و عراق و محیط امنیتی که خویی در آن قرار داشت در دیدگاه ایشان بی تأثیر نبوده است- خویی در سال های پایانی حیاتش، در ذیل بحث جهاد ابتدایی و تقسیم غنائم به ولایت مطلقة فقیه اشاره می کند که این اظهاریه، فرضیة تغییر و تحول در دیدگاه ایشان را تقویت می کند.

در این تحقیق حدود مطاف کعبهاز چهار جانب یعنی داخلی، بیرونی، فوقانی و تحتانی آن بررسی شد در حد داخلی تمام مذاهب اسلامی توافق نظر دارند که طواف باید از ورای دیوار بیت، حجر و شاذروان صورت گیرد. منتهی در مورد شاذروان و حجر این اختلاف دیده می شود که آیا آن دو جزئی از دیوار بیتو بیت است یا نه؟. در این ارتباط دو نظر وجود دارد که با عنایت به ادلّه طرفین به نظر میرسد حق با کسانی است که شاذروان را جزئی دیوار بیت نمی دانند و حجر را جزئی از بیت؟. در مورد حد بیرونی مطاف یک نظراینست که مطاف محدود به محل مقام است این نظر به مشهور از علمای امامیه نسبت داده شده است و نظر دوم اینست که محدود به مقام نیست در این رابطه شافعیه، حنابله و حنفیه از مذاهب اهل سنت قائلند که طواف از هر کجای مسجد الحرام جایز است و مالکیه محدود به مسجد سابق می داند از امامیه آنهایی که مطاف را محدود به مقام نمی دانند خود بر چند قول شده اند عده ای صدق عرفی در آن را شرط نموده معتقدند تا هر کجایی از مسجد الحرام که طواف عرفاً صدق کند طواف جایز است و عده ای حکم بجواز با کراهت در بیرون از مقام نموده اند با دقت به ادله یهر یک از نظریّات در مورد حد بیرونی، به نظر می رسد همین جواز با کراهت در حال اختیار درست باشد. در رابطه با حد فوقانی مطاف کعبه میان فقهای امامیه و اهل سنت دو نظر عمده وجود دارد، اکثر فقهای امامیه و بعضی از شافعیه معتقدند که طواف در بالاتر از دیوار کعبه جایز نیست. حنفیه، حنابله، اکثر شافعیه و قائلی از امامیه معتقدند که طواف در بالاتر از دیوار کعبه جایز است و مالکیه هم بر این اعتقاد است که سقف مسجد خارج از آن است و طواف بر آن جایز نیست. با توجه به ادله ای که آنها اقامه می نمایند می شود گفت طواف در بالاتر از آن حد از دیوار کعبه که عرفاً طواف صدق نکند جایز نباشد زیرا ادله ای را که قائلین غیر این نظر اقامه نموده اند کافی به مطلب نیست. حد تحتانی مطاف هر چند در مورد آن نظری را نمی شود در کتب استدلالی و فتوایی دید اما می توان ادعا نمود کسانی که در حد فوقانی قائل به عدم محدویت مطاف اند در حد تحتانی هم باید همین نظر را داشته باشند زیرا ادله ای که برای حد فوقانی اقامه نموده اند در حد تحتانی هم می شود تطبیق داد و معتقدین به تحدید در حد فوقانی باید در حد تحتانی نیز قائل به تحدید گردند چرا که ادله ای در آنجا در حد تحتانی نیز تطبیق می کند. در حال ازدحام و اضطرار قائلین به تحدید حدود مطاف طواف در خارج از حد را از باب عسر و حرج و قاعده اضطرار اجازه میدهند. روئیت بیت در هیچ یک از مذاهب اسلامی از شرایط طواف محسوب نشده است.

بررسی تطبیقی خداشناسی ابن سینا و خواجه نصیر الدین طوسی با توجه به اینکه نظام فلسفی ابن سینا تاثیرات فراوانی بر فیلسوفان بعد از خود گذاشته است، دارای اهمیت می باشد، و مساله اساسی در این پژوهش این می باشد که با تطبیق آراء ابن سینا در حوزه خداشناسی بمعنی الاخص بر آراءخواجه نصیر الدین طوسی مواضع خلاف و وفاق روشن گردد. ضرورت این نوع تحقیق از این رو است که اولا پرداختن به الهیات بمعنی الاخص جزء وظایف دانش پژوه کلام می باشد و ثانیا تحقیق در مسایل ذات و صفات به تثبیت باورهای دینی و اعتقادی می انجامد. روش در این پژوهش توصیفی تحلیلی با الگوی تطبیقی است. و از مهمترین یافته های این تحقیق می توان به موارد ذیل اشاره کرد:خواجه در مسایلی مانند اثبات ذات اله و برخی صفات الهی مانند قدرت، به روش سایر متکلمین عمل ننموده و طریق ابن سینا را پیش گرفته است، چنانکه در اثبات ذات از برهان امکان و وجوب استفاده می نماید.خواجه طوسی در مساله علم الهی پیش از ایجاد رای ابن سینا که ارتسام صورت اشیاءدر ذات است را نفی می نماید. و خواجه در مرحله پس از ایجاد به علم حضوری در خداوند قایل می باشد.خواجه در مساله اراده الهی همچون ابن سینا اراده را به علم الهی ارجاع می دهد، با این تفاوت که ابن سینا حب و عشق الهی را منشاء تخصیص اراده به امری می داند ولی خواجه علم به مصلحت را منشاء این تخصیص می داند.

