جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

مسأله جانشینی و ولیعهدی شاهان در شاهنامه فردوسی، یکی از مشکلات اساسی در ساختار سیاسی آن دولت به شمار می‌رفت که در مقاطعی دولت و کشور را با بحران و جنگ داخلی مواجه می‌ساخت. پادشاهان و بزرگان کشور، بر اساس قاعده‌ی داشتن فرّه ایزدی و نژاد(فرّه شاهی)، دست به انتخاب جانشین می‌زدند. با وجود این قاعده، اختلاف و ستیز بین شاهزادگان، گروه بندی در بین درباریان، پهلوانان و نظامیان به عنوان عوامل موثر در این مسأله را به دنبال می‌آورد و در مقاطعی با تردید در شیوه انتخاب ولیعهد و جانشین، باعث تشدید بحران و نیز جنگ داخلی گردید. سوال اصلی و عمده این پژوهش در راستای مسأله اساسی تحقیق بر محور انگیزه‌ها و دلایل و عوامل موثر در پدیده جانشینی شاهان در شاهنامه فردوسی و تبعات و نتایج آن استوار است. روش فهم ما برای استخراج شیوه انتخاب جانشین و تبعات آن، بازخوانی متن شاهنامه فردوسی همراه با توصیف است که در این خوانش متن بایسته‌های جانشین، طریقه گزینش و بحران‌های این انتخاب‌ها را بررسی می‌کنیم.

عرفان، چه نسبتی با سیاست دارد؟ آیا می‌توان از عارف سیاستمدار یا حاکم حکیم سخن گفت؟ در نوشتار حاضر به‌منظور پاسخ به این پرسش‌ها، به خوانش مهابهاراتا پرداخته ‌شده است. بدین منظور، ابتدا به تعریف سیاست و ابعاد مختلف آن دست زده شده و نگاه عرفای هندی را نسبت به آن‌ها مورد بررسی قرار داده‌ایم. بررسی‌ها، نشان از آن داشت که عرفا و برهمنان درزمینهٔ مقولاتی همچون زندگی اجتماعی، دوستی و دشمنی، خیر مشترک و زور به‌عنوان داده بنیادین، پیش‌فرض، هدف و وسیله سیاست با سیاستمداران اختلافات اساسی دارند. بدین خاطر، آن‌ها، با هرگونه جمع شدن عرفان و سیاست در وجود یک شخص، مخالفت کرده‌اند. اما جریان دیگری از اندیشه نیز در مهابهاراتا وجود دارد که از سوی طبقه جنگجویان هندی هدایت می‌شود و به دنبال معنوی کردن سیاست است.