جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

تمامی خلقت بر اساس ساختارهای نانو پایه ریزی شده است. مواد سمی این ساختارهای نانو در طول تکامل یا حذف شده اند یا با بدن موجودات در تطابق قرار گرفته اند.اکنون بشر به سمت سنتز و استفاده مستقیم از ساختارهای نانو و کاربردی نمودن آن در جنبه های مختلف زندگی پیش می رود.به دلیل رفتارهای غیرقابل پیش بینی ساختارهای نانو نسبت به اشکال اولیه و قابل دسترس آن در طبیعت و عدم دانایی نسبت به عملکرد این ساختارها در محیط های بیولوژیک و رسمیت بالقوه آن ها و عطش فعلی جوامع دانشگاهی در بررسی این ساختارها، به نظر می رسد ضوابط اخلاقی بر نحوه ساخت و اثرات آن در محیط های آزمایشگاهی، صنعتی و نیز استفاده از این مواد در کلیه ابعاد زندگی بشر و همچنین محیط زیست پیرامونش، نیاز به تدوین راهکارهایی دارد تا از وقوع فجایعی که می تواند از کشف مواد رادیواکتیویته عناصر سنگین و ارتباط آن با ایجاد سرطان، خطرناک تر باشد، جلوگیری به عمل آید.

بعد از جنگ جهانی دوم و با توجه به مسائلی که در عرصه بین المللی پیرامون پژوهش های انجام گرفته بر روی اسرای جنگی پیش آمد، جامعه جهانی به شدت تحت تاثیر جنایات انجام شده قرار گرفت و به همین علت کدهای اخلاق در پژوهش بر روی نمونه های انسانی در پایان جنگ و پس از آن در دادگاهی با نام نورنبرگ در سال 1947 به تصویب رسید. سپس این کدها بارها مورد بررسی قرار گرفتند و در اعلامیه های جهانی هلسینگی تکمیل شدند. در برخی کشورها مانند ایالات متحده کدهای ویژه ای تحت نظر کمیته ای که از طرف رییس جمهور آمریکا مشخص شده بود، ارائه گردید که در 1974 میلادی به گزارش بلمونت معروف شد. در جمهوری اسلامی ایران نیز با توجه به الزامات مذهبی و ملی لزوم تدوین کدهای مختص به کشور احساس می شد که نهایتا یک پروژه تحقیقاتی که در سال 1376 آغاز شد و منجر به تدوین کدهای 26 گانه اخلاق در پژوهش های پزشکی گردید. با این وجود تنها ابلاغ این کدها نمی تواند تضمین کننده رعایت اصول و موازین اخلاقی در همه مراحل پروژه ها باشد و کمیته های اخلاق در پژوهش باید با ساز و کارهای اجرایی متناسب و با دقت کامل جایگاه خود را در مراحل حساس تصویب و نظارت بر پروژه ها باز یابند و بتوانند چه در مرحله طراحی و چه در مرحله اجرا و نهایتا انتشار نتایج حضور پررنگ داشته باشند، لذا مطالعه تطبیقی کدها و دستورالعمل های اخلاقی برای جلوگیری از انحرافات احتمالی در مسیر پژوهش ضروری به نظر می رسد.مطالعه حاضر، مطالعه کتابخانه ای و از نوع مروری است که پس از بررسی ادبیات علمی موجود در داخل کشور مجموعه کدهای بین المللی موجود از جمله نورنبرگ، هلسینکی، بلمونت و... و نیز رجوع به مقالات و کتب داخلی و خارجی موجود در این زمینه بررسی می شود. یافته های این مطالعه مروری می تواند به سیاست گذاران تدوین کدهای اخلاقی کمک کند.

اصل خودمختاری یکی از اصول چهارگانه اخلاق زیستی است که برای اولین بار در اعلامیه نورنبرگ و به دنبال جنایات نازی های آلمان در به کارگیری اجباری اسرا برای تحقیق و آزمایش های خطرناک به عنوان یک کد و راهنمای اخلاق در پژوهش و درمان مطرح و سپس در اعلامیه های تکمیلی و بعدی و اسناد بین المللی اخلاق زیستی بر آن تاکید گردید. این اصل در کنار سایر اصول اخلاق زیستی توسط بیشامپ و چیلدرس دو تن از فلاسفه و نظریه پردازان فلسفه غرب - منقح گردید و به عنوان اولین اصل از اصول چهارگانه اخلاق زیستی به جهانیان عرضه گردید تا راهنمایی برای پزشکان و محققان در برخورد با بیماران و آزمودنی های انسانی باشد.از آنجا که در نظام اسلامی ارتباط وثیقی میان فقه و اخلاق وجود دارد و اخلاق نشات گرفته از عقل و وحی و همچنین عقل یکی از منابع فقه است و فقه ناظر بر سرتاسر زندگی انسان و روابط فردی و اجتماعی او است. پس این اصل اخلاقی نیز جایگاهی در فقه دارد که این مقاله به بررسی اصول متناظر با این اصل، قلمرو و مبانی آن در فقه امامیه می پردازد.