چکیدهمسأله‎ی وصایت و خلافت از انبیا، یکی از مسایل جنجالی و مهم در جهان اسلام است که اختلاف در آن تا به حال تبعاتی جبران نا پذیر داشته است. از اینرو، قاعده و قانون این مسأله را با مراجعه به قرآن، روایات ودیدگاه متکلمان مورد بررسی قرار دادیم، تا شاید در جهت کاستن از آن تبعات موثر افتد. بنابر روایات و بعض نقل های تاریخی اوصیای انبیا کسانی هستند که بعد از انبیای صاحب شریعت امر هدایت مردم را به عهده دارند. براساس نقل ایندو منبع، هر نبی ملزم به وصیت بوده و از برخی اوصیا؛ مانند شیث، یوشع بن نون، شمعون بن صفا و علی بن ابی طالب علیه السلام نام برده اند. در قرآن از این عنوان( وصایت انبیا) خبری نیست، ولی شواهد و قرائن فراوانی در این کتاب مقدس بر تأیید وصایت انبیا وجود دارد. عمدۀ آن قرائن و شواهد این است که امامت و خلافت به خاطر تحقق حاکمیت إلاهی و اتمام حجّت استمرار دارد. استفادۀ وصایت از این قرائن و شواهد به این صورت است که خداوند نبوت و امامت را در خاندان نوح و ابراهیم علیهما السلام قرار داده است. معنای این سخن این است که هیچ وقت بار امامت و نبوت زمین نمی‎ماند. کسانی که برای تحمّل نبوت و امامت برگزیده می‎شوند؛ یا به انتخاب مستقیم و بی واسطه است یا با انتخاب با واسطه( یعنی آن کسی خود اول به نبوت یا امامت برگزیده شده است نبی یا امام بعد خود را تعیین می‏کند). از صورت دوم، در روایات به وصایت تعبیر شده است. از اینرو، اوصیای انبیا یا نبی است یا امام. به همین جهت وصایت در روایات برای انبیا قانون ثابت إلاهی شمرده شده است و از اوصیا به خلفاءالله، حجّت إلاهی، امام، ولی و هادی تعبیر شده است. از ویژگی‏های دیگری که در روایات برای اوصیا بیان شده است عصمت و علم فرا بشری است. متکلمان شیعه، سلسله وصایت را قبول دارند و آن را مانند نبوت مقتضای حکمت خداوند می‎دانند و اوصیا را امام و حجّت خدا و وظیفه‎ی آنان را هدایت، پاسداری از دین و شریعت، نظارت برکردکار و افکار مردم. از اینرو، به لزوم و استمرار وصایت قائلند. در روایات برای لزوم واستمرار وصایت؛ جهات متعددی ذکر شده است؛ از جمله در نظام درتشریع حفظ دین، هدایت طالبان هدایت و اتمام حجّت برای معاندان و در نظام تکوین، واسطه‎‏ی دریافت فیض و رحمت خداوند است. لزوم استمرار وصایت مستفاد از آیات قرآن تحقق حاکمیت إلاهی و اتمام حجّت است. کلید واژه‎ها : بررسی‎کلامی، وصی و وصایت، امام و امامت، خلیفه وخلافت، ولی وولایت، حجّت، انبیا و نبوت.

در این مقاله سعی بر آن است با قضاوت فلسفه ارسطویی به ارزش شناسی در فلسفه ارسطویی پرداخت. به همین جهت پس از اثبات ارزش شناسی به عنوان نوعی معرفت، به رابطه بین آن با دو حوزه دیگر معرفت، یعنی وجود شناسی و معرفت شناسی پرداخته و نشان داده شده است که ارزش هایی مانند خیر و زیبایی همان علت غایی و علت صوری در تبیین ارزشی هر چیزی هستند و دست کم در طبیعت خیر و غایت هر چیزی، امری واقعی و در شی حضور دارد، در حالی که ارزش هایی مانند زیبایی و فراخی، خوبی و بدی در نسبت وجود ما وجود دارند، در واقع، چنین ارزش هایی وجود عینی و مثالی ندارند. از نظر معرفت شناسی ارزش ها با علت صوری یعنی با صورت کلیه شناخته می شوند. همچنین ارزش شناسی ارسطو نشان می دهد که مفهوم غایت مفهومی بنیادین در فلسفه ارسطوست و می توان با آن انسجام نظام فلسفی ارسطو را نشان داد. یعنی ارسطو برای ارزش ها حیثیت وجودی و معرفتی قایل است و برای موجودات و معرفت ها و حتی برای خود ارزش ها مراتب قایل شده است، یعنی هر چیزی در سلسله مراتب ارج گذاری قرار می گیرد و این ریشه در مفهوم غایت دارد. همچنین معلوم خواهد شد که ارسطو چه در مقام فیلسوف و چه در مقام ارج گذار فارغ از ارزشگذاری در وجود شناسی و معرفت شناسی نیست. با این رویکرد، بخش دوم این مقاله بر اساس همین مبنا نشان می دهد که غایت در اخلاق ارسطویی همان کمال مطلوبی است که آدمی سعادت را همچون فعالیت روحی منطبق بر عالی ترین و کامل ترین فضایل به انجام می رساند و در این کار با حاکمیت عقل بر اعمال نفس خود مراقب است و با ممارست و عادت فضیلت ها را چنان به انجام می رساند که نه در حد افراط باشد و نه در حد تفریط و زیور تمام فضایل اخلاقی را با اعتماد به قابلیت های خود دارا گردد.