امروزه گردشگری سلامت پدیده ای مهم و رو به رشد در جهان به شمار می رود. ایران از گذشته یکی از مراکز فعال گردشگری سلامت در منطقه خاورمیانه بوده است. در عین حال همواره نگرانی هایی پیرامون جنبه های اخلاقی گردشگری سلامت در سطح جهان وجود داشته است. در این مقاله ضمن اشاره به مباحث اخلاقی مطرح در مورد این موضوع، به بیان وضعیت اخلاقی در سه حوزه گردشگری درمانی در ایران شامل پیوند عضو، سقط جنین درمانی و فناوری های کمک باروری پرداخته ایم. برای گردآوری اطلاعات؛ پایگاه های اطلاعاتی علمی و دانشگاهی SID, Pubmed, Google Scholar, Iranmedex, Magiran، سامانه قوانین مجلس شورای اسلامی؛ روزنامه ها، مقاله ها و اخبار آنلاین و صفحات وب مرتبط با موضوع گردشگری درمانی در ایران مورد بررسی قرار گرفت. یافته های ما نشان می دهد که وجود برخی امکانات و مقررات در مواردی باعث افزایش تمایل شهروندان سایر کشورها برای مسافرت به ایران و دریافت خدمات سلامت مورد نظر شده است، اما راهنماهای اخلاقی مدونی برای این حوزه وجود ندارد و پیشنهاد می شود چنین راهنماهایی تدوین گردد.

اصول چهارگانه اخلاقی که به طور مشترک در اخلاق زیستی و اخلاق پزشکی کاربرد دارند، حاصل همگرایی اندیشمندان حوزه های مختلف اجتماعی و جهانی است که بر محور انسان گرایی شکل گرفته و خاستگاه آن فرهنگ غرب می باشد. هرچند اخلاق زیستی سکولار اصولی را مجسم می سازد که قابل تعمیم جهانی است و به همه افراد و مفاهیم اخلاقی مربوط می شود و به عنوان معیاری برای بررسی معضلات اخلاقی و ارایه الگوی تصمیم گیری در زمینه مباحث اخلاق زیستی مورد توجه است، لیکن از حیث مقارنه و تطبیق در مبانی آن با فرهنگ ها و مکتب های مختلف اخلاقی، دارای تفاوت های اساسی است. این وجوه تفاوت در مکاتب و ادیان ابراهیمی به ویژه مکتب حیات بخش اسلام بیشتر قابل درک است. این مقاله اصول چهارگانه اخلاق زیستی را از منظر فقه و حقوق اسلامی مورد بررسی قرار می دهد و با توجه به روشن بودن ابعاد آن در فرهنگ غربی توجه نگارندگان صرفا معطوف به مطالعه موضوع از منظر فقه و حقوق اسلامی است.

مقدمه: مساله «رشد اخلاقی» در طول قرن ها از مهم ترین مسایل اجتماعی مورد توجه بوده است. قرآن به عنوان کامل ترین کتاب راهنمای بشر دربردارنده بحث های عمیق اخلاقی است. مسائل اخلاقی در زمان ما اهمیت ویژه ای دارد، چرا که نظریه پردازان مختلفی هر یک بنابر زمینه ایدئولوژیکی و فرهنگی، در این زمینه نظریه پردازی نموده اند و اکثریت آنها نتوانسته اند از زندگی عرفی انسان فراتر رفته و بنیان های روحانی و عقلانی و انگیزشی در اخلاق را که ریشه در خلقت الهی و فطرت آدمی دارد، مورد توجه قرار دهند. مطالعه و بررسی رشد اخلاقی از دیدگاه اسلامی و مبتنی برقرآن کریم نیازمند بررسی گسترده و از ابعاد مختلف می باشد. در این مطالعه سعی شده است به عنوان مقدمه و ورود در این مبحث عظیم، نظریه رشد اخلاقی کولبرگ با رویکرد قرآنی مورد بررسی قرار گیرد.روش کار: این مطالعه از نوع مطالعات مروری است که با بهره گیری از مطالعات کتابخانه ای و اینترنتی انجام شده است و منابع مرتبط با موضوع استخراج گردیده و مورد بررسی قرار گرفته است.یافته ها: از دید قرآن، انسان در طول زندگی از مراحلی با ویژگی های مخصوص آن مرحله می گذرد و این دیدگاه در نظریه رشد شناختی و اخلاقی روان شناسان معاصر از جمله پیاژه و کولبرگ نیز مطرح شده است. از منظر کولبرگ مراحل رشد اخلاقی ثابت و بدون تغییر هستند و استدلال و داوری های اخلاقی با جنبه های شناختی ارتباط دارد. اما از نظر اسلام قوانین و احکام اخلاقی مطلق و واقعی هستند و از این رو در برخی موارد نظریات روان شناسان غربی کاملا متفاوت و حتی متضاد با رویکرد اسلامی است. از جمله اینکه روان شناسان غربی، به تمامیت رشد اخلاقی انسان کمتر توجه دارند و یا چنان متمرکز بر سطوح پایین تحول اخلاق آدمی هستند که سطوح متعالی روحانی و عقلانی در اخلاق را نادیده می گیرند.نتیجه گیری: مهمترین انتقاد به نظریه رشد اخلاقی کولبرگ این است که تا حدی ماهیت چندبعدی حوزه اخلاق را نادیده گرفته است و دچار محدودیت ها و ضعف های نظری است. اتکاء به نظریه های روان شناسی و ابزارهای تهیه شده برای سنجش رشد اخلاق در غرب، با فرهنگ دینی و ملی ما کاملا تطابق ندارد. هرچند در زمینه مباحث رشد اخلاقی از دیدگاه قرآن، کتب ارزشمندی در منابع شیعی یافت می شود، اما مطالعات کمی در زمینه بررسی و نقد نظریه های نشات گرفته از ذهن روان شناسان غربی با رویکرد قرآنی یا اسلامی انجام شده است. بنابراین لازم است که دانشمندان ایرانی به تولید دانش های مبتنی بر بنیادهای دینی و حکمت و فرهنگ اسلامی - ایرانی روی آورند.

مقوله اخلاق سازمانی در جوامع توسعه یافته طی یک و نیم قرن گذشته به عنوان بخشی از علم مدیریت به مرور نهادینه شده است. رعایت اخلاق و حفظ ارزش های اخلاقی به صورت یکی از مهم ترین پدیده هایی درآمده است که در بیشتر سازمان ها مورد توجه قرار می گیرد. عدالت سازمانی اصطلاحی است که برای توصیف نقش عدالت که به طور مستقیم با موقعیت های شغلی ارتباط دارد، به کار می رود. در عدالت سازمانی مطرح می شود که باید با چه شیوه هایی با کارکنان رفتار شود، تا احساس کنند به صورت عادلانه با آن ها برخورد شده است. بر اساس عدالت سازمانی می توان پیش بینی کرد که کارکنان در قبال وجود یا عدم وجود عدالت سازمانی در محل کار خود واکنش نشان می دهند. هم اخلاقیات و هم عدالت سازمانی در مفهوم عدالت ریشه دارد و شامل قضاوت هایی درباره آنچه درست و یا نادرست است.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

گنوسیسم یا مذهب گنوسی، کلمه ای یونانی به معنای معرفت و شناخت، عنوان مجموعه ای از ادیان و مذاهب و نحله های دینی است که در قرون اول و دوم میلادی در فلسطین، سوریه، بین النهرین و مصر وجود داشته است. دین و آیین گنوسی از جمله عقایدی است که بر عرفان اسلامی تاثیر نهاده است و تشابهات بسیاری بین آن دو، وجود دارد. سهروردی از عرفایی است که در آثار او اندیشه گنوسی بسیار مشهود است. این مقاله اندیشه ای گنوسی سهروردی را در قصه الغربه الغربیه، بررسی می کند. این قصه، از بسیاری جهات، کاملا با اندیشه های گنوسی مطابقت دارد. از جمله می توان به دوگانگی روح و جسم، غربت و اسارت در دنیا، نجات و رهایی اشاره کرد. نگارندگان در این پژوهش، به منظور دست یابی به نتایج، از شیوه توصیفی_تحلیلی و مطالعات کتابخانه ای بهره برده اند.

ادیان ابراهیمی به سه دین بزرگ اسلام، مسیحیت و یهودیت اطلاق می شود که از سنت باستانی ابراهیم الهام می گیرند. این ادیان همگی معتقد به نظریه پیامبری هستند، یعنی معتقدند خداوند افرادی را به پیامبری برمی گزیند و به آن ها پیام هایی را به طور مستقیم یا با واسطه یک فرشته، برای هدایت مردم ارسال می کند. مورد خطاب قرار گرفتن پیامبران از طرف خداوند، ویژگی اصلی ادیان الهی است. با این که این سه دین از سه نظام الهیاتی مجزا و متفاوت برخوردارند اما مشترکات این سه نظام بسیار زیاد است، به گونه ای که می توان آن ها را در یک طبقه قرار داد. مقاله حاضر با بررسی مبانی اخلاقیات زیستی در این ادیان، درصدد است وجوه افتراق و اشتراک موجود در تصمیم سازی اخلاقی در امور زیستی را میان آن ها تبیین و تشریح نماید.